Góp ý về quan điểm xây dựng chiến lược phát triển kinh tế – xã hội

Tham gia góp ý vào Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X qua Website Chính phủ, bạn đọc Hồng Mỹ cho rằng cần phân tích sâu hơn về quan điểm hoạch định chiến lược phát triển của đất nước, để làm căn cứ định hướng đúng đắn cho các cơ quan hoạch định chính sách xây dựng các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội một cách tối ưu.

02/03/2006 16:14

Tình hình thế giới trong 5 năm đầu của thế kỷ XXI đã xảy ra khá nhiều sự kiện nổi bật. Đáng chú ý là xu thế toàn cầu hoá không chỉ nằm trong phạm vi kinh tế mà còn lan rộng sang cả lĩnh vực địa-chính trị-xã hội; Xu thế thứ hai là tác động có tính cách mạng của công nghệ thông tin và viễn thông (ICT) đã làm nên sự thay đổi về chất các khái niệm truyền thống về phạm trù lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, từ đây đã hình thành và nhanh chóng đi vào hiện thực xã hội các khái niêm như chính phủ điện tử, giao dịch điện tử, thương mại điện tử, giáo dục điện tử, nền kinh tế số, nền kinh tế tri thức, nguồn vốn tri thức...Hai xu thế này có mối liên hệ biện chứng trong sự hình thành và thúc đẩy nhanh quá trình chuyển hoá xã hội loài người từ "xã hội công nghiệp" sang "xã hội thông tin" ngay trong nửa đầu thế kỷ này.

Khái niệm an ninh quốc gia theo nghĩa truyền thống giờ đây đã được mở rộng, bao hàm cả vấn đề an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh môi trường và đặc biệt là an ninh mạng máy tính, truyền thông. Và chính những phạm trù an ninh mới này đã trở thành những yếu tố quan trọng trong hoạch định chiến lược phát triển bền vững về kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia.

Rõ ràng tình hình địa- chính trị-kinh tế của thế giới trong 5-10-20 năm tới cũng cần được phân tích theo một số kịch bản phát triển. ứng với mỗi tình huống quốc tế, sẽ là một "Khung cảnh" cho chúng ta xây dựng kịch bản về chiến lược phát triển của đất nước mình, từ đó định hướng đúng cho các công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch và triển khai trên toàn quốc theo một chỉnh thể thống nhất.

Nhìn lại những năm vừa qua, chiến lược phát triển của đất nước đã chưa được thường xuyên điều chỉnh đúng hướng, từ đó nhiều mảng quy hoạch không có định hướng hệ thống đã xẩy ra ở nhiều vùng, ngành trên phạm vi cả nước. Điều đó tất yếu đã tạo thuận lợi cho hiện tượng tham nhũng, lãng phí phát triển và nguy hại hơn là đã và sẽ gây ra những đe doạ đến các lĩnh vực an ninh quốc gia theo nghĩa đã nêu trên. Sau đây tôi xin nêu hai ví dụ nhỏ là:

1. Phong trào các địa phương thi đua xây dựng các khu công nghiệp, mà phần lớn thu hút không được bao nhiêu nhà đầu tư lấp đầy diện tích, kèm theo sự tự phát "đô thị hoá" các làng xã ở khắp các địa phương đã dẫn đến việc "bê tông hoá" biết bao nhiêu diện tích đất trồng trọt mầu mỡ ( dạng tài nguyên chiến lược không tái tạo được, để đảm bảo an ninh lương thực cho quốc gia với hàng trăm triệu dân trong 20 năm tới). Bài học của Philippin từ một nước đi đầu phong trào cách mạng xanh trong nông nghiệp nơi đóng đô của Viện nghiên cứu lúa thế giới vào những năm 60, giờ đây sau quá trình đô thị hoá, công nghiệp hoá lệch hướng theo kiểu "bê tông hoá" đất đai, đã trở thành nước thiếu lương thực trầm trọng;

2. Để xây dựng được một nền kinh tế tri thức, cần có kết cấu hạ tầng cho sự hình thành và phát triển nó. Nếu hệ thống năng lượng, mạng lưới giao thông, đô thị cùng với Điện khí hoá là kết cấu hạ tầng quan trọng của nền sản xuất công nghiệp, là tiền đề cho quá trình công nghiệp hoá, thì hạ tầng công nghệ thông tin và viễn thông-viết tắt là ICTI ( nghĩa là ICT-Infrastructure) kết hợp với tin học hoá sẽ là tiền đề không thể thiếu được cho việc hình thành một nền kinh tế tri thức. Ba cấu thành quan trọng của kết cấu hạ tầng ICTI là hệ thống truyền thông, hệ thống tính toán và hệ thống các tổng kho dữ liệu, thông tin điện tử (nội dung). Thời gian qua chúng ta đã không có quy hoạch phát triển đồng bộ thống nhất các bộ phận quan trọng này trong một đề án tổng thể về hạ tầng công nghệ thông tin và viễn thông, để nó tự phát phát triển cục bộ, lệch lạc theo những dự án đơn lẻ, do vậy đã gây ra những lãng phí đáng kể mà báo chí đã nêu không ít lần.(Tiếc rằng trong mục đẩy mạnh công nghiệp hoá, phát triển từng bước kinh tế tri thức của dự thảo Báo cáo không thấy đề cập đến việc xây dựng kết cấu hạ tầng này như thế nào trong 5 năm tới);

Tóm lại, trong báo cáo Chính trị Đại hội X của Đảng chúng tôi xin góp ý với Ban soạn thảo là cần phân tích sâu hơn về quan điểm hoạch định chiến lược phát triển của đất nước, để làm căn cứ định hướng đúng đắn cho các cơ quan hoạch định chính sách xây dựng các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội một cách tối ưu. Về những vấn đề như thế này chúng tôi cho rằng rất cần thiết tiếp tục và thường xuyên mở các chuyên đề góp ý trên các phương tiện thông tin đại chúng, để thu hút sự tham gia hiến kế của nhân dân, nhất là của những chuyên gia giỏi trong và ngoài nước, kể cả sau thời gian kết thúc Đại hội Đảng. Như vậy mới đảm bảo cho những quan điểm chiến lược của Đảng ngày càng được hoàn thiện, hợp ý dân hơn và hiệu quả triển khai những chiến lược này vào thực tế lãnh đạo phát triển kinh tế-xã hội của nước ta mới cao hơn. Quan trọng hơn cả là để đất nước chúng ta không bị tụt hậu so với bè bạn khắp năm châu.

Hồng Mỹ (Hà Nội)