Nghe tin mình nhiễm HIV dương tính, vợ chồng anh Dương Đức Hải và chị Trần Thị Yến trú tại thôn Tam An, xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy (Kon Tum) bàng hoàng, tưởng chừng đã từ chối, vứt bỏ cuộc sống đẹp đẽ trên cõi đời này để bước sang một thế giới khác. Song, nhờ sự đùm bọc, cưu mang, giúp đỡ của bà con lối xóm, các tổ chức đoàn thể, anh chị đã vượt qua mặc cảm, tự ti, trở thành người hữu ích cho xã hội.
Giây phút nông nổi
Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc, vào những thập niên 90 của thế kỷ XX, đôi vợ chồng trẻ Dương Đức Hải và Trần Thị Yến đã rời huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình lên lập nghiệp, định cư trên miền quê mới tại bắc Tây Nguyên. Cái thuở ban đầu vô cùng khốn khó ấy, nhiều người đã chùn bước, cả huyện Vũ Thư hơn 100 hộ di dân theo diện kinh tế mới nhưng đến cuối những năm 90 chỉ còn vẻn vẹn chưa đến 30 hộ gia đình trụ lại nơi này. Nhiều hộ gia đình lập nghiệp nơi vùng quê mới với bản tính hay lam hay làm, nay đã có của ăn của để. Một vài người điều kiện kinh tế gia đình khá giả lại lao vào ăn chơi, cờ bạc, rượu chè, chích hút… nên trong làng có người nhiễm HIV.
Trong lúc lao động đổi công với người phụ nữ trong làng, Hải đã chung đụng xác thịt với một người phụ nữ có chồng đã mất vì AIDS, nhưng Hải không biết. Mãi đến năm 2007, khi vợ chuyển dạ sinh đứa con trai út, Hải bàng hoàng nghe hung tin từ bác sĩ:”Vợ Yến không thể cho trẻ sơ sinh bú”. Hải đã quằn quại, đau đớn đến tột cùng, hàng loạt câu hỏi nghi vấn đặt ra. Tại sao y bác sĩ, tại sao Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kon Tum không cho Yến mớm sữa cho bé, mà phải mua sữa ngoài để nuôi trẻ sơ sinh ? Tại sao Yến lại không cho con bút ? Thằng bé không bú sữa mẹ thì liệu sống sót như thế nào ? Trong cơn giận dữ, Hải rượt đuổi đánh bác sĩ ở bệnh viện, mãi đến khi lực lượng bảo vệ can ngăn thì anh mới hoàng hồn. Lúc bấy giờ, bác sĩ Nguyễn Gia Định - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kon Tum thông báo: Vợ anh đã bị nhiễm HIV nên không thể cho trẻ sơ sinh bú từ sữa mẹ mà phải dùng sữa ngoài. Nguồn lây nhiễm HIV chính từ người chồng. Lúc bấy giờ, do chưa hiểu biết về bệnh HIV, người hàng xóm và bà ngoại của cháu bé hoảng sợ trước căn bệnh thế kỷ quái ác, đã “bỏ của chạy lấy người”, bỏ mặc người thiếu phụ bơ vơ ở phòng hậu sản. Dẫu vậy, Hải vẫn không tin ở mắt và đôi tai của mình. Anh tiếp tục đề nghị lấy mẫu máu xét nghiệm, lần thứ nhất kết quả dương tính HIV, xét nghiệm lần thứ hai thì kết quả cũng tương tự. Một người bản lĩnh và từng trải như Hải cũng phải ngất đôi lần khi nghe mình dương tính HIV. Sau đó, Hải bắt xe khách xuống Bệnh viện 211 ở tỉnh Gia Lai đề nghị xét nghiệm, lần này kết quả xét nghiệm cũng không may mắn… Mãi đến khi Viện vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên gửi kết quả xét nghiệm trở lại cho Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh Kon Tum thì Hải mới tin sự thật phũ phàng phơi bày.
Đèn tàn trước gió
Mệt mỏi, hẫng hụt với thân phận của mình, Hải bán tống bán khứ toàn bộ gia sản vợ chồng đã tích góp hàng chục năm trời, nào là rẫy caosu, vườn cà phê, ruộng nước… Toàn bộ số tiền dành dụm bao năm trời, Hải dốc toàn bộ vào ăn tiêu phung phí, rượu chè, nhậu nhẹt, cờ bạc, vào Nam, ra Bắc… Từ một gia đình điều kiện kinh tế khá giả trong làng, qua một thời gian quậy phá, tài sản đáng giá của gia đình Hải chỉ còn lại những chiếc bát nứt mẻ và căn nhà liêu xiêu dột nát. Chẳng mấy chốc, Hải tiêu xài hàng trăm triệu đồng, gia đình tay trắng lại hoàn trắng tay.
