Hàng trăm cơ sở y tế tuyến xã, huyện được xây mới, nâng cấp, phục vụ người dân

Đây là những cơ sở y tế thuộc 13 tỉnh khó khăn trên cả nước trong Dự án "Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở" do Bộ Y tế tổ chức tổng kết ngày 6/12. Dự án này sử dụng nguồn vốn vay và viện trợ không hoàn lại của Ngân hàng thế giới (WB) được thực hiện từ năm 2020.

Y tế cơ sở của 13 tỉnh khó khăn 'thay da, đổi thịt'

Dự án có ý nghĩa quan trọng đối với ngành Y tế nói chung, đặc biệt đối với mạng lưới y tế cơ sở của 13 tỉnh khó khăn về kinh tế xã hội trên cả nước gồm: Hà Giang, Bắc Kạn, Sơn La, Yên Bái, Hòa Bình, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Trà Vinh, Ninh Thuận, Hậu Giang, Bạc Liêu và Long An.

Dự án có ba hợp phần chính: Đầu tư tăng cường cơ sở vật chất cho mạng lưới y tế cơ sở; nâng cao năng lực của trạm y tế xã trong quản lý các vấn đề sức khoẻ ưu tiên; hỗ trợ xây dựng chính sách, thí điểm các sáng kiến, quản lý và điều phối dự án.

Mặc dù bị gián đoạn gần hai năm do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nhưng đến nay Dự án vẫn về đích đúng tiến độ và đem lại nhiều hiệu quả tích cực cho các trạm y tế và người dân được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng.

Theo đó, Dự án có tổng số 464 trạm y tế tuyến xã và 14 trung tâm y tế tuyến huyện được nâng cấp, xây mới; 1.703 trạm y tế được cung cấp thiết bị y tế theo nhu cầu đạt tiêu chuẩn cung cấp dịch vụ chất lượng; 97% số cán bộ y tế tại tuyến xã được đào tạo và nâng cao chuyên môn…

Đáng chú ý, mục tiêu của Đề án đề ra 439 trạm y tế áp dụng bảng kiểm chất lượng, thì thực tế số trạm áp dụng là 1.040 trong tổng số 1.746 trạm y tế của 13 tỉnh. Bộ Y tế đang thực hiện đánh giá toàn diện bộ công cụ và xem xét việc áp dụng bảng điểm chất lượng cho toàn quốc.

Bên cạnh đó, các sáng kiến truyền thông, giáo dục và sàng lọc sức khoẻ cũng được triển khai tại 104 xã thuộc 19 huyện khó khăn, giúp nâng cao khả năng phát hiện sớm và quản lý bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường và ung thư cổ tử cung tại cộng đồng...

Ban quản lý Dự án Trung ương và 11 tỉnh cũng đã triển khai dự án sàng lọc và quản lý các bệnh không lây nhiễm tại tuyến cơ sở. Hơn 350 xã với 408.623 người đã được sàng lọc và trạm y tế quản lý về các bệnh liên quan. Sáng kiến này được đánh giá là hiệu quả và đang nghiên cứu để mở rộng quy mô.

 'Không có may mắn mà là thực hiện tốt nhất từ những gì nhỏ nhất'

PGS.TS Phan Lê Thu Hằng, Phó Vụ trưởng Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế), Giám đốc Ban quản lý Dự án Trung ương cho biết, Dự án này được xem là khác biệt hoàn toàn với những dự án sử dụng vốn ODA trước đây của ngành Y tế.

Cụ thể, thay vì cơ chế cấp phát ngân sách nhà nước, các tỉnh tham gia dự án áp dụng cơ chế vay lại. Các tỉnh là chủ đầu tư dự án thành phần trên địa bàn, thực hiện toàn bộ các hoạt động đầu tư lớn của dự án.

Tuy nhiên, Dự án đã gặp trở ngại ngay trong quá trình chuẩn bị. Do nhiều nguyên nhân, những nỗ lực ban đầu khi xây dựng dự án chưa thật thành công (toàn bộ kinh phí hỗ trợ kỹ thuật xây dựng dự án đã được sử dụng hết trong khi thiết kế dự án chưa hoàn thiện).

Bước vào quá trình triển khai thực hiện, Dự án tiếp tục đối mặt với những thách thức, đó là các tỉnh lúng túng khi áp dụng và một thách thức nghiêm trọng không lường trước được là sự bùng phát của đại dịch COVID-19, khiến hoạt động Dự án gần như ngừng trệ gần 2 năm.

Với nỗ lực cao nhất, đến nay, Dự án đã được Bộ Y tế và 13 tỉnh triển khai thực hiện thành công. Tỷ lệ giải ngân của Dự án đạt mức cao (khoảng 90% tổng vốn toàn dự án, kinh phí kết dư vốn vay ít, chủ yếu do nguyên nhân biến động tỷ giá).

Ngân hàng Thế giới đánh giá, đây là dự án thực hiện tốt nhất trong số các dự án vay vốn Ngân hàng thế giới trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam, bất chấp bối cảnh thực hiện Dự án đầy thách thức.

"Thành công hôm nay không hề dễ dàng, chúng tôi đã vượt qua những thách thức tưởng chừng không vượt qua nổi để đạt được những mục tiêu tưởng chừng như bất khả thi. Không có điều kỳ diệu, không có sự may mắn tình cờ mà là chúng tôi đã thực hiện tốt nhất từ những gì nhỏ nhất theo phương châm tận tâm, tận lực, sáng suốt, sáng tạo và linh hoạt", bà Phan Lê Thu Hằng bày tỏ.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Dự án này là minh chứng cho nỗ lực hợp tác quốc tế cùng hướng tới tầm nhìn và mục tiêu chung, đó là nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của mạng lưới y tế cơ sở, vốn được xem là lựa chọn tối ưu giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu bao phủ sức khỏe toàn dân và các mục tiêu phát triển bền vững về sức khỏe trong bối cảnh nguồn lực còn hạn chế.

Hiền Minh