Đắk Lắk: Hội thảo: “Tạo dựng môi trường tác nghiệp an toàn cho nhà báo”

Dự hội thảo có ông Lưu Đình Phúc - Trưởng phòng Quản lý Báo chí Trung ương, ông Nguyễn Văn Hiếu – Trưởng phòng Pháp luật và Chính sách ( Cục Báo chí – Bộ Thông tin và Truyền thông); đại diện lãnh đạo Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) , Hội nhà báo của tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai và Đắk Nông; đại diện lãnh đạo Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk. Về dự Hội thảo còn có hơn 40 cán bộ, phóng viên, nhà báo của các cơ quan thường trú, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú trên địa bàn các tỉnh: Đăk Lăk, Đắk Nông, Giai Lai, Đài Phát thanh – truyền hình tỉnh, Báo Đắk Lắk và lãnh đạo một số Đài truyền thanh huyện trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Quang cảnh buổi Hội thảo “Tạo dựng môi trường tác nghiệp
an toàn cho nhà báo”.

Mở đầu Hội thảo các đại biểu được nghe báo cáo tóm tắt kết quả nghiên cứu các hành vi cản trở tác nghiệp báo chí do Trung tâm Nghiên cứu truyền thông phát triển thực hiện trong năm 2011. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Với vai trò là phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội, là diễn đàn của nhân dân, lực lượng báo chí đã luôn coi trọng đến công tác tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây dựng và bảo vệ đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, thành tựu của đất nước và thế giới theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí. Bên cạnh đó báo chí cũng luôn bám sát các sự kiện xảy ra trong đời sống xã hội, phản ánh đa chiều những vấn đề nảy sinh từ các hiện tượng cũng như lột tả bản chất các xung đột mâu thuẫn xảy ra trong quá trình đi lên của đất nước. Sự tham gia của báo chí vừa là thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin cho người dân theo Hiến pháp, vừa góp phần ổn định chính trị, nâng cao dân trí, phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội; đấu tranh phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật và các biểu hiện tiêu cực xã hội khác. Cũng vì đánh giá cao vai trò của báo chí nên từ năm 1989 Quốc hội đã ban hành Luật Báo chí, nhằm tạo hành lang pháp lý cho phóng viên, nhà báo hoạt động ( sau đó Luật Báo chí được sửa đổi, bổ sung năm 1999). Luật này không những minh định quyền thu thập và công bố thông tin của nhà báo mà con nghiêm cấm tất cả các hành vi cản trở nhà báo hành nghề đúng pháp luật. Tuy nhiên, trong thực tế từ nhiều nguyên nhân, chủ quan, khách quan khác nhau ở nhiều nơi, hiện tượng cản trở nhà báo hành nghề vẫn diễn ra, có trường hợp rất nghiêm trọng. Nhưng kết quả xử lý các hành vi cản trở nhà báo có lúc, có nơi chưa được coi trọng.
Kết quả khảo sát của Red Communication đối với 384 phóng viên, nhà báo ở nhiều tỉnh, thành khác nhau thì có tới trên 87% phóng viên, nhà báo cho biết từng bị cản trở khi tác nghiệp; Cũng từ khảo sát Red Communication đã nhận diện khoảng 12 nhóm hành vi cản trở báo chí tác nghiệp (như: Né tránh cung cấp thông tin; Gây khó dễ; Cố ý ngăn chặn gián tiếp hoạt động tác nghiệp của báo chí; Mua chuộc để không đăng tin; Thu giữ phương tiện; Đe dọa; Giữ người; Bôi nhọ, vu khống; Tấn công gây thương tích...).
