Không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, tăng giá đột biến; nhân dân thiếu đói trong dịp Tết Quý Mão

(Chinhphu.vn) – Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá nhấn mạnh yêu cầu này tại cuộc họp cuối năm của Ban Chỉ đạo, tổ chức ngày 28/12.

28/12/2022 13:35

Lạm phát được kiểm soát theo mục tiêu đề ra

Phát biểu khai mạc cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ, năm 2022 tình hình thế giới diễn biến rất nhanh và phức tạp, tác động rất lớn tới các nền kinh tế, trong đó có Việt Nam. Đặc biệt, cuộc xung đột Nga – Ukraine đã làm giá xăng dầu tăng cao, đứt gẫy nguồn cung một số mặt hàng chiến lược, nguyên vật liệu cho sản xuất, ảnh hưởng tới lạm phát, giá cả các mặt hàng thiết yếu,...

Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo quyết liệt, linh hoạt, chủ động, kịp thời, hiệu quả của Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ và Ban Chỉ đạo điều hành giá, sự vào cuộc nghiêm túc, đồng bộ của các bộ ngành, địa phương, đến thời điểm hiện tại cơ bản chúng ta đã kiểm soát được lạm phát theo mục tiêu đề ra, qua đó góp phần vào tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn,… đó thành công lớn!

Trên cơ sở báo cáo trung tâm của Bộ Tài chính – Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các thành viên Ban Chỉ đạo thảo luận cặn kẽ, rút ra các bài học kinh nghiệm làm cơ sở cho công tác quản lý điều hành giá năm 2023.

Trình bày báo cáo của Bộ Tài chính, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho biết, để chủ động ứng phó với áp lực lạm phát, từ đầu năm đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng – Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá đã chỉ đạo các bộ ngành địa phương tổ chức triển khai quyết liệt nhiều giải pháp kinh tế vĩ mô như: Bảo đảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu và nguyên vật liệu đầu vào quan trọng của sản xuất; công tác điều hành giá được thực hiện thận trọng, cơ bản giữ ổn định giá các mặt hàng nhà nước định giá; điều hành giá xăng dầu sát với diễn biến giá thế giới nhưng với mức tăng thấp hơn; ban hành kịp thời các chính sách về thuế giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá, từ đó giúp hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế xã hội, hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.

Bình quân 11 tháng năm 2022, CPI tăng 3,02% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 2,38%. CPI bình quân năm 2022 ước tăng 3,1-3,2% so với năm 2021 trong phạm vi lạm phát mục tiêu do Quốc hội đề ra.

Báo cáo nhấn mạnh, trong năm 2022, công tác chỉ đạo điều hành giá chịu rất nhiều áp lực. Tuy nhiên với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ, Ban Chỉ đạo điều hành giá, cùng với sự vào cuộc tích cực của các bộ ngành địa phương đã kiểm soát được tình hình và kịp thời đưa ra những giải pháp phù hợp và hiện cơ bản kiểm soát được lạm phát ở dưới mức 4% theo mục tiêu Quốc hội và Chính phủ đề ra, đảm bảo đời sống người dân và điều kiện sản xuất đầu vào cho doanh nghiệp, qua đó làm đòn bẩy thúc đẩy cho tăng trưởng kinh tế; nâng cao khả năng thích ứng và sức chống chịu của nền kinh tế.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý điều hành giá cũng còn một số tồn tại, hạn chế về: Xây dựng, hoàn thiện thế chế, chính sách pháp luật trong lĩnh vực giá; công tác tổng hợp, phân tích giá cả thị trường trước những yếu tố tác động rất bất thường; việc triển khai lộ trình thị trường đối với các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu do nhà nước quản lý,…

Bốn bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý, điều hành giá

Từ thực tiễn, kết quả công tác điều hành giá, báo cáo đã nêu 4 bài học kinh nghiệm chính cho việc đề ra những định hướng về quản lý, điều hành giá trong thời gian tới.

