Hành động để thay đổi cách sử dụng, quản lý tài nguyên nước

Lan tỏa thông điệp của Ngày Nước Thế giới

Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN&MT) Nguyễn Minh Khuyến, khủng hoảng nước và vệ sinh môi trường đang là mối đe dọa, rủi ro rất lớn trong cuộc sống con người. Dân số ngày càng tăng, nông nghiệp, công nghiệp ngày càng sử dụng nhiều nước hơn và biến đổi khí hậu tác động ngày càng rõ rệt. Nếu chúng ta hiểu rõ tầm quan trọng và mối liên kết hữu cơ của nước trong tự nhiên, trong cuộc sống, chúng ta sẽ đưa ra được giải pháp toàn diện để cùng tăng cường năng lực và cung cấp giải pháp tối ưu cho nước.

Thay đổi càng sớm càng tốt trong nhận thức và hành động về sử dụng, quản lý tài nguyên nước. Mỗi hành động dù nhỏ đến đâu cũng sẽ tạo nên sự khác biệt. Đó là ý nghĩa mà chủ đề Ngày Nước Thế giới năm nay muốn lan tỏa tới cộng đồng.

Ngày Nước Thế giới năm 2023 hướng đến thúc đẩy sự thay đổi, khuyến khích mọi người tham gia hành động để thay đổi cách sử dụng, tiêu thụ, và quản lý nguồn nước. Những cam kết thay đổi này sẽ được bổ sung vào Chương trình hành động vì nước. Chương trình này sẽ được phát động tại hội nghị về nước của Liên Hợp Quốc vào ngày mai (22/3). Đây là sự kiện lần đầu được tổ chức trong gần 50 năm qua.

Chương trình hành động vì nước là tập hợp các cam kết tự nguyện từ các chính phủ, công ty, tổ chức, cơ quan, liên minh và các thành viên của cộng đồng, được xây dựng nhằm thúc đẩy các mục tiêu về nước và vệ sinh đã được quốc tế thống nhất, trong đó đáng chú ý nhất là Mục tiêu phát triển bền vững số 6 của Liên Hợp Quốc (SDG6) "Nước sạch và vệ sinh cho tất cả mọi người vào năm 2030".

Đồng bộ các chính sách bảo đảm an ninh nguồn nước

Việt Nam luôn xác định "nước là tài nguyên đặc biệt quan trọng, là thành phần thiết yếu của sự sống và môi trường, quyết định sự tồn tại, phát triển bền vững của đất nước". Hiến pháp Việt Nam đã quy định "nước là tài sản". Các chính sách, thể chế về tài nguyên nước đang được hoàn thiện là cơ sở để quản lý một cách bài bản và có tầm nhìn xa.

Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 36-KL/TW về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chính phủ cũng tăng cường công tác triển khai các hoạt động hướng đến đảm bảo an ninh nguồn nước; cải tạo, phục hồi các dòng sông suy thoái cạn kiệt, ô nhiễm; khai thác sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước phải phù hợp với chức năng và khả năng đáp ứng của nguồn nước, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước. Trong đó, mới đây nhất, Chính phủ đã ban hành Quy hoạch tài nguyên nước quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Hồng, sông Cửu Long…

Ông Nguyễn Minh Khuyến khẳng định, các quy hoạch được phê duyệt, nhằm mục tiêu bảo đảm an ninh nguồn nước trên lưu vực sông; tích trữ, điều hòa, phân bổ tài nguyên nước một cách công bằng, hợp lý; khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả gắn với bảo vệ, phát triển bền vững tài nguyên nước nhằm đáp ứng nhu cầu nước cho dân sinh, phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường.

Quy hoạch tài nguyên nước quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được kỳ vọng sẽ tạo ra những đột phá, thay đổi trong công tác cải tạo, phục hồi các dòng sông ô nhiễm ở đô thị.

Một trong những mục tiêu quan trọng của quy hoạch là "cải thiện, phục hồi các nguồn nước quan trọng bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm, ưu tiên các đoạn sông chảy qua khu vực dân cư tập trung, các nguồn nước có vai trò quan trọng cho cấp nước sinh hoạt, các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội theo hướng xã hội hóa, đặc biệt là trên dòng chính sông Hồng, sông Cả, sông Vu Gia-Thu Bồn và sông Ba. Đến năm 2030, chúng ta phải hoàn thành việc lập, công bố hành lang bảo vệ nguồn nước, đảm bảo lưu thông dòng chảy, phòng, chống sạt, lở bờ, bãi sông, giảm thiểu tác hại do nước gây ra.

Quy hoạch cũng đề ra kế hoạch cải thiện, phục hồi hàng loạt dòng sông, đoạn sông bị suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm có vai trò quan trọng trong việc cấp nước, duy trì bảo vệ hệ sinh thái thủy sinh. Ưu tiên thực hiện đối với sông Cầu, sông Ngũ Huyện Khê, sông Nhuệ, sông Đáy, sông Bắc Hưng Hải thuộc vùng đồng bằng sông Hồng; sông Vu Gia, hạ lưu sông Trà Khúc sau đập Thạch Nham thuộc vùng duyên hải miền Trung; thượng lưu sông Ba sau đập An Khê thuộc vùng Tây Nguyên và khu vực hạ lưu sông Đồng Nai thuộc vùng Đông Nam Bộ.

Cùng với đó, Chính phủ cũng đặt ra yêu cầu đổi mới, kiện toàn các ủy ban lưu vực sông, triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp trong quy hoạch đồng bộ. Và như vậy, chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng về một tương lai với những dòng sông trong lành làm đẹp cảnh quan đồng thời mang lại nguồn nước cho hoạt động sinh hoạt và sản xuất.

Ông Nguyễn Minh Khuyến cũng cho biết, đặc biệt, triển khai chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã giao Bộ TN&MT tập trung nguồn lực xây dựng và hoàn thiện dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) trình Quốc hội cho ý kiến, xem xét và thông qua trong năm 2023. Dự thảo Luật được xây dựng với việc sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung quy định quan trọng sẽ giúp Nhà nước quản lý, kiểm soát, điều tiết toàn diện các vấn đề về nước trên cơ sở thống nhất quản lý về tài nguyên nước, đồng bộ giữa các ngành, các địa phương.

Cùng với việc hoàn thiện thể chế, để thay đổi nhận thức và hành động trong quản lý, sử dụng tài nguyên nước thì giải pháp đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức của cộng đồng, người dân trong việc sử dụng nguồn nước tiết kiệm, hiệu quả cũng rất quan trọng. Các hoạt động hưởng ứng Ngày Nước thế giới trên quy mô quốc gia đã được Bộ TN&MT tổ chức thành hoạt động thường niên. Đây là hoạt động rất có ý nghĩa nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng tham gia bảo vệ nguồn tài nguyên nước bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực.

Thu Cúc