Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh tiếp tục có nhiều đổi mới, thiết thực, hiệu quả

Ưu tiên xây dựng thể chế, nâng cao chất lượng các dự án luật

Thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày Tờ trình đề nghị của Chính phủ về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, dự kiến chương trình năm 2023.

Theo Bộ trưởng Lê Thành Long, kết quả thực hiện Chương trình năm 2021, Chính phủ đã trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua 06 dự án, dự thảo (2 luật, 4 nghị quyết) và cho ý kiến đối với 5 dự án luật, bảo đảm tiến độ và chất lượng.

Về tình hình thực hiện Chương trình năm 2022, Chính phủ có nhiệm vụ phối hợp chỉnh lý và xây dựng mới để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội 15 dự án luật.

Tại Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội đã xem xét, thông qua 02 dự án, dự thảo. Còn 13 dự án, Chính phủ tiếp tục phối hợp chỉnh lý và xây dựng mới, trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3 và thứ 4.

Theo Bộ trưởng Lê Thành Long, trong năm 2021 và quý I/2022, ngoài 15 Phiên họp Chính phủ thường kỳ, Chính phủ đã tổ chức một Hội nghị về công tác thể chế, 6 Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật, Thường trực Chính phủ tổ chức nhiều phiên họp để cho ý kiến đối với các đề nghị xây dựng và các dự án luật, pháp lệnh.

Quy trình cho ý kiến, thông qua các đề nghị xây dựng và các dự án luật, pháp lệnh được Chính phủ xem xét chặt chẽ.

"Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo quyết liệt các bộ trong việc rà soát, xử lý các văn bản có mâu thuẫn, chồng chéo, thiếu thống nhất, thiếu đồng bộ, không phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn, cản trở cho đầu tư, kinh doanh và đời sống xã hội; khẩn trương xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm an sinh xã hội, phục hồi và phát triển kinh tế", Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết.

Bảo đảm linh hoạt, có "độ mở"

Cùng với đó, các bộ, ngành đã tập trung thực hiện quyết liệt, kịp thời các chỉ đạo, kết luận, nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao, nhất là các nhiệm vụ liên quan đến hoàn thiện thể chế, ưu tiên đầu tư nhiều hơn cho công tác xây dựng thể chế, cơ bản bảo đảm tiến độ, chất lượng các dự án luật, pháp lệnh.

Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, Chính phủ tập trung ưu tiên đề xuất vào Chương trình năm 2023 và bổ sung Chương trình năm 2022 những dự án cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhằm kịp thời triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; các kết luận, chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; các yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Ưu tiên đề xuất vào Chương trình các dự án cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhằm tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế, trước hết là thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN; cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về thể chế, khơi thông và phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế-xã hội; xây dựng, ban hành kịp thời Chương trình, chính sách phòng, chống dịch COVID-19; xây dựng cơ chế, chính sách cấp thiết nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh, phục hồi kinh tế do tác động của đại dịch COVID-19; chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; thực hiện các cam kết quốc tế; bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo quy định của Hiến pháp; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật…

Đồng thời, bảo đảm tính khả thi của Chương trình, tránh dồn nhiều dự án vào một kỳ họp hoặc dồn quá nhiều dự án vào một cơ quan soạn thảo, thẩm tra hoặc vào kỳ họp cuối năm; không đưa vào những dự án thiếu hồ sơ hoặc chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Bên cạnh đó, bảo đảm tính linh hoạt, có "độ mở" và phải tính đến khả năng sẽ tiếp tục có các đề xuất bổ sung một số dự án vào Chương trình.

Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh tiếp tục có nhiều đổi mới, thiết thực, hiệu quả

Báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội cơ bản thống nhất với đánh giá về những mặt tích cực cũng như tồn tại, hạn chế của công tác lập, triển khai Chương trình trong năm 2021 và những tháng đầu năm 2022 được nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết: Uỷ ban Pháp luật nhận thấy tình hình năm 2021 và những tháng đầu năm 2022 có một số yếu tố đặc thù tác động không nhỏ đến công tác lập và thực hiện Chương trình.

Thứ nhất, đây là thời gian chuyển giao nhiệm kỳ của Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ cũng như nhiều cơ quan khác trong bộ máy nhà nước.

Thứ hai, dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động bình thường của các cơ quan nhà nước, đời sống, sinh hoạt của nhân dân, đồng thời tác động nhất định đến công tác xây dựng pháp luật.

Thứ ba, lần đầu tiên Đảng đoàn Quốc hội cùng các cơ quan, tổ chức xây dựng, trình Bộ Chính trị thông qua Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và ban hành Kết luận để các cơ quan, tổ chức chủ động triển khai thực hiện.

Trong bối cảnh đó, công tác lập và triển khai thực hiện Chương trình tiếp tục có nhiều cải tiến, đổi mới thiết thực, hiệu quả, đạt được kết quả tích cực. Trách nhiệm của các chủ thể trong quy trình xây dựng luật tiếp tục được tăng cường, công tác phối hợp giữa các cơ quan ngày càng chặt chẽ, hiệu quả và kịp thời hơn. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dành nhiều sự quan tâm cho công tác xây dựng thể chế. Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội có nhiều đổi mới để đáp ứng yêu cầu của công tác lập pháp. Quốc hội tổ chức thêm kỳ họp bất thường, tổ chức họp trực tuyến hoặc kết hợp họp trực tuyến với trực tiếp để xem xét, cho ý kiến, thông qua các dự án luật.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng khẳng định, chất lượng các luật, nghị quyết được Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua được nâng lên, kịp thời thể chế hóa Nghị quyết của Đảng. Đồng thời, xem xét và thông qua các văn bản đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống dịch COVID-19, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt về thể chế.

Tại cuộc họp sáng 16/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã nghe lãnh đạo các bộ, ngành báo cáo và cho ý kiến về việc điều chỉnh một số dự án luật, nhất là đối với những dự án luật sau khi có ý kiến của cấp có thẩm quyền.

Bảo đảm chất lượng các dự án luật trình ra Quốc hội

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đồng tình với báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Pháp luật về Tờ trình của Chính phủ đối với Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, dự kiến 2023, đánh giá cao sự chuẩn bị của Chính phủ, thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội để các dự án trình ra Quốc hội bảo đảm chất lượng tốt nhất.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh cần bảo đảm chất lượng các dự án trình Quốc hội để khi ban hành luật thực sự có sức sống lâu dài. Muốn vậy, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng của các cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra, ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. 

Đối với các dự án luật đã có ý kiến của cấp có thẩm quyền, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, quy trình và đánh giá tác động thì cần đưa vào chương trình. 

Những dự án luật cần tiếp tục nghiên cứu, xin ý kiến thì lùi lại để bảo đảm chất lượng như Luật Đất đai sửa đổi hay Nghị quyết 42 của Quốc hội về xử lý nợ xấu thì hết năm 2023 sẽ dừng thực hiện.

Lê Sơn