Phát biểu tham luận tại Hội thảo, ông Lê Đình Hoan – Phó giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Đắk Lắk đã đi sâu phân tích 4 nhóm vấn đề liên quan đến môi trường tác nghiệp của nhà báo, đó là: hệ thống văn bản pháp luật; các cơ quan nhà nước; các tổ chức và cá nhân nắm giữ thông tin mà báo chí mong muốn tiếp cận để công bố trên thông tin đại chúng; nhóm vấn đề cuối cùng là cơ quan báo chí và nhà báo, đồng thời cho rằng: tạo dựng một môi trường tác nghiệp an toàn cho nhà báo cần có sự phối hợp chặt chẽ từ cơ quan chức năng, cơ quan báo chí và nhà báo. Trên cơ sở đó nêu lên một số giải pháp, biện pháp để tạo dựng môi trường an toàn cho báo chí tác nghiệp mà Sở Thông tin và Truyền thông Đắk Lắk đã và triển khai thực hiện như: Tăng cường công tác tuyên truyền các văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực báo chí trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ những người phát ngôn trong cơ quan nhà nước về phát ngôn và cung cấp thông tin và kỹ năng đối thoại với báo chí. Nâng cao chất lượng các buổi giao ban và họp báo hằng tháng. Hướng dẫn các cơ quan báo chí coi trọng đến việc hướng dẫn quy trình tác nghiệp của phóng viên, nhà báo, đồng thời phải chủ động báo cáo, tổng hợp, cung cấp thông tin kịp thời cho các cơ quan quản lý nhà nước về các hành vi cản trở phóng viên, nhà báo tác nghiệp - làm cơ sở để cơ quan quản lý và các cơ quan bảo vệ pháp luật xem xét, xử lý. Sở phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của tỉnh kiên quyết xử lý nghiêm những hành vi cản trở phóng viên, nhà báo hoạt động báo chí đúng quy định của pháp luật.
Hội thảo cũng đã được nghe nhiều ý kiến tham luận về tình hình hoạt động báo chí và một số kinh nghiệm trong công tác quản lý báo chí, trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, Gia Lai. Theo một số đại biểu để có một môi trường an toàn hơn cho nhà báo khi tác nghiệp đúng pháp luật cần phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 02/2011/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản, mặt khác cần sớm có văn bản pháp luật quy định hoạt động báo chí đúng pháp luật của phóng viên, nhà báo là hoạt động công vụ - đây là vấn đề hết sức quan trọng, vì hoạt động nghiệp vụ của phóng viên, nhà báo mục đích chính là phục vụ cho lợi ích công.
Tại hội thảo có đại biểu cũng đề nghị: Bộ Thông tin và Truyền thông cần sớm có quy định về hoạt động tác nghiệp của phóng viên, nhà báo trong tác nghiệp nhập vai khi viết các bài điều tra có như vậy mới bảo vệ được phóng viên, nhà báo, đồng thời để nhà báo không vi phạm pháp luật. Vì theo ý kiến của nhiều nhà báo thì phương pháp điều tra nhập vai là một cách làm hiệu quả về thu thập, kiểm chứng thông tin, nhưng cũng đầy mạo hiểm, luôn có tính hai mặt: nếu thành công sẽ đưa nhà báo lên đỉnh vinh quang, nếu thất bại có thể gây phương hại cho nhà báo, mặt khác thì vấn đề ranh giới pháp lý phân chia giữa nhà báo và vai nhập không rõ ràng, cả về khía cạnh pháp lý và đạo đức nên nhà báo rất dễ bị cho là vi phạm pháp luật.
Theo ông Châu Ngọc Ba – Phó giám đốc Sở TT&TT tỉnh Đắk Nông thì sau 35 năm làm báo đây là Hội thảo báo chí đầu tiên mà ông được tham dự, qua đây không chỉ giúp những người làm công tác quản lý về báo chí mà còn giúp cho những người lãnh đạo tại các cơ quan báo chí, văn phòng đại diện, các phóng viên, nhà báo hiểu rõ thêm về những vấn đề liên quan đến môi trường tác nghiệp của báo chí, để từ đó bảo đảm cho hoạt động báo chí cũng như công tác quản lý nhà nước về báo chí sẽ đúng pháp luật hơn.
Phát biểu tham luận tại Hội thảo ông Lưu Đình Phúc - Trưởng phòng Quản lý Báo chí Trung ương (Cục Báo chí – Bộ TT&TT) cho rằng: Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hiện có về lĩnh vực báo chí nếu được áp dụng triệt để sẽ là công cụ quan trọng nhất để tạo dựng môi trường an toàn, thuận lợi cho phóng viên, nhà báo hoạt động đúng pháp luật. Cũng theo ông Lưu Đình Phúc thì Sở TT&TT, Hội Nhà báo của tỉnh, các cơ quan báo chí cần tăng cường phổ biến các quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến lĩnh vực báo chí để các phóng viên, nhà báo nắm rõ và thực hiện tốt – đó cũng là một hình thức bảo vệ nhà báo. Bên cạnh đó các cơ quan bảo vệ pháp luật, các cơ quan quản lý nhà nước về báo chí và UBND các cấp cần xử lý nghiêm những hành vi cản trở báo chí hoạt động đúng pháp luật./.