Đề xuất mới về điều kiện, tiêu chuẩn công nhận liệt sĩ và chế độ ưu đãi người có công

Theo Bộ Nội vụ, Nghị định số 131/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng có hiệu lực thi hành từ ngày 15/02/2022, đã thể chế hóa chủ trương, đường lối chỉ đạo của Đảng về công tác người có công với cách mạng, là căn cứ pháp lý cho các cấp chính quyền tổ chức triển khai việc xác nhận, công nhận người có công và chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của người có công và thân nhân người có công với cách mạng.

Tuy nhiên, sau gần 04 năm triển khai thực hiện, trên cơ sở báo cáo sơ kết việc thực hiện Nghị định số 131/2021/NĐ-CP của các địa phương, đã bộc lộ một số tồn tại, vướng mắc trong công tác xác nhận và thực hiện các chế độ ưu đãi đối với người có công và thân nhân. Trong đó, một số quy định về công nhận và thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng chưa phù hợp, gây khó khăn trong triển khai thực hiện. Đồng thời, một số quy định hiện hành vừa thừa, vừa thiếu trong thực hiện các chính sách ưu đãi thuộc những lĩnh vực của các Bộ, ngành khác như: đất đai, miễn giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất,… và Nghị định số 131/2021/NĐ-CP cũng có một số lỗi kỹ thuật cần được chỉnh lý, hoàn thiện.

Ngoài ra, từ ngày 01/7/2025, cả nước hoàn thiện mô hình tổ chức bộ máy nhà nước theo hướng chính quyền địa phương hai cấp, dẫn đến một số nội dung liên quan trong thực hiện chính sách, chế độ ưu đãi người có công cần được sửa đổi, bổ sung và ban hành thống nhất.

Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhất là trong bối cảnh điều kiện ở các địa phương hiện nay có sự thay đổi đáng kể về nhân sự làm công tác người có công, yêu cầu mới trong việc thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đảm bảo vận hành chính phủ điện tử, triển khai thực hiện đồng bộ các cơ sở dữ liệu dùng chung, cơ sở dữ liệu chuyên ngành để đảm bảo chính sách ưu đãi người có công được quy định rõ ràng, dễ hiểu, áp dụng thống nhất thì cần thiết phải có văn bản hợp nhất nội dung, sửa đổi, bổ sung điều chỉnh đồng bộ, khả thi để thay thế Nghị định số 131/2021/NĐ-CP, phù hợp với các quy định được sửa đổi, bổ sung, lược bỏ, phân cấp và cắt giảm thủ tục hành chính.

Bổ sung điều kiện công nhận liệt sĩ, thương binh đối với trường hợp làm nhiệm vụ quốc phòng an ninh có tính chất nguy hiểm

Dự thảo Nghị định gồm 08 chương, 196 điều, có nhiều điểm mới đáng chú ý liên quan đến các điều kiện, tiêu chuẩn công nhận liệt sĩ, chế độ ưu đãi người có công. Cụ thể như sau:

Về điều kiện, tiêu chuẩn công nhận người có công, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung tại các Điều 14, 34 Nghị định số 131/2021/NĐ-CP về điều kiện công nhận liệt sĩ, thương binh đối với trường hợp làm nhiệm vụ quốc phòng an ninh có tính chất nguy hiểm khi xây dựng tuyến biên giới, làm nhiệm vụ mật, thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn, bắt giữ đối tượng thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, sau đó đối tượng bị xử lý theo quy định của pháp luật hình sự.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung một số quy định trong thành phần hồ sơ đề nghị công nhận liệt sĩ, thương binh, người hưởng trợ cấp thờ cúng liệt sĩ tại các Điều 16, 17, 18, 19, 20, 28, 36, 37, 39, 41, 42.

Bổ sung quy định về giải quyết trợ cấp tuất hằng tháng

Về giải quyết các chế độ ưu đãi, tại Điều 101 Nghị định số 131/2021/NĐ-CP, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung thủ tục giải quyết chế độ ưu đãi trong giáo dục đào tạo đối với hồ sơ người có công đang được cơ quan quân đội, công an quản lý; bổ sung các bước thủ tục còn thiếu để đảm bảo việc giải quyết chế độ theo quy định.

Dự thảo Nghị định cũng sửa đổi, bổ sung Điều 130 Nghị định số 131/2021/NĐ-CP quy định về giải quyết trợ cấp tuất hằng tháng đối với thân nhân người có công từ trần trước 01/7/2021 nhằm giải quyết vướng mắc trong quy định hiện hành và đảm bảo đầy đủ đối tượng, mang tính kế thừa và công bằng trong thực hiện chính sách. Theo đó, quy định sửa đổi, bổ sung được chia làm 02 giai đoạn, gồm: (i) người có công từ trần trước 01/01/2013 bổ sung, kế thừa đầy đủ quy định tại Nghị định số 31/2013/NĐ-CP ngày 09/4/2013 của Chính phủ và đã được thực hiện ổn định; (ii) bổ sung quy định đối với trường hợp người có công từ trần từ 01/01/2013 đến trước ngày 01/7/2021.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung tại các Điều 126, 129, 130 Nghị định số 131/2021/NĐ-CP quy định về điều kiện hưởng trợ cấp tuất hằng tháng đối với con bị khuyết tật, khuyết tật đặc biệt nặng. Theo đó, đảm bảo điều kiện tiêu chuẩn theo đúng quy định của Pháp lệnh, không bổ sung thêm quy định làm thu hẹp diện đối tượng.

Ngoài ra, dự thảo Nghị định tách riêng quy định về việc xem xét giải quyết chế độ thương binh đồng thời là bệnh binh và việc hưởng thêm chế độ thương binh đối với người đang hưởng mất sức lao động hay hưởng thêm chế độ mất sức lao động đối với người đang hưởng chế độ thương binh (tại Điều 45 và Điều 55). Việc sửa đổi, bổ sung này nhằm đảm bảo thực hiện chính sách rõ ràng, dễ hiểu, không phát sinh cách hiểu và áp dụng pháp luật chưa thống nhất giữa các địa phương.

Tại dự thảo Nghị định, Bộ Nội vụ đề xuất phân quyền để Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trực tiếp trình Thủ tướng Chính phủ công nhận liệt sĩ và cấp Bằng Tổ quốc ghi công.

Mời bạn đọc xem toàn văn và góp ý dự thảo tại đây.

Tuyết Thư