Thứ nhất, công tác quản lý, điều hành giá vẫn có vai trò vô cùng quan trọng trong điều tiết kinh tế vĩ mô của nước ta và cần phải tiếp tục được củng cố, hoàn thiện. Việc triển khai cần tiếp tục thực hiện nhất quán nguyên tắc quản lý giá theo cơ chế thị trường, có sự điều tiết của nhà nước theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, cần luôn chú trọng đẩy mạnh thực hiện công khai, minh bạch trong điều hành đối với hàng hóa, dịch vụ thiết yếu như điện, xăng dầu… là các mặt hàng có ảnh hưởng đến sản xuất và tiêu dùng của người dân.

Thứ hai, công tác quản lý, điều hành giá cần đặt ra mục tiêu tiên quyết là hoàn thiện thể chế, các văn bản quy phạm pháp luật về giá nhằm tạo cơ sở vững chắc cho việc triển khai các nhiệm vụ quản lý nhà nước, đảm bảo tính thực thi, đầy đủ công cụ pháp lý trong các trường hợp cần thiết.

Thứ ba, để công tác quản lý, điều hành giá có tính hiệu lực, hiệu quả cao, cần tiếp tục củng cố, nâng cao vai trò, chức năng nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo điều hành giá; đồng thời đề cao tính chủ động trong phối hợp giữa các bộ ngành nhằm thực hiện tốt các phương hướng, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo điều hành giá.

Thứ tư, công tác thống kê, tổng hợp, phân tích, dự báo là công cụ quan trọng, đắc lực nhất cho việc hoạch định các chính sách kinh tế vĩ mô trong đó có chính sách về quản lý, điều hành giá.

Việc dự báo được các yếu tố kinh tế tác động đến mặt bằng giá, dự báo các biến động bất thường của kinh tế, xã hội, đánh giá được tác động của việc điều chỉnh các mặt hàng, xây dựng được các kịch bản điều hành giá là một trong những thành công lớn nhất trong giai đoạn đã qua và là bài học kinh nghiệm quý báu cho giai đoạn tới nhằm tiếp tục triển khai tốt hơn nữa công tác quản lý, điều hành giá.

Trên cơ sở dự báo một số áp lực lên mặt bằng giá, báo cáo đã xây dựng 3 kịch bản, đồng thời đề xuất phương hướng nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm trong công tác quản lý, điều hành giá năm 2023 như: Tăng cường công tác quản lý, điều hành giá dịp Tết Nguyên đán Quý Mão; điều hành giá các mặt hàng nhà nước thận trọng trong những tháng đầu năm để tạo dư địa an toàn cho công tác kiểm soát lạm phát cả năm; chủ động và linh hoạt trong quản lý, điều hành giá năm 2023.

Phát biểu tại cuộc họp, lãnh đạo các bộ: Công Thương, Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Giao thông vận tải, Giáo dục và Đào tạo, Xây dựng… bày tỏ đồng tình và đánh giá rất cao với nội dung báo cáo của Bộ Tài chính; nhấn mạnh các bài học quyết liệt, linh hoạt, chủ động, kịp thời, hiệu quả; thực hiện tốt công tác truyền thông, đảm bảo công khai, minh bạch đã góp phần quan trọng làm nên những thành công trong công tác quản lý điều hành giá.

Kết quả điều hành giá có ý nghĩa thiết thực, sát sườn với người dân, doanh nghiệp

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh: Cái được nhất, thành công nhất trong công tác quản lý, điều hành giá năm 2022 "không cần phải nói nhiều nữa". Vì trong bối cảnh nhiều khó khăn, chúng ta đã hoàn thành mục tiêu đề ra. Chắc chắn lạm phát dưới 4%, giá các mặt hàng thiết yếu ổn định…

Đây là đóng góp rất lớn của cả hệ thống chứ không của riêng bộ, ngành, địa phương nào. Điều này không chỉ có ý nghĩa đối với công tác quản lý điều hành giá mà còn ý nghĩa thiết thực, sát sườn đối với đời sống người dân và hoạt động của doanh nghiệp.

