Du lịch tăng trưởng thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam

Trước đây, khách du lịch Trung Quốc chiếm 1/3 tổng lượng khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam và mới chỉ lấy lại vị trí dẫn đầu lượng khách đến Việt Nam vào tháng trước (cũng là lần đầu tiên kể từ khi COVID-19-19 xảy ra). Sự trở lại của lượng khách du lịch từ Trung Quốc, cùng với nhu cầu du lịch tăng cao hiện nay của người Mỹ (được thảo luận bên dưới), được dự báo sẽ giúp tổng số lượng khách du lịch nước ngoài đến Việt Nam vượt mức trước COVID-19 hơn 5% trong năm nay.

Du lịch quốc tế chiếm khoảng 8% GDP của Việt Nam, do đó ngành du lịch Việt Nam tiếp tục phục hồi trong năm 2024 sẽ có thể đóng góp thêm 1 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP của cả nước trong năm nay, sau khi đã đóng góp 4 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP trong năm ngoái.

Du lịch nội địa chiếm thêm khoảng 4% GDP Việt Nam nhưng đã phục hồi hoàn toàn vào năm ngoái, do đó chi tiêu của khách du lịch trong nước dù có tăng thêm cũng sẽ không đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm nay. Như vậy, du lịch quốc tế và nội địa chiếm khoảng 12% GDP của Việt Nam trước đại dịch COVID-19.

Sự phục hồi của lượng khách du lịch quốc tế khi Việt Nam mở cửa trở lại sau dịch được thúc đẩy bởi lượng du khách từ Hàn Quốc và Mỹ, tiếp đó là Trung Quốc sau khi nước này từ bỏ chính sách "Zero COVID" vào năm 2023. 

Việt Nam cũng nới lỏng các yêu cầu về thị thực du lịch vào năm ngoái, giúp tăng doanh thu của các công ty liên quan đến du lịch trong năm nay. Doanh thu của các công ty dịch vụ lữ hành trong nước tăng gần 50% so với cùng kỳ trong 5 tháng đầu năm 2024 và giá cổ phiếu của Vietnam Airlines (HVN) và Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) - nhà điều hành sân bay hàng đầu cả nước - lần lượt tăng gần 200% và hơn 100% so với đầu năm. Trong khi đó, giá cổ phiếu của hãng hàng không giá rẻ VietJet (VJC) không thay đổi nhiều trong năm nay, một phần do giá cổ phiếu của hãng này tăng trước thời điểm Việt Nam mở cửa trở lại sau dịch COVID-19.

Cuối cùng, tỉ lệ lấp đầy phòng khách sạn ở Việt Nam vẫn thấp hơn khoảng 20% so với mức trước COVID-19, chủ yếu do lượng khách du lịch Trung Quốc vẫn thấp hơn 25% so với mức trước dịch. Theo thông tin của VinaCapital, khách du lịch từ Trung Quốc và Nga chiếm một tỉ lệ đáng kể trong nhóm khách du lịch "phân khúc tầm trung", một phân khúc thị trường vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, các tổ hợp nghỉ dưỡng cao cấp hơn như Metropole Hà Nội, Fusion Resorts và các tổ hợp cao cấp do Lodgis sở hữu và vận hành đều đạt tỉ lệ lấp đầy bằng hoặc cao hơn mức trước dịch.

Yếu tố trực tiếp và gián tiếp thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam

Số lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam đã tăng hơn 200% vào năm ngoái lên gần 13 triệu người (tương đương mức tăng từ 20% so với trước COVID-19 vào năm 2022 lên 70% so với trước COVID-19 vào năm 2023). Sự gia tăng đột biến đó trực tiếp thúc đẩy tăng trưởng GDP, nhưng VinaCapital ước tính chi tiêu của khách du lịch quốc tế chỉ chiếm khoảng 10% doanh số bán lẻ tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, chúng tôi nghi nhận rằng du lịch quốc tế còn mang lại nguồn thu cho nhiều đơn vị kinh doanh trong nước, qua đó gián tiếp thúc đẩy nền kinh tế. Chúng tôi ước tính tổng đóng góp của ngành du lịch cho nền kinh tế Việt Nam - bao gồm cả trực tiếp và gián tiếp - chiếm hơn 15% GDP.

