Khi sức mạnh văn hóa trở thành điểm tựa cho phụ nữ Việt Nam trên hành trình khởi nghiệp

Nhà thiết kế Đỗ Trịnh Hoài Nam - gương mặt tiêu biểu trong lĩnh vực văn hóa – thời trang vừa vinh dự được đón nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị tổng kết Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017–2025” đã có buổi trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ về chặng đường đồng hành cùng phụ nữ Việt Nam và những kỳ vọng gửi gắm mong muốn lan tỏa văn hóa và vẻ đẹp của áo dài Việt Nam ra thế giới trong giai đoạn tiếp theo.

Với vai trò Nhà thiết kế (NTK), nhà quảng bá văn hóa và Phó Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa Áo dài Việt Nam, Đỗ Trịnh Hoài Nam đã để lại dấu ấn trong việc hỗ trợ, nâng đỡ và truyền cảm hứng cho hàng nghìn phụ nữ lựa chọn áo dài và sản phẩm văn hóa sáng tạo làm con đường lập nghiệp.

PV: Thưa ông, là người đồng hành cùng Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, ông nhìn nhận như thế nào về chặng đường gần 10 năm (2017-2025) đồng hành cùng Phụ nữ Việt Nam?

NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam: Nhìn lại chặng đường từ năm 2017–2025, điều khiến tôi trân trọng nhất chính là nghị lực phi thường của phụ nữ Việt Nam. Dù ở nông thôn hay thành thị, dù xuất phát điểm còn nhiều khó khăn, họ vẫn bền bỉ vượt qua thử thách và chủ động tạo nên những giá trị mới cho cộng đồng.

Khởi nghiệp, với phụ nữ, chưa bao giờ là con đường dễ đi, vì họ vừa phải lo toan gia đình, vừa phải đối mặt với rủi ro của thị trường. Nhưng chính ở đó, tôi nhìn thấy một sức mạnh rất riêng: sự kiên định, chịu khó học hỏi và dám thay đổi.

Thông qua hành trình đồng hành cùng chị em trong lĩnh vực văn hóa, sáng tạo, đặc biệt là thời trang áo dài, tôi cảm nhận rõ bản lĩnh của phụ nữ Việt Nam hôm nay. Họ không chỉ giỏi học nghề, làm nghề, mà còn nhanh nhạy với xu hướng, hiểu tâm lý khách hàng và dần tiếp cận phương thức kinh doanh hiện đại.

Việc được Thủ tướng Chính phủ ghi nhận là một niềm vinh dự, nhưng với tôi đó còn là động lực và trách nhiệm. Bằng khen ấy không chỉ dành cho riêng tôi, mà là sự tôn vinh hàng nghìn học viên nữ đã miệt mài học nghề, khởi nghiệp và lan tỏa những giá trị tích cực của áo dài Việt. Thành quả của họ chính là lý do để tôi tiếp tục đồng hành với Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trong chặng đường tới.

PV: Theo quan sát của ông, phụ nữ Việt Nam hiện đang tham gia vào lĩnh vực khởi nghiệp nói chung và văn hóa nói riêng như thế nào?

NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam: Tôi nhìn thấy một bước chuyển rất rõ. Nếu trước đây, phụ nữ thường được nhắc đến nhiều với vai trò "giữ lửa gia đình", thì nay họ đang trở thành những người "kiến tạo giá trị" và "dẫn dắt mô hình khởi nghiệp".

Trong lĩnh vực văn hóa, sáng tạo và thời trang, rất nhiều chị em đã mạnh dạn mở xưởng, xây dựng thương hiệu, phát triển sản phẩm gắn với bản sắc dân tộc: từ áo dài, thêu tay, thủ công mỹ nghệ, đến các dự án sáng tạo lấy cảm hứng từ văn hóa truyền thống.

Điều đáng quý là phong trào ấy không chỉ diễn ra ở đô thị lớn, mà đã lan tỏa đến nông thôn, miền núi. Chúng ta ngày càng thấy nhiều "nữ doanh nhân văn hóa", "nữ khởi nghiệp sáng tạo" bước ra từ chính các chương trình hỗ trợ của Đề án.

