Để người nghèo có cơ hội tiếp cận pháp luật miễn phí

Thời gian qua, công tác trợ giúp pháp lý đã có nhiều chuyển biến tích cực cả về quy mô và chất lượng. Hệ thống trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước được kiện toàn từ Trung ương đến địa phương, đội ngũ trợ giúp viên pháp lý, luật sư và cộng tác viên ngày càng được nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ.

Nội dung tư vấn pháp luật miễn phí không chỉ dừng lại ở việc giải đáp thắc mắc mà còn bao gồm hỗ trợ soạn thảo văn bản, hướng dẫn thủ tục hành chính, tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người nghèo.

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trợ giúp pháp lý là một trong những nội dung truyền thông về giảm nghèo được Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh Gia Lai (nay là Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước Pleiku-tỉnh Gia Lai) tích cực triển khai nhằm hướng tới mục tiêu giúp người nghèo, người yếu thế, dân tộc thiểu số, vùng kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, nâng cao hiểu biết về pháp luật, từng bước tăng cường khả năng tiếp cận và trợ giúp pháp lý miễn phí của Nhà nước.

Bà Cao Thị Mi Sa, Trợ giúp viên pháp lý cho biết, để tuyên truyền cho người dân hiểu về pháp luật, trước hết người trợ giúp viên pháp lý phải hiểu biết được các phong tục, tập quán ở địa phương đó. Bên cạnh đó, ngôn ngữ mang tính chất chuyên môn thì cần chuẩn hóa một cách dễ hiểu nhất, nội dung truyền đạt phải thật sự ngắn gọn để người dân tiếp nhận và nhớ lâu nhất. Ngoài ra cần phải đưa ra các tình huống vào tuyên truyền để đạt hiệu quả cao.

Bám sát tinh thần trợ giúp pháp lý miễn phí cho người nghèo, người yếu thế, Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước TP. Hà Nội đã và đang là chỗ dựa tin cậy đối với người nghèo, người yếu thế, đồng bào dân tộc, vùng sâu vùng xa, khi phát sinh các vụ việc liên quan đến pháp luật.

Bà Phan Thị Thu Trang, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước TP. Hà Nội chia sẻ, việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho những đối tượng như người nghèo, người yếu thế để cho họ tiếp cận ngay từ đầu với công tác trợ giúp pháp lý, qua đó họ sẽ được bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp một cách sớm nhất và tốt nhất.

Đáng chú ý, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong trợ giúp pháp lý đã mở ra hướng tiếp cận mới, phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số quốc gia. Tổng đài trợ giúp pháp lý, các nền tảng tư vấn trực tuyến và ứng dụng trên thiết bị di động giúp người nghèo, đặc biệt là người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, có thể tiếp cận dịch vụ pháp lý miễn phí một cách nhanh chóng, thuận tiện mà không phải tốn kém chi phí đi lại. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách tiếp cận pháp luật giữa các vùng miền và các nhóm dân cư.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật gắn với tư vấn pháp luật miễn phí cho người nghèo cũng được đẩy mạnh. Việc kết hợp giữa trợ giúp pháp lý và giáo dục pháp luật không chỉ giải quyết vụ việc cụ thể mà còn mang tính phòng ngừa lâu dài, góp phần xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy công tác tư vấn pháp luật miễn phí cho người nghèo vẫn còn một số khó khăn, thách thức. Ở một số địa phương, nguồn nhân lực làm công tác trợ giúp pháp lý còn mỏng, điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu, việc thông tin về quyền được trợ giúp pháp lý chưa đến được đầy đủ với người dân. Một bộ phận người nghèo còn tâm lý e ngại, chưa chủ động tìm đến các dịch vụ tư vấn pháp luật miễn phí, dẫn đến quyền lợi hợp pháp chưa được bảo vệ kịp thời…

Trước yêu cầu đặt ra trong giai đoạn mới, việc luôn tạo điều kiện cho người nghèo được hưởng dịch vụ tư vấn pháp luật miễn phí cần tiếp tục được coi là nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành, sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan tư pháp, chính quyền địa phương và các tổ chức chính trị – xã hội. 

Đồng thời, cần tiếp tục đổi mới phương thức trợ giúp pháp lý, nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác tư vấn, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và tăng cường tuyên truyền để người nghèo hiểu rõ, chủ động sử dụng quyền được trợ giúp pháp lý của mình.

Có thể khẳng định rằng, bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ tư vấn pháp luật miễn phí cho người nghèo không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là thước đo của một xã hội công bằng, nhân văn. 

Diệu Anh