Diễn đàn Kinh tế Việt Nam-Kansai: Động lực mới cho hợp tác Việt Nam-Nhật Bản

Chiều 9/9 tại Osaka, Nhật Bản, Bộ Tài chính Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Osaka cùng với các tổ chức, cơ quan của Nhật Bản gồm JETRO, Phòng Thương mại và Công nghiệp Osaka (OCCI), Liên đoàn kinh tế Kansai (KEF), Ngân hàng SMBC, Ngân hàng Mizuho, Ngân hàng MUFG đã tổ chức "Diễn đàn kinh tế Việt Nam – Kansai" với chủ đề "Hợp tác kiến tạo tương lai, kết nối chuỗi giá trị toàn cầu".

Sự kiện không chỉ là không gian kết nối giữa các cộng đồng doanh nghiệp mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư song phương, đặc biệt tại khu vực Kansai - một trung tâm kinh tế, văn hóa và tài chính quan trọng của Nhật Bản. Từ đó, củng cố và nâng cao tình hữu nghị, làm sâu sắc thêm mối quan hệ "Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới".

Với những nỗ lực từng ngày của Chính phủ Việt Nam trong thời gian qua, Phó Chủ tịch điều hành JETRO Takashima Tomohiro cho biết, các doanh nghiệp Nhật Bản đánh giá cao môi trường đầu tư của Việt Nam về quy mô thị trường, tiềm năng tăng trưởng và điều kiện chính trị - xã hội ổn định, cả hai đều vượt xa mức trung bình của ASEAN.

Theo "Khảo sát thường niên về các doanh nghiệp Nhật Bản mở rộng ra nước ngoài" của JETRO, hơn 56% doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam có kế hoạch mở rộng kinh doanh trong vòng 1-2 năm tới, mức cao nhất trong số các nước ASEAN. Với lợi thế dân số hơn 100 triệu người và GDP bình quân đầu người đạt gần 5.000 USD, kỳ vọng về Việt Nam như một thị trường tiêu dùng đang ngày càng tăng và các lĩnh vực sản xuất hướng đến nhu cầu trong nước, bán lẻ/bán buôn, bất động sản và các lĩnh vực dịch vụ khác cũng đang thu hút sự chú ý.

JETRO nhận được hơn 4.000 yêu cầu thông tin về Việt Nam hằng năm. Con số này đứng thứ ba trên thế giới và cao nhất ASEAN. Các công ty Nhật Bản đang xây dựng kế hoạch nghề nghiệp cho nhân viên Việt Nam làm việc trên toàn cầu và trong một số trường hợp, nhân viên Việt Nam đã trở về các công ty con tại Việt Nam, đảm nhận các vị trí quản lý dựa trên kinh nghiệm của họ tại trụ sở chính.

Đại diện Chính phủ Nhật Bản tại khu vực Kansai Maehara Makoto đồng quan điểm về việc Việt Nam đã đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và nhiều công ty Kansai cũng đang mở rộng hoạt động tại Việt Nam. Từ tháng 4/2012, Hội nghị Giao lưu kinh tế Kansai-Việt Nam, quy tụ 15 chính quyền địa phương và các tổ chức hỗ trợ công nghiệp vùng Kansai để thường xuyên trao đổi thông tin về hoạt động kinh doanh và các biện pháp hỗ trợ các công ty Kansai mở rộng sang Việt Nam.

Nhân sự kiện đặc biệt Ngày Quốc gia Việt Nam tại EXPO Osaka 2025, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đã trình bày tại Diễn đàn tóm tắt về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư nước ngoài tại Việt Nam trong thời gian gần đây để các doanh nghiệp, tổ chức, hiệp hội tại khu vực Kansai nắm bắt được các thông tin cập nhật cũng như có thể đưa ra các quyết định mở rộng đầu tư phù hợp trong thời gian tới.

Khẳng định rằng Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận trong phát triển kinh tế trong bối cảnh thế giới tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, điển hình như: Tổng vốn FDI đăng ký 8 tháng đạt trên 26,1 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ, vốn FDI thực hiện khoảng 15,4 tỷ USD, tăng 8,8%; chất lượng dòng vốn FDI được cải thiện, góp phần xác lập vị thế mới của Việt Nam trong mạng lưới nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ toàn cầu. Xuất khẩu 8 tháng đạt 304,8 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ, nhập khẩu đạt 292,3 tỷ USD, tăng 18,1%, Tiêu dùng phục hồi tích cực, tốc độ tăng trưởng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng dần qua từng tháng, 8 tháng tăng 9,4% so với cùng kỳ; khách quốc tế đạt trên 13,9 triệu lượt người, tăng 21,7%...