Khởi nghiệp với áo dài là một trong những hướng đi đó. Về bản chất, sản phẩm văn hóa có thể áp dụng nhiều mô hình khởi nghiệp khác nhau, nhưng áo dài có một lợi thế rất đặc biệt: đó là di sản văn hóa gắn chặt với người phụ nữ Việt và đời sống tinh thần của người Việt. Khi phụ nữ làm nghề áo dài, họ vừa làm kinh tế, vừa gìn giữ một phần ký ức và bản sắc của dân tộc.

Tôi vẫn thường nói với học viên rằng: “Mỗi tà áo dài hoàn thành không chỉ là một sản phẩm để bán, mà là một câu chuyện văn hóa bạn gửi ra đời."

PV: Xin nhà thiết kế chia sẻ thêm về quyết định đồng hành với hoạt động đào tạo nghề áo dài cho đề án phụ nữ khởi nghiệp?

NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam: Quyết định đồng hành xuất phát từ niềm tin rằng áo dài không chỉ là trang phục, mà là "ngôn ngữ" để kể câu chuyện Việt Nam và người truyền tải phù hợp nhất chính là phụ nữ Việt Nam.

Khi được học nghề bài bản, phụ nữ không chỉ biết may, biết thiết kế, mà còn có thể chủ động xây dựng con đường kinh tế, lo được cho bản thân và gia đình. Từ đó, họ tự tin hơn, độc lập hơn và có tiếng nói hơn trong các quyết định của cuộc sống.

“Khi người phụ nữ có một nghề trong tay, họ không chỉ thay đổi thu nhập, mà còn thay đổi cách họ nhìn về chính mình”.

Trong giai đoạn 2017 - 2025, thông qua chương trình đào tạo cách cắt may, thiết kế áo dài theo công thức Áo dài Ly Vuông, hơn 20.000 phụ nữ đã tiếp cận nghề cắt may áo dài. Khoảng 10.000 học viên đã tự tin mở nhà may, khởi nghiệp tại địa phương. Hàng trăm nhà thiết kế trưởng thành từ các lớp học này đã mang bộ sưu tập của mình trình diễn tại các sự kiện văn hóa trong nước và quốc tế, góp phần tạo ra hàng trăm nghìn việc làm và đóng góp thiết thực cho kinh tế gia đình, cộng đồng.

Điều khiến tôi xúc động nhất là những câu chuyện cụ thể: Nhiều chị em ở nông thôn, miền núi, trước đây không có nghề nghiệp ổn định, sau khi được đào tạo đã từng bước thay đổi cuộc sống, trả được nợ, nuôi con ăn học, xây dựng kinh tế gia đình từ chính góc nhà nhỏ của mình.

"Một chiếc máy may đặt đúng chỗ có thể trở thành một doanh nghiệp nhỏ trong ngôi nhà mình".

PV: Với cương vị Phó Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa Áo dài Việt Nam, đồng thời là nhà thiết kế và nhà quảng bá văn hóa, ông đánh giá thế nào về thực trạng, cơ hội và thách thức mà phụ nữ Việt Nam đang đối mặt trong hành trình khởi nghiệp giai đoạn tới, đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa và khởi nghiệp áo dài?

NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam: Bước sang giai đoạn 2026 - 2035, phụ nữ Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức.

Cơ hội là phong trào khởi nghiệp đã có nền tảng; xã hội, các tổ chức và chính sách của Nhà nước ngày càng quan tâm đến việc hỗ trợ phụ nữ. Công nghệ số, thương mại điện tử, mạng xã hội mở ra nhiều kênh tiếp cận khách hàng mà trước đây họ khó có được.

Không khí lớp học thêu đính áo dài đầy say mê: Các chị em chăm chú trên từng mũi chỉ, hạt cườm, biến đam mê với áo dài thành một nghề nghiệp nghiêm túc và một hướng đi kinh tế bền vững cho bản thân và gia đình.

Với vai trò trong Hiệp hội Văn hóa Áo dài Việt Nam, tôi cho rằng giai đoạn tới cần tập trung vào các mô hình hỗ trợ thực chất hơn: Một là, đào tạo nghề gắn với thực hành và đầu ra; hai là, hướng dẫn kỹ năng kinh doanh, quản trị tài chính cơ bản; ba là, kết nối với doanh nghiệp, đối tác, sự kiện trong và ngoài nước; bốn là, tạo thêm "sân chơi" để phụ nữ được giới thiệu sản phẩm, học hỏi và hợp tác.