Sự phục hồi của lượng khách du lịch Trung Quốc và Mỹ

Tỉ lệ người tiêu dùng Trung Quốc có ý định đi du lịch nước ngoài tăng gần gấp đôi so với năm ngoái - tới gần 2/3 số người được khảo sát (theo bloomberg) và tỉ lệ người tiêu dùng Mỹ có kế hoạch đi du lịch nước ngoài trong sáu tháng tới cũng tăng gấp đôi so với mức trước COVID-19 - đạt mức cao kỷ lục.

Trong 5 tháng đầu năm 2024, lượng du khách Trung Quốc đến Việt Nam tăng hơn 300% so với cùng kỳ, đạt mức 75% trước dịch COVID-19. Học viện Du lịch Trung Quốc dự kiến khách Trung Quốc du lịch nước ngoài sẽ vượt mức 80% so với trước COVID-19 trong năm nay, vì vậy VinaCapital kỳ vọng rằng lượng khách du lịch Trung Quốc đến Việt Nam sẽ phục hồi từ mức 30% trước COVID-19 trong năm ngoái lên đến 85% trong năm nay.

Sự phục hồi một phần này là cơ sở cho dự báo của chúng tôi rằng tổng lượng khách du lịch đến Việt Nam sẽ tăng từ mức 70% trước COVID-19 vào năm ngoái lên khoảng 105% trước COVID-19 vào năm nay (tương đương 19 triệu lượt khách).

Trung Quốc và Nhật Bản là hai quốc gia lớn trên thế giới mà du lịch ra nước ngoài vẫn chưa phục hồi về mức trước COVID-19 (Trung Quốc dẫn đầu thế giới về chi tiêu của người dân khi du lịch ra nước ngoài trước COVID-19). Sự phục hồi chậm chạp của Trung Quốc xuất phát từ việc nước này mới dỡ bỏ các hạn chế từ chính sách "Zero COVID" vào năm ngoái cộng với tình trạng kinh tế tương đối yếu của nước này, mặc dù chi tiêu du lịch nội địa của Trung Quốc dự kiến sẽ vượt mức trước COVID-19 trong năm nay. Trong khi đó ở Nhật Bản, giá trị đồng Yên sụt giảm mạnh đang cản trở hoạt động du lịch nước ngoài của người dân.

Nền kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh mẽ hỗ trợ ngành du lịch

Một bài báo gần đây trên Wall Street Journal với tiêu đề "Người Mỹ đang có thu nhập từ đầu tư nhiều hơn bao giờ hết" đã nhấn mạnh rằng thu nhập từ đầu tư và tài sản của các hộ gia đình tăng lên đang mang lại một lượng tiền mặt chưa từng có cho hàng triệu người Mỹ (đặc biệt là thế hệ "Baby Boomers", nhóm đang chi tiêu mạnh tay cho các dịch vụ đắt tiền như du lịch nước ngoài).

Thu nhập từ lãi suất và cổ tức mà người tiết kiệm ở Mỹ kiếm được đang tăng vọt, dự kiến sẽ tăng gần 5 lần, từ 770 tỷ USD vào năm 2020 lên 3,7 nghìn tỷ USD trong năm nay và có nhiều dẫn chứng chỉ ra rằng một phần của lượng tiền đó sẽ được đổ vào du lịch.

Tại Việt Nam, lượng du khách Mỹ đã cao hơn nhiều so với mức trước COVID-19 và chi tiêu của nhóm du khách này đã đóng góp vào tỉ lệ lấp đầy phòng tăng cao tại các khách sạn cao cấp.

VinaCapital kỳ vọng số lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam sẽ tăng 40% trong năm nay sau khi tăng gần 250% vào năm ngoái nhờ sự phục hồi liên tục của khách du lịch đến từ Trung Quốc. Du lịch quốc tế chiếm khoảng 8% GDP của Việt Nam trước COVID-19. Vì vậy sự phục hồi ban đầu của ngành du lịch Việt Nam sau khi mở cửa trở lại sau COVID-19 vào tháng 3/2022 đã đóng góp thêm hơn 4 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP của năm ngoái. Năm nay, chúng tôi kỳ vọng lượng khách du lịch quốc tế tiếp tục phục hồi và sẽ đóng góp thêm hơn 1 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Cuối cùng, doanh thu của các công ty liên quan đến du lịch như công ty quản lý, điều hành sân bay và các hãng hàng không đã tăng vọt trong năm nay, tương tự như tỉ lệ lấp đầy của các tổ hợp nghỉ dưỡng cao cấp, bao gồm cả những tổ hợp do Lodgis sở hữu và vận hành.

Michael Kokalari, Chuyên gia của CFA, VinaCapital