Hoàn thiện chính sách hải quan theo tư duy "phục vụ - đồng hành"

Để làm tốt công tác này, cơ quan Hải quan đã đặt ra mục tiêu lấy doanh nghiệp làm trung tâm trong hoạch định chính sách. Do đó, trong quá trình xây dựng và sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật về hải quan, Cục Hải quan chủ trì sẽ chú trọng tổ chức lấy ý kiến của các đối tượng liên quan (cộng đồng doanh nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp, các bộ, ngành và địa phương) dưới nhiều hình thức như: lấy ý kiến bằng văn bản, tổ chức hội thảo, đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, Bộ Tài chính, Cục Hải quan. Nhờ đó, chính sách được xây dựng trên cơ sở thực tiễn, bám sát nhu cầu sản xuất, kinh doanh và giảm thiểu tối đa gánh nặng thủ tục cho người dân, doanh nghiệp. Việc này thể hiện rõ tinh thần “chính sách phục vụ thực tiễn, phục vụ phát triển”.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan cũng chủ động rà soát, cắt giảm đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thông quan, đơn giản hóa hồ sơ, giảm tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ và doanh nghiệp. Việc triển khai các hệ thống hiện đại như VNACCS/VCIS, Cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN, cùng lộ trình xây dựng Hải quan số – Hải quan thông minh, đã tạo bước đột phá trong quản lý, vừa nâng cao hiệu quả thu – chi ngân sách, vừa tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Cơ quan Hải quan tiếp tục tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1848/QĐ-TTg ngày 27/8/2025, và được Bộ Tài chính phê duyệt tại Quyết định số 2421/QĐ-BTC ngày 9/7/2025 nhằm đảm bảo đúng tiến độ đặt ra.

Đặc biệt, cơ quan Hải quan thường xuyên tổ chức các hội nghị, tọa đàm, đối thoại với doanh nghiệp để lắng nghe và tháo gỡ khó khăn, đặc biệt trong các lĩnh vực như thủ tục thông quan, hoàn thuế, kiểm tra sau thông quan, hay thực hiện chính sách ưu đãi. Các kênh tiếp nhận thông tin, phản ánh như đường dây nóng, cổng thông tin điện tử được duy trì thường xuyên, thể hiện tinh thần phục vụ minh bạch, chuyên nghiệp và trách nhiệm. Hiện nay Cục Hải quan duy trì thường xuyên các cuộc họp định kỳ với các Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản (JCCI), Liên minh diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF), tổ chức đối thoại 2 lần/1 năm với Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc...

Bên cạnh đó, ngành Hải quan chuyển từ phương thức kiểm tra hồ sơ, chứng từ sang quản lý bằng công nghệ, dữ liệu lớn và phân tích rủi ro. Cách làm này vừa đảm bảo quản lý chặt chẽ, phòng chống gian lận, buôn lậu, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định, giảm chi phí và thời gian thông quan.

Cơ quan Hải quan cũng sẽ xây dựng đội ngũ công chức hải quan chuyên nghiệp, liêm chính, tận tâm phục vụ. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, kỷ luật công vụ được tăng cường, hướng tới xây dựng hình ảnh người cán bộ hải quan “kỷ cương – chuyên nghiệp – tận tụy – sáng tạo”, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo cho chất lượng.

Tiếp tục rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực Hải quan

Hiện tại cơ quan Hải quan đang tích cực rà soát, xây dựng trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan Hải quan chủ trì soạn thảo và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực hải quan.

Theo đó, Cục Hải quan đã thực hiện rà soát tổng thể toàn bộ 214 thủ tục hành chính do cơ quan Hải quan trực tiếp thực hiện và 29 điều kiện kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Cục Hải quan đề xuất các phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh báo cáo Bộ Tài chính và Chính phủ phê duyệt theo thẩm quyền.

Trên cơ sở tham mưu đề xuất của Cục Hải quan, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 2421/QĐ-BTC của Bộ trưởng Bộ Tài chính phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tài chính năm 2025 (trong đó có phương án cắt giảm, đơn giản hóa đối với 39 thủ tục hành chính lĩnh vực Hải quan) và trình Chính phủ ban hành Quyết định số 1848/QĐ-TTg phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực tài chính thuộc thẩm quyền phê duyệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ (trong đó có phương án cắt giảm, đơn giản hóa đối với 39 thủ tục hành chính lĩnh vực hải quan và bãi bỏ 15 điều kiện kinh doanh không cần thiết).

Ngoài ra, trong tổng số 99 văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan phải rà soát (bao gồm: 2 Luật, 13 Nghị định, 15 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 49 Thông tư, 17 Thông tư liên tịch, 2 Quyết định của Bộ trưởng Bộ Tài chính; 1 Quyết định của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (nay là Cục trưởng Cục Hải quan), các văn bản quy phạm pháp luật này đều liên quan đến tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ hải quan như: kiểm tra, giám sát hải quan; thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu; quản lý rủi ro; điều tra chống buôn lậu; kiểm tra sau thông quan; xử lý vi phạm; công nghệ thông tin.

Cục Hải quan đặt mục tiêu rà soát đạt hiệu quả nhằm thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, chú trọng việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; cải cách thủ tục hành chính; tháo gỡ các khó khăn cho doanh nghiệp hướng tới thực hiện mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh.

Việc rà soát văn bản sẽ là cơ sở để hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan và liên quan đến lĩnh vực hải quan nhằm tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp hướng đến môi trường xuất nhập khẩu xanh./.