Khi phụ nữ được trang bị đầy đủ, họ không chỉ tạo ra cơ hội kinh tế cho riêng mình, mà còn góp phần gìn giữ, lan tỏa văn hóa Việt ra thế giới. Khởi nghiệp văn hóa chỉ bền vững khi người làm nghề hiểu mình đang vừa kiếm sống, vừa giữ gìn một phần căn cốt của dân tộc.

PV: Ông đánh giá như thế nào về vai trò của hoạt động quảng bá áo dài trên các sàn diễn quốc tế đối với việc hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, thưa ông?

NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam: Qua những lần làm việc với các tổ chức trên thế giới tôi có thể khẳng định việc lan tỏa áo dài ra quốc tế không chỉ là hành động quảng bá, mà còn là công cụ hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp.

Khi áo dài được trình diễn, triển lãm và xuất hiện trên các sàn diễn quốc tế, nó tạo ra hai hiệu ứng quan trọng:

Thứ nhất, áo dài góp phần khẳng định giá trị văn hóa Việt Nam, nâng cao uy tín và nhận diện thương hiệu. Học viên, nhà thiết kế trưởng thành từ các chương trình đào tạo có "hậu thuẫn" về hình ảnh để giới thiệu sản phẩm, thuyết phục khách hàng, mở rộng thị trường;

Thứ hai, những hình ảnh đó truyền cảm hứng trực tiếp đến phụ nữ trong nước, giúp họ thấy rằng sáng tạo văn hóa, trong đó có áo dài, hoàn toàn có thể trở thành con đường kinh tế bền vững nếu đi đúng hướng. 

Trong quá trình đào tạo, tôi không chỉ tập trung vào kỹ năng cắt may, thiết kế hay tư duy kinh doanh, mà còn hướng dẫn học viên cách xây dựng thương hiệu, định vị sản phẩm, chuẩn bị hồ sơ, hình ảnh để sẵn sàng tham gia các sự kiện, hợp tác với đối tác quốc tế. Nhiều học viên đã có cơ hội đưa bộ sưu tập của mình đến sân khấu nước ngoài. Điều đó cho thấy, nếu được đồng hành đúng cách, người phụ nữ Việt Nam hoàn toàn có thể tự tin bước ra thế giới mà vẫn giữ trọn bản sắc.

"Đi ra thế giới không phải để giống thế giới, mà để thế giới nhận ra mình”.

PV: Ông kỳ vọng điều gì ở giai đoạn triển khai Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp 2026 - 2035 và vai trò đồng hành của mình, thưa ông?

NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam: Tôi thực sự trân trọng nỗ lực và tâm huyết của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam khi triển khai Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp suốt thời gian qua. Đề án không chỉ tạo ra các cơ chế, chương trình đào tạo cụ thể, mà còn truyền cảm hứng, tạo môi trường để phụ nữ tự tin thử sức, dám bắt đầu con đường riêng của mình.

Nhìn về giai đoạn 2026 - 2035, tôi mong muốn tiếp tục đồng hành sâu sát hơn: Từ đào tạo nghề, tư vấn mô hình kinh doanh, hỗ trợ xây dựng thương hiệu áo dài, tới kết nối các cơ hội trình diễn, triển lãm, hợp tác quốc tế. Nếu mỗi người đóng góp một phần nhỏ, cộng lại sẽ tạo thành lực đẩy lớn cho cộng đồng phụ nữ khởi nghiệp trên cả nước.

Tôi tin rằng: "Khởi nghiệp không phải để hơn người khác, mà để sống đúng với giá trị của chính mình. Nếu mỗi ngày đi một bước vững vàng, dù xuất phát muộn, phụ nữ vẫn có thể đến đích bằng chính đôi tay và trí tuệ của mình."

Đó cũng là thông điệp tôi muốn gửi tới những phụ nữ đang hoặc sắp khởi nghiệp, đặc biệt là những người đang cân nhắc chọn áo dài và sản phẩm văn hóa sáng tạo làm con đường lập nghiệp.

PV: Xin trân trọng cảm ơn NTK Đỗ Trịnh Hoài Nam!

PV