Bài 2: Cơ hội của ngành công nghiệp tỷ USD tại Việt Nam

Tiềm năng của ngành công nghiệp bán dẫn

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, doanh thu ngành bán dẫn toàn cầu năm 2021 đạt 551 tỷ USD và dự báo sẽ vượt 1.000 tỷ USD vào năm 2031.

Tại Việt Nam, doanh thu ngành công nghiệp điện tử, bán dẫn của Việt Nam năm 2021 đã đạt 130 tỷ USD. Đặc biệt, Việt Nam đã trở thành Top 10 thế giới về xuất khẩu computer và electronic, Top 2 mobile phones exports, Top 8 computer accessories, Top 11 computer device và Top 9 electronic circuit.

Ông Nguyễn Thanh Tuyên, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp CNTT (Bộ TT&TT) cho biết, nguồn nhân lực cao trong ngành bán dẫn của Việt Nam hiện chủ yếu tập trung trong lĩnh vực thiết kế vi mạch. Việt Nam đã và đang dần hình thành cộng đồng doanh nghiệp thiết kế vi mạch, với hơn 30 doanh nghiệp, hơn 5.000 kỹ sư thiết kế và đang có xu hướng tiếp tục tăng. Đây được đánh giá là một trong các cộng đồng lớn trong khu vực.

Các hiệp hội vi mạch quốc tế nhận định, nếu làm tốt xu hướng phát triển hệ sinh thái doanh nghiệp hỗ trợ và đội ngũ kỹ sư thiết kế chip, kỹ sư điện tử, sẽ giúp Việt Nam tham gia sâu hơn trong các công đoạn trong chuỗi giá trị vi mạch bán dẫn. Khi đó, Việt Nam có thể nghĩ đến tự sản xuất chip từ năm 2030.

Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden đến Việt Nam cũng như chuyến công tác của Thủ tướng Phạm Minh Chính đến Mỹ trong thời gian vừa qua, đã mở ra rất nhiều cơ hội, trong đó có cơ hội phát triển khoa học công nghệ và ngành công nghiệp mới, cụ thể là ngành công nghiệp bán dẫn.

Theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, đây là một bước tiến tiếp theo để các tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn của Mỹ và các đối tác Việt Nam triển khai các hoạt động hợp tác, nhằm hướng tới những cơ hội mở rộng thị trường và nâng cao năng lực của Việt Nam trong ngành công nghiệp này.

Tại lễ ra mắt Trung tâm Điện tử, vi mạch bán dẫn, thuộc Khu Công nghệ cao TPHCM mới đây, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng đã nhấn mạnh, ngành công nghiệp bán dẫn đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với cuộc cách mạng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tri thức và sẽ thay thế cho mô hình phát triển dựa vào tài nguyên thiên nhiên trước đây.

Việt Nam có đủ năng lực phát triển ngành bán dẫn tỷ USD

Tại Hội nghị Thượng đỉnh kinh doanh Việt Nam vừa được tổ chức, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã khẳng định, Việt Nam có đủ năng lực phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Theo Bộ trưởng, chúng ta có 5 lý do để khẳng định luận điểm này:

Thứ nhất, hệ thống chính trị nước ta được đánh giá ổn định với vị trí địa lý thuận lợi. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm, chú trọng việc đẩy mạnh hợp tác đầu tư, phát triển ngành bán dẫn ở Việt Nam.

Thứ hai, Việt Nam có nguồn lao động dồi dào trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ phù hợp với ngành bán dẫn, đồng thời có những đơn vị nghiên cứu, đào tạo uy tín trong lĩnh vực này, cũng như có các doanh nghiệp lớn có nguồn lực và sẵn sàng hợp tác phát triển ngành bán dẫn.

Thứ ba, Việt Nam đã và đang thu hút nhiều tập đoàn lớn trong ngành bán dẫn đến từ các quốc gia phát triển trên thế giới. 

Thứ tư, chúng ta đã và đang tiếp tục xây dựng nhiều cơ chế ưu đãi đầu tư hấp dẫn cho các công ty, tập đoàn ngành bán dẫn.

Thứ năm, Việt Nam đã thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) và 3 khu công nghệ cao tại TPHCM, Hòa Lạc và Đà Nẵng, sẵn sàng đón các nhà đầu tư ngành bán dẫn với cơ chế ưu đãi cao.