Trên cơ sở đó, Thứ trưởng Đỗ Thành Trung chia sẻ chân thành tới các doanh nghiệp khu vực Kansai và cả các doanh nghiệp Việt Nam tham dự Diễn đàn về những nỗ lực, quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam hiện nay hướng tới phát triển khu vực kinh tế tư nhân – một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Đại diện cho Hiệp hội doanh nghiệp tại Osaka và Liên đoàn kinh tế khu vực Kansai, ông Funayama Tetsu – nguyên Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Mitsubishi Việt Nam đánh giá cao về công cuộc tái cơ cấu các bộ, ngành Trung ương và các đơn vị hành chính địa phương của Việt Nam. Ông tin rằng các công ty Nhật Bản đều rất quan tâm đến những phát triển tại Việt Nam theo cơ cấu mới vì khi những thủ tục hành chính ngày càng được tinh giản, môi trường đầu tư trong tương lai sẽ tiếp tục được cải thiện hơn nữa.

Nhìn vào tình hình kinh tế Việt Nam gần đây, tăng trưởng GDP thực tế quý II/2025 đạt 7,96% so với cùng kỳ năm ngoái, duy trì mức tăng trưởng cao. "Tôi được biết Chính phủ Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong 5 năm tới, từ năm sau đến năm 2030", ông Funayama Tetsu nói. Để đạt được điều đó, từ 1/7 năm nay, Việt Nam chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, qua đó, góp phần đơn giản hóa thủ tục, cải thiện môi trường đầu tư, một yếu tố được cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản quan tâm.

Tham gia phát biểu tại Diễn đàn kinh tế Việt Nam – Kansai có các doanh nghiệp gồm Tập đoàn tài chính Mizuho, Công ty Đầu tư công nghệ Viettel, Tập đoàn Panasonic, Tập đoàn Công nghệ CMC Khu Công nghiệp Deep C.

Quan hệ Việt-Nhật: Hình mẫu hợp tác toàn diện và bền vững

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Lê Thành Long hoan nghênh và đánh giá cao Phòng Thương mại và Công nghiệp Osaka, JETRO, Ngân hàng Mizuho, SMBC đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Osaka để tổ chức chu đáo sự kiện quan trọng hôm nay.

Phó Thủ tướng trân trọng và hoan nghênh những ý kiến phát biểu thẳng thắn, sâu sắc của các tổ chức, doanh nghiệp và quý vị đại biểu. Điều này thể hiện sự quan tâm và mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa các hoạt động kinh tế song phương, xứng tầm với mối quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện mà hai nước đã thiết lập; kết nối giữa tầm nhìn quốc gia và hành động doanh nghiệp, giữa định hướng chiến lược và giải pháp thực tiễn.

Theo Phó Thủ tướng, thời gian qua, tình hình thế giới diễn biến nhanh, phức tạp, mang lại nhiều cơ hội, thuận lợi nhưng cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức cho các quốc gia. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã chủ động thích ứng linh hoạt, hiệu quả và đạt được những kết quả tích cực trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội.

Quy mô nền kinh tế không ngừng được mở rộng, năm 2024 đạt hơn 476 tỷ USD, dự kiến năm 2025 đạt trên 500 tỷ USD; GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.700 USD; thuộc nhóm 15 quốc gia thu hút đầu tư nước ngoài hàng đầu và nhóm 20 quốc gia có quy mô thương mại lớn nhất toàn cầu. Kinh tế vĩ mô ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. An ninh quốc phòng được giữ vững; trật tự an toàn xã hội và an sinh xã hội được bảo đảm, đời sống của người dân tiếp tục được cải thiện; đối ngoại và hội nhập quốc tế được triển khai toàn diện, hiệu quả. Đặc biệt, vừa qua Việt Nam đã tổ chức thành công chuỗi sự kiện trọng đại kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh 2/9.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, góp phần quan trọng vào những thành tựu của Việt Nam có sự phối hợp chặt chẽ, hợp tác hiệu quả, hỗ trợ, giúp đỡ kịp thời của các quốc gia và bạn bè quốc tế, trong đó có Nhật Bản. "Qua hơn 50 năm vun đắp và xây dựng, quan hệ Việt – Nhật đang phát triển mạnh mẽ, thực chất, trở thành một hình mẫu quan hệ đặc biệt tốt đẹp với sự tin cậy chính trị cao, lợi ích ngày càng tương đồng, lĩnh vực hợp tác ngày càng toàn diện, lòng tin chiến lược ngày càng sâu sắc; giao lưu nhân dân ngày càng gắn bó, sôi động".

