Duy trì tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, thúc đẩy hợp tác thiết thực vì người dân là ưu tiên hàng đầu của ASEAN

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim nhấn mạnh trong một thế giới đầy biến động, ASEAN cần giữ vững tinh thần chủ động, tự chủ chiến lược, đoàn kết để định hình tương lai khu vực. Thủ tướng Anwar chia sẻ, sức mạnh thật sự của ASEAN nằm chính ở đoàn kết, gắn kết và cam kết cùng nhau vượt qua khác biệt trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau, sẵn sàng đối thoại và kiên định tìm kiếm đồng thuận.

"ASEAN không ra đời trong thuận lợi, mà được tôi luyện từ những bất ổn, phức tạp và chia rẽ. Chính từ đó, ASEAN học được cách hợp tác, cùng nhau gìn giữ hòa bình và phát triển thịnh vượng". Trong bối cảnh xung đột, nghi kỵ lan rộng đến những hành vi đơn phương đe dọa nghiêm trọng hòa bình và trật tự quốc tế, ASEAN cần phải là lực lượng tiên phong, phát huy tiếng nói chung mạnh mẽ bảo vệ luật pháp quốc tế.

Trước thực trạng những công cụ kinh tế bị vũ khí hóa để phục vụ cạnh tranh địa chính trị, Thủ tướng Malaysia nhấn mạnh, ASEAN cần hành động tỉnh táo, rõ ràng và dứt khoát. Điều quan trọng hơn cả, ASEAN phải tự quyết định con đường của chính mình, có chủ đích, có tầm nhìn và có mục tiêu. ASEAN cần thúc đẩy hội nhập thực chất, tăng cường phối hợp giữa trụ cột ngoại giao và kinh tế, gắn kết mạnh mẽ hơn giữa các lĩnh vực để xây dựng nền kinh tế bao trùm và bền vững. ASEAN cần tiếp tục ưu tiên các lĩnh vực hợp tác mang lại lợi ích cụ thể cho người dân, đặc biệt là kết nối, an ninh lương thực, chuyển đổi số, giáo dục, y tế và tự cường khí hậu.

Thủ tướng Anwar cũng bày tỏ mong đợi chào đón Timor-Leste trở thành thành viên chính thức của ASEAN, kêu gọi các nước tiếp tục hỗ trợ Timor-Leste hội nhập đầy đủ không chỉ về mặt thể chế mà cả trong tầm nhìn tương lai chung của ASEAN và khu vực.

 * Ngay sau lễ khai mạc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã cùng các Bộ trưởng tham dự phiên họp toàn thể, tập trung trao đổi về triển khai quyết định của các lãnh đạo tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 và định hướng sắp tới cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Báo cáo tại phiên họp, Nhóm Đặc trách Địa kinh tế ASEAN chia sẻ đánh giá về các rủi ro và tác động từ sự phân mảnh địa kinh tế toàn cầu và nhấn mạnh ASEAN thích ứng hiệu quả trên cơ sở tăng cường nội lực, làm sâu sắc tiến trình hội nhập và thúc đẩy định hình các luật chơi mới. Dự kiến Nhóm sẽ trình báo cáo cùng các khuyến nghị cụ thể lên Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 vào tháng 10 tới.

Chia sẻ những khó khăn đang đặt ra hiện nay với khu vực và ASEAN, các Bộ trưởng nhấn mạnh, ASEAN cần tiếp tục củng cố niềm tin vào chủ nghĩa đa phương, thích ứng với những chuyển dịch địa chính trị với nhiệm vụ trọng tâm là duy trì tầm nhìn dài hạn kết hợp với chiến lược rõ ràng. ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò kiến tạo không gian cho hợp tác, thúc đẩy đối thoại và lòng tin chiến lược.

Định hướng hợp tác ASEAN thời gian tới, các nước nhất trí khẩn trương đưa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các chiến lược mới vào triển khai, trong đó tất cả các cơ quan chuyên ngành của ASEAN cần sớm xác định các ưu tiên, cụ thể hóa các định hướng đề ra trong lĩnh vực của mình, bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ và gắn kết hài hòa với cách tiếp cận liên ngành, liên trụ cột.

