Đa dạng hóa nguồn lực để xóa nhà tạm, nhà dột nát

Trao đổi với Báo điện tử Chính phủ về Chương trình xóa nhà dột, nhà tạm, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Lê Văn Thanh cho rằng, nhà ở là một trong những nhu cầu thiết yếu của con người, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và xác định là một nhiệm vụ trọng tâm để bảo đảm an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững.

Từ năm 2011 đến nay, thông qua các Chương trình 167, Chương trình 133, Chương trình 48 về nhà ở cho người nghèo và người dân vùng bão, lũ, đặc biệt là chương trình 22 về hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở, ngân sách nhà nước và xã hội hóa đã hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở cho khoảng 340 nghìn hộ người có công với cách mạng và trên 800.000 hộ hộ nghèo, hộ cận nghèo khó khăn về nhà ở trong cả nước; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã hỗ trợ xây dựng nhà ở đại đoàn kết cho 670.000 hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn.

Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết, trong quá trình triển khai thực hiện, nhiều Bộ, ngành, địa phương đã có cách làm sáng tạo, huy động nguồn lực lớn của Nhà nước và Nhân dân để xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo như tỉnh Điện Biên đã xóa 5.000 căn, Nghệ An đã xóa trên 5.600 căn; Cao Bằng hỗ trợ trên 3.600 căn… Việc hỗ trợ nhà ở không đơn thuần là sửa chữa, xây dựng lại những căn nhà mới, mà còn là cả một quá trình cải thiện chất lượng cuộc sống.

Tuy nhiên, theo thống kê của các bộ, ngành, địa phương, toàn quốc hiện vẫn còn khoảng 315.000 hộ có khó khăn về nhà ở cần được hỗ trợ, tập trung ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt có đến 280.000 căn nhà bị hư hỏng, tốc mái, ngập, vùi lập do sạt lở đất do cơn bão số 3. Do điều kiện kinh tế khó khăn nên các hộ nghèo không có khả năng tự cải thiện nhà ở.

Thứ trưởng Lê Văn Thanh thông tin, để chăm lo tốt cho người có công với cách mạng, bảo đảm nơi ở an toàn cho hàng nghìn hộ dân còn khó khăn về nhà ở, Ban Bí thư đã có Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24 tháng 5 năm 2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới, trong đó chỉ đạo: "Bảo đảm 100% người có công và gia đình người có công với cách mạng được chăm lo tốt về nhà ở".

Đồng thời, tại Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24 tháng 11 năm 2023 Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới đặt ra mục tiêu: "Đến năm 2030 xoá bỏ hoàn toàn tình trạng nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu; diện tích nhà ở bình quân đầu người toàn quốc đạt khoảng 30m2 sàn/người".

Thực hiện chủ trương có ý nghĩa quan trọng và nhân văn này, Chính phủ đã phối hợp với Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động Phong trào thi đua "Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước trong năm 2025", với mục tiêu về đích sớm hơn 5 năm so với yêu cầu của Trung ương Đảng.

Cụ thể: "Đến hết năm 2025 xóa bỏ hoàn toàn nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu và hỗ trợ gia đình người có công gặp khó khăn về nhà ở, nhà xuống cấp cần được sửa chữa, xây mới trên địa bàn cả nước".

Để cụ thể hoá đợt thi đua cao điểm 450 ngày để hoàn thành xoá nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước, ngày 6/10/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 102/CĐ-TTg về việc đẩy mạnh triển khai xoá nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước. Trong đó khẳng định cần coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của các cấp, các ngành, các địa phương; quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt để đến ngày 31/12/2025 hoàn thành bằng được mục tiêu xoá nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước (bao gồm cả 3 chương trình: Hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng; Hỗ trợ nhà ở theo các chương trình mục tiêu quốc gia và Xoá nhà tạm, nhà dột nát cho người dân; trong đó ưu tiên xoá nhà tạm, nhà dột nát cho người có công từ nguồn ngân sách nhà nước.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát toàn quốc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chia sẻ, qua công tác lãnh đạo chỉ đạo, theo dõi tình hình và khảo sát thực tế gần đây cho thấy, cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, cần phát huy mạnh mẽ tinh thần tự lực, tự cường, tự lo cho chính mình của người dân, cùng với sự giúp đỡ của làng xóm, họ hàng, các đoàn thể chính trị-xã hội, như thanh niên, phụ nữ, nông dân, cựu chiến binh… Nhờ vậy, có những hộ cận nghèo Nhà nước chỉ hỗ trợ hơn 50 triệu đã xây được nhà kiên cố với trị giá hơn 200 triệu đồng, như thực tế tại tỉnh Hòa Bình.

