Học kỳ quân đội: “Trăm hoa đua nở”

Mô hình HKQĐ xuất phát từ nhu cầu thực tế tại khu vực phía Nam vào năm 2008 và được Trung tâm thanh thiếu nhi miền Nam tổ chức thí điểm với 84 học viên. Chương trình đã có ảnh hưởng và tác động rất tích cực đến các bậc phụ huynh và dư luận xã hội về phương pháp giáo dục kỹ năng, đạo đức, lối sống kết hợp với giáo dục chính trị quân sự. Trên cơ sở đánh giá, rút kinh nghiệm, năm 2009, TƯ Đoàn đã đầu tư kinh phí chỉ đạo 3 Trung tâm thanh thiếu nhi Bắc, Trung, Nam phối hợp với các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn tổ chức cho học sinh THCS và THPT. Tháng 3/2010, TƯ Đoàn đã tập huấn và chính thức chuyển giao mô hình HKQĐ và chỉ đạo nhân rộng trong toàn quốc với yêu cầu hàng năm, mỗi tỉnh, thành đoàn tổ chức từ 1 đến 2 lớp vào dịp hè. Tuy nhiên, cho đến nay, dù đã tổ chức được hơn 150 lớp với hàng nghìn học sinh tham gia, nhưng khung chương trình vẫn chưa được TƯ Đoàn, Bộ Quốc phòng, Bộ GD&ĐT thống nhất chung, khiến cho nhiều đơn vị đưa cả hoạt động biểu diễn các điệu nhảy của nước ngoài mà lại nghĩ đến “…yêu nền văn hóa nước nhà, giữ gìn và phát huy bản sắc truyền thống con lạc, cháu hồng!”. Điều này đã được đại diện Thành Đoàn Hà Nội nêu tại buổi tọa đàm về vấn đề này do TƯ Đoàn tổ chức.

Theo chị Nguyễn Tuyết Nhung, đại diện phụ huynh học sinh, nói đến quân đội thì nội dung phải gắn liền với nhà binh, các môn học giáo dục truyền thống cách mạng, quân đội. Có nghĩa là phải gắn liền với truyền thống của dân tộc chứ không phải là các nước khác, chứ nếu như đưa cả nội dung té nước, lễ hội buộc chỉ…của một số nước trên thế giới thì có lẽ đó chỉ là chương trình của trại hè xanh, dã ngoại bình thường…Chương trình HKQĐ thực sự có nghĩa khi được rèn luyện, thay đổi và trưởng thành trong những ngày ăn, ở, học tập, huấn luyện theo môi trường quân đội.

Đại tá Phạm Hồng Kỳ, Phó cục trưởng Cục Dân quân Tự vệ - cơ quan thường trực Hội đồng giáo dục QP TƯ cho rằng, trước hết phải thống nhất khái niệm được thế nào là HKQĐ? Đây phải là hoạt động có phối hợp với quân đội thực hiện, nội dung phải có chương trình giáo dục quốc phòng. Nhiều đơn vị có cách thu hút các học sinh tham gia bằng hình thức khác nhau, nhưng nội dung phải bám sát chương trình giáo dục quốc phòng cho học sinh, sinh viên do Bộ GD&ĐT ban hành, vì đây đều là đối tượng học sinh. Chính vì thế, TƯ Đoàn, Bộ QP và Bộ GD&ĐT tới đây cần phải xây dựng khung chương trình HKQĐ chuẩn và có văn bản ký kết trong giai đoạn 2012-2016.

Giai đoạn 2008-2010 mô hình HKQĐ vẫn ở phạm vi hẹp, nhưng đến năm 2011, hiệu ứng xã hội của mô hình đã lớn, nên nhiều phụ huynh muốn gửi con tham gia lớp học đặc biệt này. Đây là hoạt động không thể thiếu ở các kỳ nghỉ hè, song công tác tổ chức, quản lý thì lại đi sau. Sau 4 năm, giờ đây các cơ quan chức năng, mà cụ thể là TƯ Đoàn, Bộ Quốc phòng và Bộ GD&ĐT mới bàn đến chuyện quản lý ra sao? Chương trình thế nào? Đối tượng từ bao nhiêu, đến bao nhiêu tuổi? Thời gian tổ chức thế nào cho phù hợp? Trang phục ra sao?...là điều quá muộn.

Ông Bùi Văn Khải, Giám đốc Trung tâm Du lịch Thanh niên Việt Nam cho rằng, năm 2011 trăm hoa đua nở, khiến cho việc tổ chức lộn xộn, tổ chức này, đơn vị nọ, mạnh đơn vị nào thì nơi đó tổ chức, mỗi nơi một cách thu kinh phí, nơi nhiều, nơi ít, khiến phụ huynh cứ hỏi han, có người băn khoăn. Nếu TƯ Đoàn không xây dựng được một khung chuẩn, thống nhất thì tới đây hoạt động này sẽ thành thương mại hóa chứ không phải vì mục đích giúp các em trải nghiệm môi trường quân đội, giáo dục ý thức cho công dân trẻ tuổi tình yêu đất nước, yêu quân đội và thấy rõ trách nhiệm từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Theo ông Khải, cần thiết phải có một cấp quản lý rõ ràng, đối tượng, độ tuổi phải có khung phù hợp, các nhà quản lý phải đầu tư “chất xám” cho khung chương trình. Tuy nhiên, trong thời gian ngắn trên dưới 10 ngày, thì cũng không tham vọng là học sinh biết mọi thứ trong quân đội, mà cốt lõi là hiểu, thấy rõ ý thức bảo vệ Tổ quốc, biến điều không thể thành có thể (ăn ở, nội vụ đều có kỷ luật…).

Dù đến nay, mô hình này mới xuất phát từ góc độ tổ chức Đoàn (Bộ Quốc phòng chưa có chủ trương chính thức), nhưng qua chứng kiến thực tế và nhiều ý kiến của các đơn vị tổ chức chương trình HKQĐ có thể thấy, tính cấp thiết của một khung chuẩn, mô hình quản lý và quy định đơn vị nào, cấp nào mới được phép tổ chức chương trình HKQĐ. Tới đây, các cơ quan chức năng mới thống nhất cho một khung chương trình chuẩn, nhưng thiết nghĩ nếu là HKQĐ nhất thiết phải học tập, huấn luyện trong doanh trại, việc thăm, nom, điện báo… cũng như nhà binh. Dù chương trình học, huấn luyện có khô cứng, thì cũng sáng tạo các chương trình giao lưu văn hóa, truyền thống của dân tộc, không lấy văn hóa nước ngoài biến tấu thành chương trình để thu hút, dẫn đến phản tác dụng.