Đặc biệt, hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư tiếp tục phát huy vai trò trụ cột và là điểm sáng nổi bật trong quan hệ hai nước: Nhật Bản vẫn luôn là đối tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam, là đối tác cung cấp vốn ODA và hợp tác lao động lớn nhất, nhà đầu tư lớn thứ ba, đối tác thương mại và du lịch lớn thứ tư của Việt Nam. Nhật Bản cung cấp viện trợ ODA cho Việt Nam với hơn 20 tỷ USD vốn vay, gần 750 triệu USD viện trợ không hoàn lại và khoảng 1,3 tỷ USD cho hỗ trợ cho hợp tác kỹ thuật; hiện có hơn 5.600 dự án đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký gần 80 tỉ USD.

Thay mặt Chính phủ Việt Nam, Phó Thủ tướng đánh giá cao và trân trọng cảm ơn sự đóng góp thiết thực, hiệu quả của các doanh nghiệp Nhật Bản đối với sự phát triển của Việt Nam và quan hệ hữu nghị giữa hai nước trong hơn 50 năm qua.

Dư địa, tiềm năng hợp tác vẫn còn rất lớn

Mặc dù vậy, theo Phó Thủ tướng, dư địa, tiềm năng hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư giữa Việt Nam và Nhật Bản vẫn còn rất lớn để tiếp tục phát triển.

Để góp phần khai thác mạnh mẽ, hiệu quả hơn nữa dư địa này, đồng thời nâng cao chất lượng và hiệu quả hợp tác giữa cộng đồng doanh nghiệp hai nước, Phó Thủ tướng Lê Thành Long chia sẻ một số nội dung sau:

Thứ nhất, Việt Nam mong muốn các doanh nghiệp Nhật Bản, với kinh nghiệm, nguồn lực và uy tín của mình, sẽ hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các nguồn đầu tư dịch chuyển, các nguồn tài chính xanh, bền vững như "Cộng đồng phát thải bằng 0 châu Á" và các nguồn đầu tư cho Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo như "Quỹ Đổi mới sáng tạo /Chuyển đổi số" của Chính phủ Nhật Bản.

Thứ hai, với chủ trương hợp tác, thu hút đầu tư nước ngoài có chọn lọc, hướng tới chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường, Việt Nam ưu tiên thu hút các dự án đầu tư thuộc các ngành, lĩnh vực như: kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức; khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo...; sản xuất chất bán dẫn, năng lượng mới, năng lượng tái tạo; trung tâm tài chính, tài chính xanh; công nghệ sinh học, y tế; nông nghiệp công nghệ cao… Đây là những lĩnh vực mà các nhà đầu tư Nhật Bản có thế mạnh; rất mong hai nước có thể đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực này.

Thứ ba, đề nghị các địa phương hai nước tăng cường kết nối, thúc đẩy hợp tác nhằm khai thác lợi thế của mình, đặc biệt trong bối cảnh các địa phương của Việt Nam đã có sự điều chỉnh mạnh mẽ về địa giới hành chính, tổ chức chính quyền 2 cấp, mở ra không gian phát triển mới.

Thứ tư, đề nghị Chính phủ, doanh nghiệp Nhật Bản tiếp tục quan tâm, thúc đẩy triển khai nhanh các Dự án hợp tác trọng điểm, Dự án ODA điển hình như: Dự án ứng phó với biến đổi khí hậu tại 8 tỉnh miền núi phía Bắc, Dự án xây dựng trường Đại học Việt – Nhật.

Thứ năm, đề nghị Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp hai nước tăng cường hợp tác nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, cùng nhau phát triển bền vững.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh: "Về phía Chính phủ Việt Nam, với tinh thần "chân thành, tình cảm, tin cậy, cùng có lợi", chúng tôi cam kết sẽ luôn đồng hành, lắng nghe, tạo mọi điều kiện thuận lợi, tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài hợp tác, đầu tư ổn định, lâu dài tại Việt Nam, trong đó có các doanh nghiệp Nhật Bản. Đồng thời, tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh, xây dựng thể chế thông thoáng để doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản tăng tốc, bứt phá, phát triển mạnh mẽ hơn nữa, đóng góp ngày càng hiệu quả, thiết thực vào sự phát triển nhanh và bền vững ở cả hai nước chúng ta".

Đức Tuân