Yến - vợ của Hải cũng chẳng tội tội tình gì, kể từ ngày biết tin mình nhiễm HIV, nhiều đêm khóc nấc. Yêu thương cho bản thân mình một, thương đứa con mới sinh đỏ hỏn gấp trăm ngàn lần. Gia đình, người thân, bà con lối xóm hất hủi, kỳ thị, xa lánh vì chưa hiểu về bệnh HIV nên sợ lây nhiễm, chị Yến phải sống trong những ngày dài lê thê buồn bã, ảm đạm. Nằm bên con, đầu ấp tay gối, hai bầu vú sữa căng tròn nhưng không thể cho con bú trong lúc trẻ gào thét vì khát sữa vào những đêm thanh vắng, đành phải nặn bỏ cho đỡ đau tức. Dòng sữa ngọt ngào, chắc chiu từ thiên chức của người mẹ không thể nuôi dưỡng con mình sinh ra, khiến Yến nhiều đêm trằn trọc thổn thức, không sao chợt mắt.
Có lúc túng quẫn, ý nghĩ xuất hiện trong tâm trí Hải là từ giã cuộc đời đẹp đẽ này ! Thế nhưng, anh lại chợt tĩnh ngộ, mình chết thì ai dạy dỗ, nuôi nấng cho những mầm xanh còn lại. Hơn nữa, con mình không có tội tình gì, lỗi lầm do mình gây ra thì mình phải gánh vác trách nhiệm, và phải đương đầu với khó khăn của cuộc sống. Mình phải sống cho bản thân và cho gia đình.
Thành người hữu ích
Vượt qua chuỗi ngày cùng cực, vợ chồng Hải đã không ngã quỵ trước cuộc sống, họ đã vượt lên số phận éo le của cuộc đời. Niềm an ủi, động viên, là động lực cao cả để cả hai vợ chồng hàng ngày đi làm thuê, cuốc mướn kiếm cơm qua ngày, chăm sóc đàn con thơ dại là những trẻ xét nghiệm không dương tính với HIV. Mặc dù nhiễm HIV, nhưng Hải là người tích cực, sôi nổi nhất trong hoạt động của các công an viên của xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy. Ông Nguyễn Duy Cảnh - Trưởng Công an xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy - cho biết:”Tôi thường xuyên gọi điện hỏi thăm anh Hải. Anh là một công an viên dày dạn kinh nghiệm, được đồng đội tin yêu, quý mến. Chúng tôi liên hoan, ăn uống chung, động viên về tinh thần để anh Hải phát huy khả năng của mình giữ gìn an ninh trật tự ở thôn Tam An nói riêng và xã Sa Sơn nói chung”.
Nhiều vụ án, Hải tích cực phối hợp với Công an huyện, Công an tỉnh xử lý, đưa vụ việc ra ánh sáng. Đơn cử như phá vụ án tiền giả trong năm 2006, tên Trần Văn Hiệp trú tại tỉnh Thái Nguyên đến lập nghiệp tại thôn Tam An, cất nhà tại Đồi Thông. Bỗng một hôm Hiệp mang về một bao tải các loại tiền mệnh giá từ 100 đồng đến 200 ngàn đồng, đây quả là số tiền khổng lồ trong thời điểm này ở một xã xa xôi như huyện Sa Thầy. Cứ mỗi buổi sáng, Hiệp đem tờ 200 ngàn vào làng đồng bào dân tộc thiểu số mua măng khô, đổi sắn… Hành động đáng nghi ngờ, sau nhiều lần mai phục, Hải đã phối hợp cung cấp thông tin cho Công an huyện và Công an tỉnh xử lý. Tại hiện trường, tên Hiệp đã khai nhận toàn bộ số tiền giả lên đến 80 triệu đồng, trong đó, 2 triệu 800 ngàn đồng tiền thật… Hoặc xử lý vụ chế tạo súng hoa cải, Hải đã bí mật phục kích, phát hiện ông Triệu Văn Chung trú tại thôn Tam An, xã Sa Sơn đang chế tạo đạn hoa cải. Bằng biện pháp nghiệp vụ, Hải dẫn tên Chung ra Công an xã, qua đấu tranh, súng hoa cải đã bàn giao súng cho chính quyền địa phương…
