Hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động xuất bản trong giai đoạn mới

Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Luật Xuất bản năm 2012 được Quốc hội khóa XIII thông qua, có hiệu lực từ ngày 01/7/2013 (gọi chung là Luật Xuất bản 2012). Qua hơn 12 năm thi hành, Luật Xuất bản 2012 đã góp phần tạo dựng khung pháp lý tương đối đầy đủ cho hoạt động xuất bản, thúc đẩy phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần phục vụ nhiệm vụ chính trị – xã hội, phát triển văn hóa đọc và khẳng định vai trò của xuất bản là công cụ tư tưởng sắc bén của Đảng.

Một số vướng mắc cần sửa đổi, bổ sung

Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy nhiều vấn đề đặt ra, đòi hỏi phải sửa đổi, bổ sung Luật hiện hành:

Một số quy định của Luật còn thiếu cụ thể, chưa đồng bộ với các luật có liên quan như: Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Xử lý vi phạm hành chính… dẫn đến khó khăn trong áp dụng và thực thi.

Bên cạnh đó, một số thủ tục hành chính chưa phù hợp với định hướng cải cách, chưa phát huy hiệu quả của chuyển đổi số, gây tốn kém chi phí tuân thủ và thời gian giải quyết thủ tục cho cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Việc phân định trách nhiệm, thẩm quyền quản lý giữa trung ương và địa phương trong nhiều khâu chưa rõ, chưa phù hợp với xu hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hiện nay trong việc triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp. 

Việt Nam đã tham gia các hiệp định thương mại thế hệ mới như: CPTPP, EVFTA, RCEP… theo đó, cũng đặt ra yêu cầu hoàn thiện pháp luật về xuất bản để bảo đảm phù hợp các cam kết quốc tế về quyền sở hữu trí tuệ, thương mại dịch vụ và tiếp cận thị trường.

Từ những cơ sở nêu trên, việc sửa đổi, bổ sung Luật Xuất bản năm 2012 là cần thiết, khách quan và cấp bách nhằm hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động xuất bản phù hợp với định hướng, chủ trương của Đảng và yêu cầu quản lý nhà nước trong tình hình mới; tiếp tục giữ vững vai trò định hướng văn hóa – tư tưởng, phát triển văn hóa đọc, nâng cao dân trí và sức mạnh “mềm” của quốc gia.

Khắc phục các bất cập, vướng mắc của Luật hiện hành; đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, cắt giảm chi phí tuân thủ; bổ sung các quy định của Luật phù hợp thực tiễn quản lý; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng hiện đại, minh bạch.

Bảo đảm sự tương thích, thống nhất với hệ thống pháp luật Việt Nam và phù hợp với các cam kết quốc tế trong hoạt động xuất bản, sở hữu trí tuệ, thươngmại, dịch vụ.

Dự kiến sửa đổi, bổ sung tập trung vào 3 nhóm nội dung

Dự thảo Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung 26 điều, lược bỏ 01 điều; thay thế, lược bỏ một số cụm từ tại một số điều khác trên tổng số 54 điều của Luật Xuất bản 2012.

Trong đó, 26 điều của Luật Xuất bản 2012 được dự kiến sửa đổi, bổ sung tập trung vào 03 nhóm nội dung sau:

Nhóm 1: Các quy định về cải cách thủ tục hành chính, tăng cường phân quyền, phân cấp, phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm quản lý nhà nước về hoạt động xuất bản

Theo đó, dự thảo Luật chú trọng vào việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan theo hướng cắt giảm điều kiện kinh doanh; đơn giản hóa, giảm bớt thủ tục hành chính; xây dựng hệ thống dữ liệu quản lý hoạt động xuất bản quốc gia phục vụ công tác quản lý nhà nước bảo đảm cập nhật, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa trung ương và địa phương; đáp ứng yêu cầu tinh gọn, hiện đại hóa bộ máy sau sắp xếp tổ chức, điều chỉnh địa giới hành chính; đẩy mạnh phân quyền, tăng cường phân cấp cho địa phương giải quyết thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Các nội dung này được tập trung sửa đổi, bổ sung 20 điều của Luật Xuất bản 2012 (cụ thể gồm các điều 8, 12, 13, 14, 15,16, 20, 22, 25, 27, 28, 32, 33, 34, 36, 37, 38, 39, 44 và 45).

Nhóm 2: Các quy định về hỗ trợ và thúc đẩy phát triển hoạt động xuất bản (04 điều)

Dự thảo sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến chính sách của Nhà nước nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hoạt động xuất bản thông qua các cơ chế đặc thù như: hỗ trợ thuế và tiền thuê nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước; hỗ trợ đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; mở rộng đối tượng được tham gia liên kết xuất bản với nhà xuất bản.

Tăng cường kinh phí đặt hàng xuất bản phẩm; đẩy mạnh quảng bá xuất bản phẩm ra nước ngoài; hỗ trợ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học - công nghệ, chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản.

Các nội dung này tập trung sửa đổi, bổ sung 04 điều của Luật Xuất bản 2012 (gồm các điều: 7, 23, 27 và 28).

Nhóm 3: Các quy định về bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu lực thực thi

Dự thảo bổ sung, hoàn thiện và làm rõ nội hàm của một số khái niệm, từ ngữ được sử dụng trong Luật để bảo đảm thống nhất trong cách hiểu, cách áp dụng pháp luật; đồng thời sửa đổi, bổ sung các quy định về hành vi bị nghiêm cấm nhằm làm cơ sở cho việc xây dựng chế tài xử lý hiệu quả các hành vi vi phạm trong hoạt động xuất bản, đặc biệt là các hành vi như: in nối bản trái phép, in lậu, làm giả xuất bản phẩm. 

Nội dung này tập trung sửa đổi, bổ sung 02 điều của Luật Xuất bản năm 2012 (điều 4 và điều 10).

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang lấy ý kiến đối với dự thảo này trên Cổng TTĐT của Bộ.

Minh Hiển