Hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền tăng mạnh nhưng vẫn thấp so với tiềm năng

Doanh thu ghi nhận qua sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền đạt gấp 7,4 lần 

Tại hội nghị tổng kết công tác tài chính-ngân sách năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025, ông Mai Xuân Thành, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết: Từ cuối năm 2023 đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã có 2 Công điện về tăng cường quản lý sử dụng hóa đơn điện tử nhấn mạnh việc triển khai thực hiện hóa đơn điện tử (HĐĐT) khởi tạo từ máy tính tiền và chỉ đạo, đôn đốc tại các Nghị quyết họp thường kỳ; Bộ Tài chính đã ban hành 2 văn bản gửi các đồng chí Bí thư, Chủ tịch các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị quan tâm phối hợp trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền trên địa bàn.

Năm 2024, cơ quan Thuế tiếp tục đẩy mạnh thực hiện HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, tập trung vào 6 nhóm ngành nghề gồm: nhóm 1 - ăn uống, nhà hàng, khách sạn; nhóm 2 - bán lẻ hàng hóa (trung tâm thương mại, siêu thị, bán lẻ hàng tiêu dùng); nhóm 3 - bán lẻ thuốc tân dược; nhóm 4 - dịch vụ vui chơi, giải trí, bán vé tham quan du lịch, vận tải hành khách đường bộ, dịch vụ thẩm mỹ; nhóm 5 - kinh doanh vàng; nhóm 6: dịch vụ sân golf, dịch vụ cáp treo, xăng dầu, phí đường bộ với kết quả rất tích cực.

Số cơ sở kinh doanh đăng ký sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền đến nay là 92.080, gấp 2,3 lần số cuối năm 2023. Tỉ lệ cơ sở kinh doanh (CSKD) sử dụng trên số đã đăng ký tăng từ 46,1% năm 2023 lên 67,7% cuối năm 2024.

Số lượng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền đã vượt 1,3 tỷ, gấp 13 lần năm 2023 (105 triệu hóa đơn). Doanh thu ghi nhận qua sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền đạt 686 nghìn tỷ, gấp 7,4 lần năm 2023 (93 nghìn tỷ).

Hoàn thiện chính sách, thay đổi ‘thói quen’ lấy hóa đơn

Tuy nhiên thành công bước đầu nhưng lãnh đạo Tổng cục Thuế cho rằng, kết quả thực hiện vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra. Tỷ lệ số CSKD đã đăng ký sử dụng trên tổng số CSKD thuộc đối tượng sử dụng mới chỉ đạt gần 50% (92.080/186.514); Tỷ lệ số CSKD đã sử dụng trên số đã đăng ký tuy tăng mạnh nhưng vẫn còn cách xa mục tiêu đặt ra là 100%.

Một số tỉnh, thành phố triển khai vẫn thấp so với quy mô đối tượng thuộc diện triển khai trên địa bàn: Có 9 địa phương tỷ lệ số CSKD đã đăng ký trên số đối tượng thuộc diện triển khai ở mức thấp dưới 35% và 4 địa phương có tỷ lệ sử dụng trên số đã đăng ký thấp dưới 50%.

Bên cạnh đó qua quá trình triển khai, Tổng cục Thuế cũng nhận thấy một số những hạn chế, khó khăn.

Về cơ chế chính sách, chưa có quy định bắt buộc về việc áp dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền đối với các đối tượng thuộc diện triển khai; quy định hiện hành cho phép người bán được đồng thời sử dụng nhiều hình thức hóa đơn và vẫn được phép xuất hóa đơn tổng vào cuối ngày đối với các lĩnh vực kinh doanh thương mại bán lẻ, dịch vụ ăn uống.

Về tâm lý e ngại về phía người nộp thuế (NNT), sợ bị cơ quan thuế giám sát, quản lý; lo ngại về việc tốn kém thêm chi phí, các vấn đề về kỹ thuật; chưa hiểu rõ lợi ích của sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.