Về phía Bộ TT&TT, Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng cũng cho biết, Việt Nam đang xây dựng dự thảo Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2035. Chiến lược này sẽ đưa ra tầm nhìn và mục tiêu, lộ trình, các nhiệm vụ giải pháp cũng như các chính sách ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để phát triển ngành công nghiệp điện tử nói chung và ngành công nghiệp bán dẫn nói riêng.

Trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là đẩy nhanh việc Việt Nam tham gia vào hệ sinh thái bán dẫn ở khu vực, đồng thời thu hút các doanh nghiệp bán dẫn trên toàn cầu sản xuất, nghiên cứu phát triển tại Việt Nam.

Tạo các nhóm nghiên cứu mạnh để nắm bắt công nghệ lõi trong lĩnh vực bán dẫn

Để không bỏ lỡ cơ hội cho ngành công nghiệp bán dẫn, Bộ KHCN cũng đề xuất nhiều giải pháp nhằm tạo ra các nhóm nghiên cứu có thể áp dụng, nắm bắt nhanh nhất công nghệ lõi trong lĩnh vực này cũng như phát triển sản phẩm chip bán dẫn thành sản phẩm quốc gia.

Ông Nguyễn Phú Hùng, Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế - kỹ thuật (Bộ KH&CN) cho biết, việc các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ có chiến lược hợp tác với Việt Nam trong thời gian qua, đặc biệt liên quan đến bán dẫn, là cơ hội rất tốt để Việt Nam có thể phát triển mạnh mẽ ngành này trong thời gian tới. Tuy nhiên, cơ hội luôn song hành thách thức.

Bộ KHCN xác định việc nghiên cứu và chuyển giao công nghệ là khâu quan trọng, đồng thời phối hợp với các bộ ngành khác bảo đảm nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp chip bán dẫn.

Theo đó, Bộ KHCN sẽ đề xuất các cơ chế, chính sách khuyến khích thu hút các doanh nghiệp, tập đoàn trong và ngoài nước đầu tư các phòng lab tại Việt Nam, hoặc đầu tư các phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo trong các viện, trường có lĩnh vực nghiên cứu liên quan đến bán dẫn.

Thứ hai, đó thu hút nguồn chất xám, công nghệ từ nước ngoài. Bộ KHCN khuyến khích các nhà khoa học, nhà nghiên cứu Việt Nam ở nước ngoài tham gia phát triển lĩnh vực chip bán dẫn tại Việt Nam. Trong thời gian tới, Bộ KHCN sẽ đẩy mạnh trong chương trình tìm kiếm, chuyển giao công nghệ, chương trình hợp tác song phương, đa phương đối với những nước có thế mạnh về KHCN. Từ đó, sẽ tạo ra các nhóm nghiên cứu có thể áp dụng, nắm bắt nhanh nhất công nghệ lõi trong lĩnh vực này.

Thứ ba, ưu tiên triển khai các chương trình KHCN cấp quốc gia liên quan đến chip bán dẫn.

"Từ năm 2010, sản phẩm chip bán dẫn đã được Thủ tướng Chính phủ đưa vào danh mục là một trong các sản phẩm quốc gia, tuy nhiên chúng ta chưa triển khai được một cách triệt để", ông Nguyễn Phú Hùng nói.

Tới đây, Bộ KHCN sẽ phối hợp với các bộ ngành tiếp tục tham mưu Chính phủ, Thủ tướng triển khai chương trình sản phẩm quốc gia đối với chip bán dẫn. Các doanh nghiệp có thế mạnh như Viettel, FPT, CMC… và các viện, trường có thể phối hợp chặt chẽ hơn để tham gia vào chương trình phát triển sản phẩm quốc gia liên quan đến chip bán dẫn. Qua đó, tạo ra hệ sinh thái giữa các viện, trường, doanh nghiệp sản xuất, từ khâu thiết kế, đến chế tạo sản phẩm.

Thứ tư, Bộ KHCN sẽ xây dựng các chính sách về đầu tư và hỗ trợ những trang thiết bị cho việc đo lường, kiểm định các sản phẩm chip bán dẫn theo đúng tiêu chuẩn, góp phần rút ngắn thời gian sản xuất và đầu ra sản phẩm.

Hiền Minh - Hoàng Giang

Còn tiếp...