Đề thi phân hóa mạnh, Bộ GD&ĐT nói gì về điểm số và tuyển sinh?

Lần đầu đề thi được xây dựng theo hướng đánh giá năng lực

Làm rõ về vấn đề này, GS.TS. Nguyễn Ngọc Hà, Trưởng Ban Đề thi, Ban Chỉ đạo cấp quốc gia Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 cho biết kỳ, thi năm nay đánh dấu bước chuyển lớn trong công tác ra đề.

“Đây là năm đầu tiên chúng ta thực hiện đề thi theo định hướng đánh giá năng lực – một sự thay đổi lớn sau nhiều năm. Cấu trúc và định dạng đề thi cũng hoàn toàn mới, đặc biệt ở các môn không phải ngoại ngữ”, ông Hà nhấn mạnh.

Để chuẩn bị cho thay đổi này, Bộ GD&ĐT đã công bố đề tham khảo từ tháng 2/2024 để học sinh, giáo viên làm quen; đồng thời tổ chức thử nghiệm đề trên diện rộng ở cả 3 miền nhằm đánh giá khả năng đáp ứng của học sinh và hiệu chỉnh độ khó. “Toàn bộ số liệu từ đợt thử nghiệm đã được phân tích, trao đổi kỹ lưỡng trong các tổ ra đề”, ông Hà cho biết. Khi xây dựng đề chính thức, Hội đồng đã bám sát đề tham khảo và căn cứ vào kết quả thử nghiệm thực tế để điều chỉnh độ khó phù hợp.

Về những phản ánh cho rằng đề Toán và Tiếng Anh khó hơn minh họa, ông Nguyễn Ngọc Hà cho biết Bộ ghi nhận và sẽ phân tích kỹ sau khi có kết quả chấm thi. 

Điểm đặc biệt của kỳ thi năm nay là ma trận đề thi được sinh ngẫu nhiên, thay vì xác định sẵn tỉ lệ câu hỏi theo từng chương như trước. “Cách làm này khiến giáo viên, học sinh không thể học tủ, học mẹo, mà buộc phải học toàn diện”, ông Nguyễn Ngọc Hà nói. “Chúng tôi muốn học sinh thi bằng năng lực thật sự, không phải học để ứng phó”.

'Nếu điểm 6–7 là năng lực thật, đó mới là điều đáng mừng'

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết, năm nay, đề thi đã có bước chuyển quan trọng ở cả nội dung lẫn tư duy ra đề. “Năm nay đề thi không sử dụng dữ liệu trong sách giáo khoa, đặc biệt đối với môn Ngữ văn – môn tự luận”.

Theo ông, đây là hướng đi nhất quán nhằm loại bỏ thói quen học thuộc lòng, học văn mẫu. “Cả học sinh, giáo viên, chuyên gia đều ghi nhận và đánh giá rất cao về cấu trúc, định dạng và độ phân hóa của đề thi năm nay”.

Trước băn khoăn rằng điểm thi năm nay có thể thấp hơn, ông Phạm Ngọc Thưởng nêu quan điểm: “Nếu nhiều điểm 9, điểm 10, thậm chí điểm 8 mà không phải là năng lực thật, mà vì đề dễ, thì có vui không? Nếu 6 điểm, 7 điểm mà đấy là năng lực thật, các em vẫn có những bước đi tiếp theo, trưởng thành hơn, vẫn có thể vào đại học, cao đẳng, có nhiều lựa chọn khác, thì chúng ta vui hơn”.

Theo lãnh đạo Bộ GD&ĐT, mục tiêu của kỳ thi không phải là tạo ra những con số đẹp trên phổ điểm, mà là phản ánh đúng năng lực của học sinh để phục vụ định hướng giáo dục căn bản, toàn diện. “Đây đang đúng phương hướng đổi mới của Bộ GD&ĐT: Đề thi và quá trình dạy học phải hướng đến đánh giá năng lực của thí sinh, để học sinh nắm bắt và biết giải quyết những vấn đề thực tiễn trong cuộc sống”, ông Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh.  

Đề khó không ảnh hưởng quy trình xét tuyển đại học

Liên quan đến lo ngại phổ điểm thấp sẽ ảnh hưởng tới xét tuyển đại học, PGS.TS. Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học khẳng định, Bộ GD&ĐT đã lường trước các tình huống và quy chế tuyển sinh đại học 2025 vẫn được triển khai bình thường theo kế hoạch từ tháng 3.

“Từ ngày 16/7, thí sinh sẽ có đủ thông tin để điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển. Các trường đại học sẽ thực hiện đầy đủ trách nhiệm công bố thông tin theo quy định. Bộ sẽ song hành với các trường để đảm bảo quy trình xét tuyển công bằng, minh bạch, kể cả trong việc sử dụng chứng chỉ ngoại ngữ hay quy đổi điểm”, ông Nguyễn Anh Dũng nói.

Ông cũng lưu ý, đánh giá về độ khó hay dễ của đề thi cần căn cứ vào kết quả chấm thi, thay vì cảm nhận ban đầu. “Từ kết quả thực tế mới phản ánh đúng năng lực học sinh, và là cơ sở để các trường tuyển sinh hiệu quả”, ông nói thêm. 

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 đã khép lại, nhưng dư âm về một kỳ thi đổi mới, phân hóa rõ và hướng tới thực chất chắc chắn còn tiếp tục được bàn luận. Điều quan trọng nhất lúc này là chờ kết quả để có đánh giá khách quan, từ đó điều chỉnh chính sách, phương thức dạy – học và tuyển sinh một cách phù hợp. Đổi mới giáo dục, dù không tránh khỏi va đập, nhưng là con đường không thể quay đầu.

Thu Trang