Người tiêu dùng chưa có thói quen lấy hóa đơn khi mua hàng hóa, dịch vụ trong khi các biện pháp khuyến khích người tiêu dùng mua hàng lấy hóa đơn chưa đủ mạnh như chương trình "Hóa đơn may mắn" đã trao thưởng gần 30 tỷ đồng nhưng do nguồn kinh phí triển khai còn hạn chế, được lấy từ nguồn chi quản lý hành chính, nguồn các Cục Thuế chủ động cân đối từ chi hoạt động thường xuyên và nguồn kinh phí địa phương hỗ trợ để thực hiện nên cơ cấu số lượng giải cũng như giá trị giải thưởng còn rất thấp, chưa có sức hút mạnh mẽ đối với người tiêu dùng.

Một số địa phương chưa thực sự quan tâm vào cuộc về việc triển khai thực hiện HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền trên địa bàn.

Hiện mới có 47/63 địa phương thành lập Ban chỉ đạo triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền (còn 16/63 tỉnh, TP chưa thành lập là: An Giang, Bắc Giang, Bình Dương, Bình Phước, Bình Thuận, Cà Mau, Cần Thơ, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh, Hòa Bình, Thừa Thiên Huế, Hưng Yên, Lâm Đồng, Ninh Bình, Thanh Hóa, Tuyên Quang).

Triển khai nhiệm vụ công tác thuế năm 2025, ngày 19/12/2024, Tổng cục Thuế đã tổ chức Hội nghị tổng kết đề ra 4 mục tiêu, 8 nhiệm vụ và 38 giải pháp triển khai thực hiện trong năm 2025, trong đó việc đẩy mạnh HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền được xác định là nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện đảm bảo môi trường sản xuất kinh doanh lành mạnh, chống thất thu ngân sách.

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ này, cơ quan Thuế sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp tuyên truyền mạnh mẽ, hỗ trợ tích cực để người nộp thuế hiểu rõ nghĩa vụ, trách nhiệm và sự công bằng trong kinh doanh khi được đóng thuế dựa trên doanh thu ghi nhân thực tế. Nâng cấp hệ thống kĩ thuật và cung cấp giải pháp để giảm chi phí sử dụng HĐĐT. Ngành thuế cũng vận động người tiêu dùng có thói quen lấy hóa đơn khi tiêu dùng hàng hóa dịch vụ (Tổng cục Thuế đã thông qua Tổng liên đoàn lao động để gửi thư ngỏ phát động cán bộ, công chức, người lao động lấy hóa đơn khi tiêu dùng) và tiếp tục triển khai thực hiện chương trình "Hóa đơn may mắn"; rà soát, xây dựng kế hoạch và giao chỉ tiêu cụ thể cho các Cục Thuế, tiến tới 100% NNT thuộc diện triển khai đều sử dụng giải pháp này.

Lãnh đạo Tổng cục Thuế cũng kiến nghị các Bộ, Ngành Trung ương và các địa phương: tiếp tục vào cuộc quyết liệt, phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế trong triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền. Hỗ trợ cơ quan thuế tổ chức công tác tuyên truyền vận động xây dựng thói quen mua bán, tiêu dùng sử dụng hóa đơn hợp pháp sâu rộng trong cả nước.

Cơ quan thuế kiến nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW tăng cường hoạt động Ban chỉ đạo triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền trên địa bàn với sự tham gia của Cục thuế và các Sở, ban, ngành trên địa bàn (Công an, Quản lý thị trường, Công thương,…).

Lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế: Tăng cường công tác tuyên truyền đối với người bán hàng và người mua hàng về lợi ích của việc sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền; triển khai chống thất thu ngân sách nhà nước; triển khai các đoàn liên ngành rà soát, xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm về hóa đơn, về không xuất hóa đơn kịp thời cho người mua theo quy định.

Cần hoàn chỉnh cơ chế chính sách cũng như kinh phí triển khai "Hóa đơn may mắn" đủ hấp dẫn để thay đổi thói quen, hành vi người tiêu dùng.

Anh Minh