Tạo đồng thuận xã hội, chung sức xóa nhà dột, nhà tạm

Trao đổi về các giải pháp cần triển khai để hoàn thành mục tiêu trên, Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho rằng, các bộ, ngành, địa phương cần Quán triệt phương châm "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể hỗ trợ, Nhân dân làm chủ"; quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, có trọng tâm trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó, phân công rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ kết quả, rõ sản phẩm.

Thứ trưởng Lê Văn Thanh cũng nêu các giải pháp rất cụ thể:

Thứ nhất, chúng ta cần huy động nguồn lực xã hội hoá kết hợp với nguồn lực của Nhà nước để chung tay hỗ trợ xoá nhà tạm, nhà dột nát cho người dân trên phạm vi cả nước.

Đổi mới phương pháp, cách làm theo hướng đa dạng hóa nguồn lực, bao gồm nguồn lực được hỗ trợ từ trung ương, địa phương, nguồn lực công sức huy động, giúp đỡ từ cộng đồng cơ sở trên tinh thần "ai có gì giúp nấy, ai có công giúp công, ai có của giúp của, ai có ít giúp ít, ai có nhiều giúp nhiều", nguồn lực cố gắng từ chính các hộ gia đình. Thống nhất quan điểm đó, ngày 5/10/2024, Chính phủ và Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tổ chức Chương trình truyền hình trực tiếp phát động hỗ trợ xoá nhà tạm, nhà dột nát trên phạm vi cả nước.

Thông qua Chương trình đã vận động được khoảng 6.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn cả nước.

Thứ hai, đề cao tinh thần tự lực, tự cường của các địa phương; đồng thời, phân nhóm các địa phương và có cơ chế để các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội tốt hơn hỗ trợ cho các địa phương khó khăn hơn thực hiện xoá nhà tạm, nhà dột nát cho người dân trên địa bàn. Vận động các Bộ, cơ quan, địa phương, doanh nghiệp, ngân hàng, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước hỗ trợ trực tiếp cho các địa phương khó khăn. Người dân, hộ gia đình được hỗ trợ tự đảm bảo một phần.

Thứ ba, Trung ương cần dành nguồn vốn ngân sách theo các chương trình, đề án hỗ trợ về nhà ở cho người dân, nhất là người có công với cách mạng, 3 chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo. Các bộ, ngành, địa phương bố trí, phân bổ đủ vốn cho các chương trình theo kế hoạch đề ra.

Thứ tư, tăng cường công tác tuyên truyền, tạo đồng thuận xã hội để mọi người ủng hộ, chia sẻ trong chăm lo cho đời sống vật chất, tinh thần của người dân, nhất là người nghèo, người yếu thế, người có hoàn cảnh khó khăn, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Thứ năm, các địa phương cần tập trung, ưu tiên tổ chức triển khai đồng bộ, quyết liệt trong cả nước việc hỗ trợ nhà ở cho người có công; khẩn trương trình cấp có thẩm quyền thành lập Ban Chỉ đạo triển khai xoá nhà tạm, nhà dột nát ở địa phương phù hợp với tình hình cụ thể (tỉnh, huyện, xã) do Bí thư cấp uỷ làm Trưởng Ban chỉ đạo, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cùng cấp làm Phó trưởng Ban Chỉ đạo; thành viên Ban Chỉ đạo là Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các sở, ngành, cơ quan liên quan. Các địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo trước đó cần rà soát, hoàn thiện; chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý thực hiện việc hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng, cho hộ nghèo, hộ cận nghèo đảm bảo đúng đối tượng, tiêu chuẩn, định mức, không trùng lặp với các hoạt động hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, tuân thủ trình tự, thủ tục theo đúng quy định pháp luật, không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tham nhũng, tiêu cực.

"Với quyết tâm cao và chỉ đạo quyết liệt, cụ thể trên, chúng ta tin tưởng rằng, đến hết năm 2025 sẽ hoàn thành mục tiêu hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng và xoá toàn bộ nhà tạm, nhà dột nát cho người dân trên cả nước", Thứ trưởng Lê Văn Thanh khẳng định.

Thu Cúc