Chuyển giá: 2.000 DN có nghi vấn

Các vị khách mời tham gia buổi tọa đàm tại Cổng TTĐT Chính phủ ngày 29/10.

Thống kê của Tổng cục Thuế cho thấy, trong 8 tháng đầu năm 2014, khi thanh tra, kiểm tra tại hơn 39.000 doanh nghiệp (DN) thì phát hiện gần 2.000 DN có dấu hiệu chuyển giá; cơ quan chức năng truy thu hơn 1.000 tỷ đồng, giảm lỗ lên tới trên 4.000 tỷ đồng.

Tại buổi tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Chống chuyển giá: Giải pháp linh hoạt - chính sách phù hợp” do Cổng TTĐT Chính phủ tổ chức ngày 29/10, đại diện các bộ, ngành liên quan, các chuyên gia đã làm rõ hơn một số vấn đề dư luận quan tâm.

Báo lỗ không hẳn vì chuyển giá

Tại buổi Tọa đàm, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) Đỗ Nhất Hoàng khẳng định không thể thấy doanh nghiệp FDI báo lỗ thì “chụp mũ”, cho rằng có hoạt động chuyển giá.

Theo ông Đỗ Nhất Hoàng, DN mở rộng sản xuất là bình thường và DN đang thua lỗ mà mở rộng sản xuất cũng không có gì bất thường. Bởi lẽ do thua lỗ nên DN cần phải huy động vốn để mở rộng sản xuất, nhằm thay đổi phương thức sản xuất, kinh doanh.

Đồng tình với quan điểm trên, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng DN lỗ không có nghĩa là chuyển giá hay kết thúc kinh doanh. Trong chiến lược đầu tư dài hạn và đầy kinh nghiệm của các DN lớn trên thế giới, việc chấp nhận lỗ để thâm nhập, làm quen thị trường rồi kiếm lợi nhuận về sau là bình thường.

Ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính) cho biết, hiện vấn đề chuyển giá chưa được làm rõ và hiểu đúng. Trên thực tế, các nhà đầu tư nước ngoài đến từ những quốc gia có mức thuế thu nhập bằng 0% - nơi thường được gọi là "thiên đường về thuế" - thì sẽ có xu hướng chuyển giá về nước họ để không phải nộp thuế.

Tuy vậy, nếu DN tới từ các nước có mức thuế cao hơn Việt Nam thì họ sẽ chuyển giá sang Việt Nam để giảm thuế. Đây là câu chuyện cơ bản, nền tảng nhất nhưng lâu nay ít được đề cập đến. “Do đó, ngay bản thân các cơ quan thuế cũng phải nỗ lực để bảo đảm lợi ích cho đất nước mình nhiều hơn”, ông Phụng nói.

Ông Phụng cho biết trong quá trình kiểm tra, cơ quan Thuế luôn tôn trọng nguyên tắc này. Những nhà đầu tư đến từ những “thiên đường thuế” thì rõ ràng phải quan tâm, song ngược lại, chúng ta cũng phải có tiếng nói công bằng với nhà đầu tư đến từ các quốc gia có mức thuế cao.

Chỉ thanh tra những DN có nghi vấn

Theo Vụ trưởng Nguyễn Văn Phụng, né thuế, tránh thuế và trốn thuế là xu hướng chung đối với tất cả các DN trên thế giới.

Né thuế, tránh thuế là hoạt động hợp pháp mà theo đó các DN tận dụng hết quy định của pháp luật để giảm thiểu nghĩa vụ thuế. Trong khi đó, trốn thuế là hành vi phi pháp.

Theo ông Nguyễn Văn Phụng, con số 2.000 DN đề cập ở trên là số DN có nghi vấn. Trong số đó, cần điều tra để chỉ ra đâu là hợp pháp, đâu là bất hợp pháp, tránh cái nhìn sai lệch về DN FDI đang đầu tư tại Việt Nam.

Ông Phụng nhấn mạnh biện pháp thanh tra, kiểm tra chỉ thực hiện đối với DN có nghi vấn. Khi cơ quan Thuế có đầy đủ thông tin, cơ sở chứng minh thì DN mới bị xử lý. Các DN làm ăn chân chính không có gì phải lo lắng về việc này.

Theo đó, cơ quan Thuế sẽ tập trung chú ý vào 5 nhóm DN, bao gồm: DN có quan hệ với công ty mẹ ở nước ngoài (mua nguyên liệu của công ty mẹ và được công ty mẹ bao tiêu sản phẩm); cơ cấu vốn của DN có cả vốn vay và vốn chủ sở hữu; DN sử dụng giấy phép độc quyền của công ty mẹ; DN giao dịch tài sản trí tuệ (khó định lượng); DN có trụ sở tại các “thiên đường thuế”.

Tăng cường năng lực chống chuyển giá

Ông Nguyễn Văn Phụng cho biết, Tổng cục Thuế đang tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ thuế chuyên trách, chuyên sâu và chuyên nghiệp về chuyển giá và xây dựng cơ sở dữ liệu so sánh phục vụ cho công tác phân tích rủi ro và thanh tra hoạt động chuyển giá.

Ngoài ra, cơ quan Thuế cần có thêm quyền điều tra, bởi nếu không, đó sẽ là một khó khăn lớn trong đấu tranh chống chuyển giá. Hiện nay, cơ quan Thuế tại các quốc gia trên thế giới thực hiện hiệu quả việc kiểm soát hoạt động chuyển giá đều có quyền điều tra.

Ông Phụng cho rằng chống chuyển giá cũng không chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành Thuế, mà còn cần sự phối hợp tích cực, chặt chẽ của các bộ, ngành có liên quan như: Bộ Công an, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Ngoại giao, Ngân hàng Nhà nước…

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng công tác chống chuyển giá có hiệu quả hay không, phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như cơ quan chức năng nhận thức vấn đề này như thế nào, có quyết tâm xử lý hay không, rồi vấn đề xây dựng thể chế, cơ chế... Ngay cả các quy định pháp luật đưa ra cũng phải đạt đến một trình độ cao thì mới chống được chuyển giá. Ngoài ra, chống chuyển giá còn phụ thuộc vào năng lực, kinh nghiệm và tinh thần trách nhiệm của cán bộ ngành Thuế.

Công Việt