Hải bộc bạch:”Bà con thôn xóm tín nhiệm, thương yêu mình, họ không kỳ thị, xa lánh, tín nhiệm bầu mình làm thôn trưởng; chính quyền xã, nhất là các anh lãnh đạo xã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho mình công tác xã hội thì không vì bất cứ lý do gì mình không thực hiện cho tốt, không hà cớ gì mình không làm”. Ngoài thực hiện chức trách là công an viên của xã Sa Sơn, Hải là tuyên truyền viên tích cực tuyên truyền tự nguyện đồng đẳng dự phòng lây nhiễm HIV. Trao đổi về việc làm này, Hải cho biết:”Mình nhiễm HIV, mình hiểu được nguyên nhân tại sao những người nhiễm HIV lại tự tin, mặc cảm; nguyên nhân lây nhiễm căn bệnh quái ác này; những ước vọng muốn được san sẻ yêu thương của xã hội… Trên cơ sở những hiểu biết qua các lớp bồi dưỡng, tập huấn về công tác phòng, chống HIV; hơn nữa, mình lại là người trong cuộc nên tuyên truyền, vận động người dân phòng tránh các nguy cơ lây nhiễm thuận lợi hơn các đối tượng khác”. ”Chính quyền địa phương rất quan tâm đến hoàn cảnh của anh Hải. Hai vợ chồng đều dương tính với HIV, gia đình thuộc diện nghèo phải chăm sóc mấy cháu nhỏ, tôi chỉ đạo anh em thường xuyên quan tâm giúp đỡ về vật chất, hỗ trợ về tinh thần để Hải vững tin trong cuộc sống”- một lãnh đạo xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy cho biết thêm. Hằng năm, anh Hải nhận nhiều bằng khen, giấy khen của Công an huyện Sa Thầy, UBND xã Sa Sơn.
Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh Kon Tum có đến 250 người nhiễm HIV, trong đó, 184 người mắc bệnh AIDS, 84 ca tử vong. Đáng quan tâm, 100% huyện, thành phố, kể cả các huyện vùng sâu, vùng khó khăn như Tu Mơ Rông, Kon Plông, Kon Rẫy… đều có bệnh nhân. Một số nơi trên địa bàn tỉnh Kon Tum như thành phố Kon Tum, huyện Đăk Hà, Ngọc Hồi, Đăk Glei…nguy cơ lây nhiễm HIV rất lớn vì diễn biến mua bán ma túy ngày càng phức tạp. Do vậy, những người như Hải là tuyên truyền viên tích cực phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn. Cứ đến ngày thế giới phòng chống HIV/AIDS, Dương Đức Hải tuyên truyền, giải thích cho học sinh các trường học biết những hiểm nguy của căn bệnh thế kỷ, cách phòng chống. Hải cho rằng:”Tôi đọc và ghi âm vào đĩa CD, sau đó, phát thanh trên hệ thống loa không dây của xã, mọi người ai cũng nghe và cũng hiểu biết về loại bệnh này”. Bác sĩ Phạm Xuân Khánh - Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Kon Tum - trao đổi thêm:”Hải là một người đã vượt qua mặc cảm, tự ti, biết vươn lên trong cuộc sống. Là hình ảnh đẹp, là tuyên tuyền viên tích cực về căn bệnh thế kỷ này. Hơn nữa, số ca mắc bệnh HIV/DIDS được phát hiện trên địa bàn tỉnh Kon Tum chỉ là tảng băng nổi, còn người nhiễm HIV trong xã hội có thể còn rất nhiều, nhất là nhiều vùng có nguy cơ lây nhiễm rất lớn nên cần các tuyên truyền viên tích cực như anh Hải”.
Hôm tôi đến vợ chồng của Hải đang cạo mủ cao su cho người dân trong vùng, căn nhà cấp 4 được xây dựng khang trang, mới quét vôi tinh tươm, ngồi trong nhà mới, Hải khoe:”Đây là toàn bộ công sức của nhân dân đóng góp cho tôi xây dựng lại nhà mới đấy. Tôi cảm ơn sự quan tâm của chính quyền, của người dân, nếu không thì cả gia đình đã quỵ ngã trước căn bệnh thế kỷ”.
Ra về tôi chú ý, ngoài sân, nhiều chậu kiểng như bồ đề, si, bonsai… được Hải tạo dáng khá đẹp mắt, khoảng 20 chậu kiểng được ươm mầm, lá xanh đang lên mơn mởn.
Phóng sự, ảnh: Hương Trà