Con người không thể lạm dụng mãi tài nguyên của trái đất

Theo hai tổ chức phi chính phủ-Mạng lưới Dấu chân toàn cầu (GFN) và Quỹ Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (WWF)- ngày 28/7/2022 là "Ngày Trái Đất vượt ngưỡng phục hồi" (Earth Overshoot Day), thời điểm con người đã sử dụng toàn bộ những gì mà hệ sinh thái có thể tái tạo trong cả năm 2022. Do vậy, trong thời gian còn lại của năm 2022, con người sẽ sống trong tình trạng thiếu tài nguyên.

Chủ tịch GFN Mathis Wackernagel nêu rõ kể từ ngày 1/1 đến 28/7/2022, nhân loại đã sử dụng hết lượng tài nguyên mà trái đất có thể đáp ứng trong cả năm 2022. Đó là lý do tại sao ngày 28/7 được coi là dấu mốc "Ngày Trái Đất vượt ngưỡng phục hồi" của năm nay.

Tính toán của các nhà nghiên cứu vào đầu những năm 1990 cho biết để đáp ứng nhu cầu tài nguyên một cách bền vững cho toàn bộ dân số thế giới, cần phải có lượng tài nguyên gấp 1,75 lần của trái đất.

Trong 50 năm qua, "Ngày Trái Đất vượt ngưỡng phục hồi" xuất hiện ngày càng sớm hơn. Vào năm 2020, ngày này đã lùi lại 3 tuần do đại dịch COVID-19 (ngày 22/8), trước khi trở lại như mức trước đại dịch. Tuy nhiên, gánh nặng này đang không được chia sẻ đồng đều. Theo GFN, nếu tất cả mọi người trên trái đất đều sống theo phong cách tiêu thụ của người Mỹ, ngày này thậm chí còn đến sớm hơn là ngày 13/3.

Cả 2 tổ chức trên đều cho rằng hệ thống sản xuất thực phẩm và tác động của hệ thống đến hệ sinh thái là nguyên nhân chính khiến tài nguyên trên trái đất giảm mạnh.

Ước tính khoảng 55% năng suất sinh học (khả năng hệ sinh thái tạo ra nguyên liệu sinh học hữu dụng và hấp thụ chất thải của con người) của hành tinh được sử dụng để đáp ứng nhu cầu thực phẩm của nhân loại.

Chuyên gia của WWF tại Pháp cho biết một lượng lớn lương thực, nguyên liệu được sử dụng để nuôi động vật và sau đó chúng cũng trở thành thức ăn của con người.

Tại Liên minh châu Âu, 63% đất canh tác có liên quan trực tiếp đến sản xuất động vật. Nông nghiệp góp phần dẫn đến tình trạng phá rừng, biến đổi khí hậu khi thải ra khí nhà kính, gây tổn hại đa dạng sinh học và làm suy yếu hệ sinh thái, đồng thời sử dụng lượng lớn nước ngọt trên hành tinh.

Dựa trên khuyến nghị khoa học, GFN và WWF đều ủng hộ giảm tiêu thụ thịt tại những nước giàu. Theo đó, với việc giảm 50% mức độ tiêu thụ thịt, "Ngày Trái Đất vượt ngưỡng phục hồi" có thể lùi lại thêm 17 ngày. Trong bối cảnh có 33% thực phẩm trên thế giới đang bị lãng phí, việc hạn chế tình trạng này sẽ giúp cột mốc trên lùi lại thêm 13 ngày.

Theo các nghiên cứu của GFN và WWF, trước thập niên 70 của thế kỷ 20, mức tiêu thụ tài nguуên của con người vẫn nằm trong tầm trái đất có thể phục hồi. Tuy nhiên, con người ngàу càng khai thác quá nhiều và rốt cục vào tháng 12/1973, lần đầu tiên con người sử dụng tài nguyên vượt ngưỡng phục hồi trong 1 năm. Thuật ngữ "Ngày Trái Đất vượt ngưỡng phục hồi" được sử dụng từ đó, đến nay đã 50 năm.

Nhân "Ngày trái đất vượt ngưỡng phục hồi" năm 2022, Chủ tịch GFN nhấn mạnh "dù trái đất có nhiều tài nguyên để con người có thể sử dụng trong một khoảng thời gian, song không thể lạm dụng điều này mãi được".

(theo TTXVN)