Đặc biệt, các nước nêu đậm sự cần thiết tăng cường thương mại và đầu tư nội khối, thuận lợi hóa thương mại, mở rộng kết nối khu vực về hạ tầng, mạng lưới điện, năng lượng và kết nối số, đồng thời đa dạng hóa quan hệ với các đối tác. ASEAN cần tiếp tục dành ưu tiên nâng cao năng lực thích ứng của khu vực trước các động lực tăng trưởng mới cũng như ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai và các hình thái thời tiết cực đoan.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nêu bật những giá trị cốt lõi làm nên thành công của ASEAN, trong đó có đoàn kết và tôn trọng lẫn nhau. Trong giai đoạn bất ổn hiện nay, đoàn kết, vai trò trung tâm của ASEAN cùng cam kết mạnh mẽ về phát triển bao trùm và bền vững tiếp tục là kim chỉ nam dẫn dắt Cộng đồng ASEAN. Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đề xuất 3 định hướng trọng tâm cho ASEAN trong thời gian tới.

Một là, hướng tới mục tiêu trở thành nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới vào năm 2030, ASEAN cần tiếp tục ưu tiên hàng đầu cho duy trì tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ. Cùng với việc đẩy mạnh liên kết kinh tế nội khối và triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA) đã được nâng cấp, ASEAN cần rà soát, tận dụng FTA hiện có với các đối tác, mở rộng liên kết kinh tế liên khu vực, trong đó có Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), nhằm đa dạng hoá thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng. ASEAN cần tận dụng thương mại điện tử để khơi thông thương mại nội khối, cũng như mở rộng mạng lưới các thị trường bên ngoài.

Hai là, hướng tới một cộng đồng số hóa hàng đầu, ASEAN cần đẩy nhanh đàm phán Hiệp định khung kinh tế số, bảo đảm đáp ứng nhu cầu thực tiễn, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ. Các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số và hệ sinh thái đổi mới-sáng tạo cần được lồng ghép trong các khuôn khổ hợp tác với đối tác để tranh thủ nguồn lực và hỗ trợ kỹ thuật. Các nỗ lực này cũng cần được cụ thể hóa cả trong các chương trình của ASEAN và hợp tác tiểu vùng nhằm tạo sự gắn kết và bổ trợ lẫn nhau. Trong vai trò Chủ tịch Nhóm Đặc trách Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI), Việt Nam sẽ phối hợp với các nước triển khai những nội dung này trong Kế hoạch Công tác IAI giai đoạn tiếp theo.

Ba là, để xây dựng cộng đồng thực sự hướng tới người dân, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh, ASEAN cần tăng cường kết nối với người dân. Vai trò của ASEAN không chỉ hiện diện qua các tuyên bố cấp cao mà quan trọng hơn, cần được lan tỏa thông qua các hành động cụ thể và thiết thực. Chiến lược truyền thông của khu vực cần được thúc đẩy để quảng bá rộng rãi hơn về các thành tựu và đóng góp quan trọng của ASEAN thông qua các câu chuyện người thật, việc thật. Việt Nam sẽ sớm xây dựng kế hoạch triển khai các văn kiện chiến lược ASEAN 2045 ở cấp quốc gia nhằm đưa ASEAN tới gần hơn với người dân, doanh nghiệp và địa phương.

Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng khẳng định Việt Nam ủng hộ và phối hợp với các nước chuẩn bị cho tiến trình Timor-Leste gia nhập ASEAN. Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ Timor-Leste hoàn tất các tiêu chí, trong đó có việc tham gia các văn kiện pháp lý, đồng thời đề nghị ASEAN sớm có kế hoạch hỗ trợ Timor-Leste hội nhập hiệu quả và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thành viên.

* Chiều 9/7, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN sẽ tiếp tục chương trình làm việc với phiên họp hẹp của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58.