Chứng khoán Việt Nam sau nâng hạng: Cơ hội mới, thách thức mới

Cột mốc mới cho chứng khoán Việt Nam

Ngày 23/10, tại Hà Nội, Câu lạc bộ Nhà báo Chứng khoán Việt Nam tổ chức Đối thoại chứng khoán tháng 10 với chủ đề "Tiền mới, hàng mới và cơ hội trên thị trường mới nổi".

Phát biểu tại sự kiện, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) nhấn mạnh: Việc FTSE Russell chính thức nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam lên nhóm "mới nổi thứ cấp" là cột mốc đặc biệt trong hành trình 25 năm phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ông Bùi Hoàng Hải cho biết thêm, sau cột mốc này, cơ quan quản lý cùng các thành viên thị trường sẽ phải tiếp tục triển khai nhiều giải pháp để thị trường chứng khoán đóng góp hiệu quả hơn cho tăng trưởng kinh tế.

Theo ông Hải, Bộ Tài chính và UBCKNN đã chuẩn bị đồng bộ các biện pháp từ phía cung và cầu, nhằm tận dụng tối đa lợi thế khi Việt Nam được nâng hạng. Sau công bố, nhiều nhà đầu tư, bao gồm cả quỹ chủ động và quỹ thụ động, trước đây chưa chú ý đến Việt Nam nay đã bắt đầu tìm hiểu sâu hơn. Nhiều tổ chức đang quản lý nguồn vốn hàng trăm đến hàng nghìn tỷ đồng đã thể hiện sự quan tâm rõ rệt tới thị trường trong nước.

Về phía cầu, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường. Một số giải pháp nổi bật là công bố thông tin song ngữ, bảo đảm tiếp cận công bằng giữa nhà đầu tư trong và ngoài nước, cũng như tiến tới bãi bỏ cơ chế "prefunding", giúp giảm thiểu rủi ro tỷ giá cho khối ngoại.

Ở phía cung, Bộ Tài chính và UBCKNN sẽ đẩy mạnh đa dạng hóa hàng hóa trên thị trường, trong đó có việc ban hành Nghị định 155/2025/NĐ-CP gắn hoạt động IPO với niêm yết cổ phiếu, nhằm tăng tính minh bạch và quy mô của doanh nghiệp đại chúng.

"Hiện một trong những hướng đi quan trọng là khuyến khích doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) niêm yết trên sàn. Đến nay, chúng ta đã nhận được sự đồng thuận của các bộ, ngành liên quan. Đây là tín hiệu tích cực, mở ra khả năng các doanh nghiệp FDI có thể IPO và niêm yết tại Việt Nam trong thời gian tới", lãnh đạo UBCKNN cho biết.

Theo ông Bùi Hoàng Hải, việc nâng hạng thị trường mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam thu hút dòng vốn từ các quỹ đầu tư chủ động và thụ động. Nhiều nhà đầu tư trước đây chưa quan tâm đến thị trường Việt Nam, nay đã chủ động tiếp cận, trao đổi với UBCKNN, trong đó có những tổ chức đang quản lý hàng trăm tỷ USD.

Dù mới được nâng hạng chưa đầy hai tuần, nhưng tín hiệu tích cực từ dòng vốn ngoại đã dần xuất hiện. UBCKNN đang chủ động xây dựng lộ trình cải thiện thể chế, công nghệ, hàng hóa và minh bạch thông tin, để tận dụng tối đa lợi thế của việc nâng hạng.

Nhiều giải pháp "nâng chất" cho thị trường

Để tận dụng hiệu quả cơ hội từ việc nâng hạng, Bộ Tài chính và UBCKNN đã và đang triển khai hàng loạt giải pháp từ phía cung lẫn phía cầu.

Cụ thể, UBCKNN tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài như yêu cầu công bố thông tin song ngữ Anh – Việt, bảo đảm tiếp cận công bằng; đồng thời bỏ quy định prefunding, giúp nhà đầu tư không phải chịu rủi ro tỷ giá trước giao dịch.

Về phía cung, Bộ Tài chính đã ban hành Nghị định 245/2025/NĐ-CP sửa đổi và bổ sung Nghị định 155/2020/NĐ-CP về thi hành Luật Chứng khoán, trong đó gắn kết IPO với niêm yết, thúc đẩy doanh nghiệp đại chúng ra sàn minh bạch hơn.