Cho rằng năm 2023 tiềm ẩn rất nhiều yếu tố khó khăn, bất lợi đối với công tác quản lý, điều hành giá, nhất là trong nửa đầu năm, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh giải pháp tiếp tục nâng cao năng lực dự báo, phát huy bài học kinh nghiệm quyết liệt, hiệu quả, kịp thời, linh hoạt trong công tác điều hành giá; tiếp tục nâng cao hiệu quả phối hợp của các bộ, ngành, địa phương, cũng như công tác thông tin, truyền thông về điều hành giá;…

Đồng thời, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng đề xuất một số giải pháp cụ thể liên quan đến điều hành giá xăng dầu, giá điện và một số mặt hàng thiết yếu khác năm 2023 và công tác bình ổn giá các mặt hàng thiết yếu (gạo, thịt lợn, thịt gia cầm, trứng, đồ uống…) dịp Tết Nguyên đán Quý Mão…

Đẩy mạnh sản xuất theo chuỗi, mở rộng vùng nguyên liệu đạt chuẩn và mở rộng thị trường

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam nhấn mạnh bài học kinh nghiệm trong công tác phối hợp trong triển khai thực hiện các giải pháp điều hành giá để kịp thời giải quyết ngay những khó khăn xuất hiện trong thực tiễn. Đồng thời việc tổ chức thông tin truyền thông về công tác điều hành giá cần phải được thực hiện chủ động, kịp thời.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT cũng nêu một số ý kiến đối với vấn đề về quản lý giá mặt hàng lương thực, thực phẩm, thức ăn chăn nuôi,… nhấn mạnh giải pháp về phát triển sản xuất trong nước, đẩy mạnh liên kết theo chuỗi; xây dựng các vùng nguyên liệu lớn, đạt chuẩn;…

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, bên cạnh các mặt hàng rau quả, thủy sản,… cần phối hợp chặt chẽ, tập trung mở rộng các thị trường quốc tế đối với mặt hàng thịt lợn, thịt gà,…

Quyết liệt, linh hoạt thích ứng với tình hình thực tế

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ khẳng định tầm quan trọng của bài học kinh nghiệm về sự quyết liệt, thích ứng và linh hoạt với tình hình thực tế "không để vỡ trận" trong công tác quản lý, điều hành giá.

Đối với ngành giao thông vận tải, cần giữ ổn định giá dịch vụ vận tải, không tạo ra bức xúc trong dư luận là cơ sở quan trọng để tăng trưởng. Thứ trưởng cho biết, trong 11 tháng của năm 2022 dịch vụ vận tải hàng hóa tăng 24%, luôn chuyển hàng hóa tăng hơn 30%; vận tải hành khách tăng 4%, luân chuyển hành khách tăng 71,4%;…

Thứ trưởng Lê Đình Thọ đề nghị trong năm 2023, bên cạnh các mặt hàng xăng dầu, nhựa đường, cần phối hợp quản lý, kiểm soát chặt chẽ giá mặt hàng vật liệu xây dựng (đất, cát, đá,…) nhất là ngày 1/1/2023 tới, Bộ Giao thông vận tải sẽ đồng loạt khởi công 12 dự án thành phần đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh yếu tố con người, nguồn nhân lực, "đầu tư cho con người là đầu tư cho phát triển". Ông góp ý một số giải pháp liên quan đến quản lý giá sách giáo khoa; lộ trình học phí;… để bảo đảm chất lượng và phát triển của ngành giáo dục và đào tạo.

