Chuyển đổi số ngành tư pháp: Thay đổi tư duy, nhận thức, cách thức giải quyết công việc

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh nhấn mạnh: Chuyển đổi số là một chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ Việt Nam trong những năm qua trước yêu cầu và sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học công nghệ. Chính phủ đã ban hành Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và thành lập Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số do Thủ tướng Chính phủ làm Chủ tịch. Ủy ban có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất phương hướng, giải pháp thực hiện các chủ trương, chiến lược, cơ chế, chính sách thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số quốc gia, gắn kết chặt chẽ với cải cách hành chính; xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số và đô thị thông minh. Kết quả thực hiện chuyển đổi số trong thời gian qua có thể dễ dàng nhận thấy từ thay đổi tư duy, nhận thức, cách thức giải quyết công việc của cơ quan Nhà nước, cách thức người dân và doanh nghiệp tương tác với cơ quan Nhà nước.

Theo đó, Bộ Tư pháp đã ban hành các chương trình, kế hoạch chuyển đổi số và đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ để thực hiện các chính sách, chương trình chuyển đổi số của Chính phủ, Cổng dịch vụ công của Bộ Tư pháp thường xuyên được hoàn thiện, đầu tư nâng cấp. Cho đến nay, toàn bộ các thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tư pháp đã được đưa lên Cổng dịch vụ công quốc gia, các dịch vụ công thiết yếu thuộc lĩnh vực quản lý của ngành tư pháp như đăng ký khai sinh, kết hôn, khai tử, cấp phiếu lý lịch tư pháp cũng được 63 địa phương trên cả nước cung cấp qua cổng dịch vụ công. Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc từng bước hình thành.

Những kết quả này đã góp phần làm đơn giản hóa, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp thực hiện các quyền, giảm thủ tục hành chính, phiền hà, thời gian, chi phí cho người dân, doanh nghiệp; giúp chính quyền các cấp nâng cao năng lực quản lý, điều hành hiệu quả, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cũng cho rằng, chuyển đổi số là vấn đề còn mới đối với nhiều cơ quan, tổ chức và người dân. Do đó, quá trình triển khai thực hiện chuyển đổi số ở Việt Nam nói chung và ngành tư pháp nói riêng gặp nhiều vướng mắc, khó khăn, trong đó có các vấn đề như: Nhận thức về chuyển đổi số chưa đầy đủ; sự hạn chế về nhân lực, hạ tầng công nghệ số và nguồn lực để triển khai, thực hiện… Kết quả này mới chỉ là bước đầu, để thực hiện được chuyển đổi số quốc gia một cách hiệu quả, thực chất đòi hỏi Bộ, ngành tư pháp phải có chiến lược bài bản, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu và là động lực, nguồn lực của chuyển đổi số.

Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam Ramla Khalidi tin tưởng rằng, chuyển đổi số có thể góp phần đạt được các mục tiêu xây dựng một hệ thống tư pháp hiện đại và chuyên nghiệp, minh bạch, có trách nhiệm giải trình và dễ dàng tiếp cận với tất cả mọi người. Những sáng kiến tư pháp điện tử được thiết kế tốt có thể giúp tăng cường tiếp cận công lý một cách hiệu quả cho người dân và cộng đồng dễ bị tổn thương.

Ông Giorgio Aliberti, Đại sứ Trưởng phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) chia sẻ, cách tiếp cận của EU là sử dụng tốt hơn các công nghệ kỹ thuật số, hoàn toàn tôn trọng các quyền cơ bản. Tiếp cận công lý cần phải bắt kịp với sự phát triển của xã hội, bao gồm cả quá trình chuyển đổi kỹ thuật số và cần có những nỗ lực phối hợp để hưởng lợi đầy đủ từ các công nghệ kỹ thuật số trong thủ tục tố tụng tư pháp, bao gồm cả hợp tác tư pháp xuyên biên giới.

Tại phiên thảo luận thứ nhất với chủ đề "Tổng quan về chuyển đổi số và sự cần thiết chuyển đổi số đối với ngành tư pháp", các đại biểu tham dự đã trình bày về chuyển đổi số và yêu cầu đặt ra đối với các cơ quan quản lý Nhà nước trong chuyển đổi số; yêu cầu và nhiệm vụ đặt ra đối với chuyển số trong ngành tư pháp; chuyển đổi số trong ngành tư pháp từ góc nhìn quốc tế…

Trong phiên thảo luận thứ hai về yêu cầu, nhiệm vụ giải pháp chuyển đổi số trong một số lĩnh vực quản lý Nhà nước của ngành tư pháp, đại diện của Liên đoàn Luật sư Việt Nam, đại diện các vụ, cục thuộc Bộ Tư pháp đã chia sẻ, đánh giá về nhu cầu chuyển đổi số trong ngành tư pháp từ góc nhìn Liên đoàn Luật sư; xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật; cung cấp dịch vụ công; phổ biến, giáo dục pháp luật và tăng cường tiếp cận pháp luật của người dân…

Lê Sơn