Khắc phục xung đột trong quá trình hiện đại hóa nông thôn

Ngày 17/7, Bộ NN&PTNT tổ chức Hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện phong trào xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021 - 2025.

Theo báo cáo của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, Chương trình NTM huy động được hơn 1,7 triệu tỷ đồng đầu tư. Trong đó, vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ trực tiếp khoảng 1,2%, ngân sách địa phương các cấp khoảng 9,9%, vốn lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, dự án khác thực hiện trên địa bàn nông thôn khoảng 8,1%, vốn tín dụng khoảng 74,1%, vốn doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức kinh tế khoảng 4%, người dân và cộng đồng đóng góp tự nguyện khoảng 2,8%.

Chương trình NTM mới có tỉ lệ giải ngân vốn ngân sách Trung ương cao nhất trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Đến nay đã có 263 đơn vị cấp huyện thuộc 58 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM, tăng 90 đơn vị so với cuối năm 2020 (chiếm khoảng 40,8% tổng số đơn vị cấp huyện của cả nước).

Có 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có 100% số xã đạt chuẩn NTM. Trong đó có 5 tỉnh (Nam Định, Đồng Nai, Hà Nam, Hưng Yên và Hải Dương) được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Đến tháng 7/2023, cả nước có 9.852 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên của 5.069 chủ thể.

Tại hội nghị, các đại biểu cũng nêu những khó khăn khi thực hiện Chương trình NTM như một số địa phương còn lúng túng, chậm ban hành các văn bản cụ thể hóa Bộ tiêu chí quốc gia về NTM giai đoạn 2021 - 2025 theo phân cấp; các mô hình tổ chức và cơ chế làm việc của Văn phòng Điều phối NTM cấp tỉnh ở các địa phương có sự khác nhau, còn tại cấp huyện không có con dấu riêng mà sử dụng con dấu chung của Phòng NN&PTNT hoặc Phòng Kinh tế, nên hạn chế tính chủ động trong quá trình triển khai công việc. Cán bộ làm công tác xây dựng NTM ở cấp xã chủ yếu là kiêm nhiệm và thường xuyên thay đổi nên cũng ảnh hưởng đến việc tham mưu triển khai thực hiện chương trình ở cơ sở...

Bên cạnh đó, tiến độ giải ngân kế hoạch vốn ngân sách Trung ương năm 2022 và giai đoạn 2021-2025 còn chậm. Nhiều địa phương chưa thực hiện việc giải ngân ngay sau khi hoàn thành công tác giao kế hoạch vốn.

Ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng điều phối NTM Trung ương cho biết, Chương trình NTM đặt ra mục tiêu đến năm 2025, cả nước có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM; phấn đấu cả nước có ít nhất 50% huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh đạt chuẩn NTM, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; từ 17 - 19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 60% số thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc thuộc các xã đặc biệt khó khăn khu vực biên giới, vùng núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo được công nhận đạt chuẩn NTM theo các tiêu chí NTM do UBND cấp tỉnh quy định.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh, xây dựng NTM là một cuộc cách mạng về tư duy, nhận thức và mục tiêu, tiến tới giải pháp khắc phục sự xung đột trong quá trình đô thị hóa, hiện đại hóa nông thôn. 

Để đạt được mục tiêu đề ra, Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện hệ thống cơ chế chính sách hỗ trợ xây dựng nông thôn mới nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho địa phương, đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế để đẩy nhanh tiến độ, hiệu quả chương trình; sửa đổi, bổ sung Bộ tiêu chí nông thôn mới các cấp theo các mức độ phù hợp hơn với tình hình thực tế tại các địa phương và đặc thù của vùng, miền.

Đồng thời, tiếp tục triển khai các giải pháp huy động tối đa các nguồn lực thực hiện chương trình. Quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước được giao đảm bảo hiệu quả, phù hợp với quy định của pháp luật. Quyết tâm giải ngân 100% vốn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia theo kế hoạch được giao của năm 2022 và 2023.

Cùng đó, tăng cường vận động các nhà tài trợ quốc tế, tổ chức phi chính phủ hỗ trợ nguồn lực, chia sẻ kinh nghiệm thực hiện các nội dung liên quan đến những vấn đề cấp thiết của chương trình.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề xuất mỗi tỉnh nên có trung tâm xúc tiến thương mại, đầu tư và bổ sung cho trung tâm này chức năng đào tạo người dân khởi nghiệp, làm sản phẩm nông nghiệp. 

"Cần tri thức hóa, tăng cường năng lực cho người nông dân để tham gia chương trình, để mọi người dân nông thôn đều là chủ thể của làng quê. Thay đổi cách tiếp cận về OCOP, về du lịch nông thôn để tạo ra tinh thần, linh hồn cho OCOP chứ không phải sản phẩm gắn mác OCOP. Một sản phẩm OCOP phải thể hiện được hình ảnh của người tạo ra OCOP", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Đỗ Hương