Phối hợp chặt chẽ, đồng bộ

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Hồng Minh cho rằng: "Nhìn lại chặng đường năm 2022, mọi chuyện đều nằm trong tầm kiểm soát, thành tích đã đạt được nhờ chúng ta đã điều hành giá công khai, minh bạch; sự phối hợp chặt chẽ đồng bộ giữa các bộ, ngành đã kiểm soát hiệu quả giá vật liệu xây dựng, xăng dầu và lãi suất ngân hàng – 3 yếu tố làm cho công tác điều hành giá rất đau đầu. Tuy nhiên chúng ta vẫn còn nợ một số việc liên quan đến dịch vụ giáo dục, y tế, điện… phải trả trong năm 2023".

Thứ trưởng nhấn mạnh một số yếu tố quốc tế sẽ tác động bất lợi trong điều hành giá năm 2023 như: Chi phí vốn toàn cầu tăng; chi phí năng lượng tiếp tục biến động (cấu trúc năng lượng năm 2023 sẽ khác năm 2022); chi phí lương thực toàn cầu… đây là những yếu tố tác động rất lớn đối với nền kinh tế đất nước, tới thanh khoản, bởi nền kinh tế nước ta có độ mở lớn.

Đối với vật liệu xây dựng, Thứ trưởng cho biết hộ tiêu thụ lớn nhất là giao thông vận tải, dự đoán giá các mặt hàng không có biến động lớn, cơ bản phù hợp với thị trường. Nếu biến động, có chăng là từ mặt hàng nhựa đường, nguồn cung đất đắp ở Nam Bộ,… Bộ Xây dựng sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành liên quan để thực hiện tốt công tác quản lý giá các mặt hàng này.

Theo sát thị trường, nắm bắt nhanh nhạy, điều hành quyết liệt, chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đánh giá cao những kết quả công tác điều hành giá đã đạt được trong năm 2022. Nhấn mạnh đây là kết quả của một loạt giải pháp đồng bộ, tổng thể cả về chính sách tài khóa, tiền tệ, cân đối cung cầu,… sự vào cuộc quyết liệt, chủ động, linh hoạt, kịp thời của cả hệ thống.

Theo Phó Thủ tướng, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác quản lý điều hành giá năm 2022 vẫn còn một số vấn đề cần khắc phục như: Còn xảy ra tình trạng thiếu xăng dầu cục bộ tại một số địa phương; một số nội dung vẫn "còn nợ" do cơ quan chủ quản chưa thực sự chủ động; công tác phối hợp giữa các bộ, ngành có lúc, có nơi còn chuệch choạc; một số thời điểm, một số vấn đề phát sinh nhưng thông tin, truyền thông chưa kịp thời…

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, việc điều hành giá phải theo sát thị trường, nắm bắt nhanh nhạy, sát thực tiễn, đo được phản ứng của dư luận,… để đưa ra các giải pháp chính xác, hiệu quả, phù hợp với đặc thù của đất nước, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa nhà nước, người dân, doanh nghiệp; tổ chức thông tin, truyền thông chính xác, trung thực, kịp thời.

Phó Thủ tướng nêu rõ: Sang năm 2023, một số sắc thuế sẽ hết hiệu lực; giữa năm tăng lương cơ sở; chúng ta cũng sẽ khởi công một loạt dự án lớn; việc Trung Quốc nới lỏng chính sách chống dịch COVID-19,… giá cả một số mặt hàng có thể sẽ tăng lên, đặc biệt là mặt hàng xăng dầu… sẽ tác động đến trong nước, trong đó có công tác điều hành giá…

Trên cơ sở dự báo tình hình quốc tế, trong nước, Quốc hội đã xác định chỉ tiêu lạm phát năm 2023 khoảng 4,5%, theo đó áp lực đối với Ban Chỉ đạo điều hành giá sẽ không đơn giản. Vì vậy, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các bộ ngành, địa phương tiếp tục phát huy các kết quả đã đạt được cũng như những bài học kinh nghiệm trong công tác quản lý, điều hành giá để thực hiện tốt mục tiêu đã đề ra.