"Hiện nay, việc đưa doanh nghiệp FDI niêm yết trên thị trường đã được các bộ ngành thống nhất, mở ra triển vọng đón thêm hàng hóa chất lượng cao", Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết thêm.

Từ góc độ hạ tầng, bà Nguyễn Thị Việt Hà – Quyền Chủ tịch Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM (HOSE) nhấn mạnh: Nâng hạng là cơ hội nhưng cũng là áp lực, bởi yêu cầu về công nghệ và chất lượng hàng hóa sẽ cao hơn nhiều.

Do đó, HOSE đang khẩn trương nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, chuẩn hóa tiêu chuẩn niêm yết, nhằm thu hút thêm các doanh nghiệp lớn, công nghệ cao lên sàn.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Anh Phong- Chủ tịch Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho rằng, HNX đang phối hợp với Kho bạc Nhà nước để xây dựng hạ tầng công nghệ cho thị trường trái phiếu, hỗ trợ Chính phủ huy động nguồn lực phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, HNX sẽ cải tiến đường cong lãi suất, phản ánh thực tế thị trường, giúp nhà đầu tư có thêm công cụ tham chiếu tin cậy.

Không dừng lại ở đó, HNX vừa cho ra mắt Hợp đồng tương lai VN100, mở thêm lựa chọn phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư. Sắp tới, sàn này dự kiến trình UBCKNN sản phẩm quyền chọn trên chỉ số chứng khoán, đúng định hướng phát triển phái sinh từ đơn giản đến phức tạp, nhằm tăng tính thanh khoản và thu hút thêm vốn quốc tế.

"Thị trường trái phiếu và phái sinh đang mở rộng không gian phát triển, giúp nhà đầu tư có thêm lựa chọn và công cụ bảo vệ danh mục", Chủ tịch HNX nhìn nhận.

Cân bằng nguồn vốn – Bệ đỡ tăng trưởng kinh tế

Phân tích về kinh tế vĩ mô, TS. Cấn Văn Lực – Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia nêu rõ thực tế: Tổng tín dụng của nền kinh tế đang cao hơn tiền gửi khoảng 2 triệu tỷ đồng, tính đến cuối tháng 9/2025. Sau 7 tháng, tín dụng tăng 19%, trong khi tiền gửi chỉ tăng 15,5%, cho thấy ngân hàng đang chịu áp lực lớn về nguồn vốn.

Theo ông Cấn Văn Lực, hệ thống ngân hàng đang gánh khoảng 50% tổng vốn cung ứng cho nền kinh tế, trong khi thị trường chứng khoán (cổ phiếu và trái phiếu) mới chỉ đóng góp 14%, tạo nên sự mất cân đối đáng kể. Đây là lý do cần đẩy mạnh phát triển thị trường vốn, hướng tới mục tiêu nâng tỷ trọng lên 25–27% để giảm tải cho tín dụng ngân hàng.

Mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trên 10%/năm đến năm 2030 đòi hỏi nguồn vốn đầu tư ước khoảng 270 tỷ USD mỗi năm. Trong bối cảnh nguồn vốn trong nước hạn chế, thị trường chứng khoán được xem là cửa ngõ huy động hiệu quả, giúp chia sẻ gánh nặng với hệ thống ngân hàng.

Vị chuyên gia này cũng đề xuất mở rộng các quỹ đầu tư, đặc biệt là quỹ mở, đồng thời khuyến khích sản phẩm đầu tư xanh. Việc phát hành trái phiếu xanh cho cả Chính phủ và doanh nghiệp sẽ là bước đi cần thiết để bắt kịp xu hướng bền vững toàn cầu.

Ngoài ra, ông Cấn Văn Lực đề nghị, cần sớm áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) và xây dựng bộ tiêu chí xanh, nhằm tăng tính minh bạch và chuẩn hóa dữ liệu tài chính. Ông Lực cũng nhấn mạnh yêu cầu đảm bảo an ninh thị trường, trong đó an ninh mạng và an ninh tài chính cần được đầu tư đồng bộ để duy trì ổn định lâu dài.

"Việc FTSE Russell nâng hạng không chỉ là tin vui của ngành chứng khoán, mà còn là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế Việt Nam. Bởi thị trường vốn phát triển sẽ giảm áp lực cho tín dụng ngân hàng, đa dạng hóa kênh huy động và tăng sức đề kháng trước biến động toàn cầu", TS Cấn Văn Lực nói.

Anh Minh