Đổi mới đào tạo báo chí, truyền thông trong kỷ nguyên số

Diễn đàn "Đổi mới đào tạo báo chí, truyền thông trong kỷ nguyên số" được tổ chức tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: VGP/Hiền Minh

Đây là chia sẻ của lãnh đạo Báo VietNamnet tại Diễn đàn “Đổi mới công tác đào tạo nhân lực báo chí, truyền thông trong kỷ nguyên số” do Bộ TT&TT chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổ chức ngày 16/12.

Theo lãnh đạo Báo VietNamnet, nghiên cứu từ Trung tâm Nghiên cứu Pew (Mitchell, 2018) cho thấy, 34% người Mỹ muốn nhận tin tức của họ từ mạng xã hội, trang web và ứng dụng. Vì vậy, các tòa soạn phải chuyển mình mạnh mẽ hơn. Trong đó, những người làm báo phải tìm cách tồn tại trong cuộc cách mạng kỹ thuật số, nhất là khi độc giả dễ dàng tìm được những nội dung tương tự, thậm chí nhanh hơn trên mạng xã hội.

Ở Việt Nam, xu thế này cũng diễn ra tương tự. Điều đó đòi hỏi các nhà báo trong kỷ nguyên kỹ thuật số phải chuyên nghiệp hơn. Cụ thể, không chỉ viết các bài báo, chỉnh sửa video, đăng tải trên phương tiện truyền thông xã hội, theo dõi phân tích… các nhà báo kỹ thuật số còn phải chuẩn bị để viết về bất kỳ chủ đề nào ngay lập tức.

Chính vì vậy, ngoài chương trình đào tạo truyền thống, đào tạo người làm báo trong kỷ nguyên số cần thêm nhiều kỹ năng mới. Đào tạo người làm báo phải hướng đến năng lực toàn diện, đa nhiệm, phải làm chủ được công nghệ, nắm bắt những cái mới.

Ths. Vũ Hải Quang, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam cũng chia sẻ một thực tế hiện nay, đó là dù các cơ sở đào tạo đã nỗ lực cung cấp các sân chơi nghề cho sinh viên thực hành nghiệp vụ, nhưng nhiều cơ quan báo chí khi tiếp nhận học viên về thực tập hoặc tuyển dụng thì thấy rằng, số đông học viên rất khá về lý thuyết và kỹ năng nghề, nhưng kiến thức nền tảng về chính trị, kinh tế, văn hoá… còn rất thiếu và yếu.

Lãnh đạo Đài Tiếng nói Việt Nam đưa ra giải pháp với yêu cầu “3K” trong công tác đào tạo. Đó là kiến thức sâu sắc, kỹ năng (gồm kỹ năng cứng và kỹ năng mềm), kỹ thuật và công nghệ. Trong kỷ nguyên số hiện nay, các nhà báo trẻ cần được đào tạo chuyên sâu và tự học về kỹ thuật, công nghệ, để làm chủ công nghệ và thành thạo các loạt hình thông tin như flycam, livestreaming, chuyển đổi văn bản từ giọng nói, kiểm soát các ứng dụng công nghệ IoT, Big data, AI… trong quản trị, sản xuất tin bài.

Để bảo đảm chất lượng đào tạo cũng như đạo đức nghề nghiệp của nhân lực lĩnh vực báo chí, truyền thông trong thời gian tới, PGS.TS. Đặng Thị Thu Hương, Viện trưởng Viện Đào tạo báo chí và truyền thông (Trường ĐH KHXH&NV) đề xuất, Bộ TT&TT cần nghiên cứu để ban hành quy định đối với các nhà báo không tốt nghiệp tại các cơ sở đào tạo báo chí trong hệ thống giáo dục Việt Nam hiện nay, bắt buộc phải có chứng chỉ nghề nghiệp báo chí.

“Nghề báo là nghề đặc biệt, có tác động to lớn tới đời sống xã hội, vì vậy, Bộ TT&TT cũng cần nghiên cứu để có quy định, nếu nhà báo không được đào tạo đúng chuyên ngành báo chí, cần được đào tạo và cấp chứng chỉ nghiệp vụ do các cơ sở đào tạo có thẩm quyền cấp”, bà Đặng Thị Thu Hương nhấn mạnh.

Cũng tại diễn đàn, nhiều giải pháp khác đã được đề xuất nhằm đổi mới công tác đào tạo báo chí, truyền thông, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực báo chí trong kỷ nguyên số.

Theo Thứ trưởng Bộ TT&TT Phạm Anh Tuấn, hiện nay, sự phát triển của công nghệ trong kỷ nguyên số đã mang lại những cơ hội, thách thức cũng như đang làm thay đổi mô hình việc làm của nhiều lực lượng lao động, trong đó có lĩnh vực báo chí, truyền thông. Nhân lực trong lĩnh vực này không chỉ yêu cầu cần năng lực chuyên môn cao, mà còn phải đáp ứng tốt các tiêu chuẩn rất cao về tính chính xác, tính độc lập, tính công bằng, tính bí mật, tính nhân văn, tính trách nhiệm và tính minh bạch.

Hiện nay, công tác đào tạo nhân lực trong lĩnh vực báo chí, truyền thông vẫn tiến hành theo phương thức truyền thống, thậm chí phải “gồng mình” để làm báo chí trong môi trường của thời đại công nghệ số. Do đó, công tác đào tạo nguồn nhân lực báo chí, truyền thông cần phải đổi mới để phù hợp với xu thế phát triển của kỷ nguyên số, Thứ trưởng Bộ TT&TT cho biết.

Hiền Minh