Thực hiện nghiêm Chỉ thị của Ban Bí thư, Công điện của Thủ tướng Chính phủ về đón Tết Nguyên đán Quý Mão

Trước mắt, các bộ, ngành, địa phương cần thực hiện nghiêm Chỉ thị số 19-CT/TW của Ban Bí thư về việc Tổ chức Tết Quý Mão 2023 và Chỉ thị số 22/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tế Nguyên đán Quý Mão 2023 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm.

Trong đó, cần theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường, nhất là các mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu có nhu cầu tăng cao vào dịp cuối năm để chủ động có phương án hoặc đề xuất với các cấp có thẩm quyền các biện pháp bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, gián đoạn nguồn hàng gây tăng giá đột biến.

Lưu ý Bộ Giao thông vận tải về công tác quản lý dịch vụ vận tải hành khách dịp Tết Nguyên đán, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của người dân, nhất là người lao động xa nhà về quê ăn tết, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Bộ Giao thông vận tải tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc kê khai niêm yết giá và bán vé đúng giá niêm yết đối với các đơn vị kinh doanh vận tải; đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân và doanh nghiệp; xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng nhu cầu đi lại của bà con tăng cao trong dịp tết để tăng giá vé bất hợp lý, sai quy định của pháp luật.

Bộ Tài chính kịp thời đề xuất việc xuất cấp hàng dự trữ quốc gia đúng đối tượng nhằm bảo đảm an sinh xã hội, đặc biệt tại các địa bàn xảy ra thiên tai, bão lũ… không để nhân dân thiếu đói trong dịp Tết Nguyên đán và thời kỳ giáp hạt.

Về chính sách tài khóa, Bộ Tài chính rà soát lại các sắc thuế sắp hết hiệu lực để tham mưu giải pháp phù hợp cho cấp có thẩm quyền quyết định sớm.

Phó Thủ tướng đề nghị Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tiền tệ theo mục tiêu đề ra, phối hợp với chính sách tài khóa và các chính sách khác để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về giá

Đối với những mặt hàng nhà nước định giá, các dịch vụ công đang triển khai lộ trình thị trường, các bộ ngành, địa phương theo dõi sát thực tế, chủ động tính toán, đánh giá tác động cặn kẽ, chuẩn bị các phương án để đề xuất cấp có thẩm quyền quyết định vào thời điểm phù hợp, bảo đảm hiệu quả, lâu dài, bền vững.

Đối với các mặt hàng cụ thể, các bộ ngành, địa phương tổ chức, theo dõi sát tình hình cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý để có biện pháp điều chỉnh phù hợp.

Chủ động dự báo và có phương án đảm bảo cân đối cung cầu, nhất là trong các thời điểm thị trường có nhu cầu tăng cao đối với các mặt hàng thiết yếu như: Xăng dầu, vật liệu xây dựng, lương thực, thực phẩm, vật tư nông nghiệp, dịch vụ vận tải,…

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao sử dụng linh hoạt, hiệu quả các công cụ, biện pháp điều tiết giá theo quy định của pháp luật về giá để kiểm soát, bình ổn thị trường. Triển khai hiệu quả và giám sát thực hiện các biện pháp kê khai giá, niêm yết giá, công khai thông tin về giá; tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về giá.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với các bộ, ngành tiếp tục chủ động đẩy mạnh công tác truyền thông, đảm bảo kịp thời, minh bạch thông tin về giá, nhất là khi có các biến động bất thường về giá cả những mặt hàng thiết yếu liên quan đến sản xuất và đời sống của người dân.

Cơ quan thường trực và thành viên Ban Chỉ đạo tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm, sát sao với công việc, tiếp tục tham mưu, đề xuất cho Ban Chỉ đạo tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ các giải pháp quản lý, điều hành giá hiệu quả, sát với tình hình góp phần thực hiện thành công các mục tiêu KTXH đã đề ra trong năm 2023./.

Trần Mạnh