Lạm dụng corticoid tự điều trị cúm, bệnh nhân phải chạy ECMO 37 ngày

Đây là bệnh nhân nữ 37 tuổi ở Hà Nội, bị nhiễm cúm từ 27/10 với biểu hiện sốt, ngứa họng, ho, chảy nước mũi, đau mỏi toàn thân. Bệnh nhân tự điều trị hạ sốt và corticoid (medrol 16mg/ngày); 3 ngày sau tình trạng không cải thiện, sốt cao kéo dài kèm khó thở nhiều, phải thở oxy, sau đó thở máy.

Là bác sĩ trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, ThS.BS. Nguyễn Bá Cường, Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng rất nặng nề, sốt cao liên tục, sốc nhiễm khuẩn nặng, oxy máu giảm rất thấp, X-quang phổi mờ trắng xóa cả 2 bên phế trường, test nhanh Cúm B dương tính.

Điều đặc biệt là mặc dù nhiễm cúm nhưng tình trạng nhiễm vi khuẩn trên xét nghiệm rất cao, kèm theo số lượng bạch cầu giảm trầm trọng, còn 0.750 G/L (bình thường 4.0-10.0 G/L).

Tại Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân được điều trị kháng sinh, kháng virus, thở máy và lọc máu hấp phụ. Soi phế quản có hình ảnh nhiều giả mạc lấp kín lòng phế quản 2 bên. Xét nghiệm PCR dịch phế quản cho kết quả cúm B kèm bội nhiễm tụ cầu vàng.

Theo Bác sĩ Nguyễn Bá Cường, triệu chứng giảm bạch cầu rất hay gặp ở bệnh nhân nhiễm virus, đặc biệt là nhiễm cúm và sốt xuất huyết (2 dịch bệnh đang lưu hành nhiều ở Việt Nam) làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Corticoid là thuốc chống viêm nhưng có tác dụng phụ là giảm sức chống đỡ của cơ thể. Việc lạm dụng thuốc này ở những bệnh nhân nhiễm virus càng làm tăng nguy cơ bội nhiễm, đặc biệt là các vi khuẩn kháng thuốc.

Bệnh nhân sau khi không đáp ứng với điều trị hồi sức, các bác sĩ phải tiến hành can thiệp ECMO cấp cứu. Trong quá trình 37 ngày chạy ECMO, gần 50 ngày thở máy với oxy liều cao, do suy giảm khả năng đề kháng, bệnh nhân rất dễ nhạy cảm với các vi sinh vật trong bệnh viện và phải điều trị nhiều đợt kháng sinh, kháng nấm.

Các bác sĩ đã phải nhiều lần hội chẩn trong khoa và liên khoa để kịp thời đưa ra phác đồ điều trị thích hợp cho từng diễn biến của bệnh.

Đến ngày 3/1/2023, sau hơn 2 tháng nằm điều trị hồi sức tích cực, bệnh nhân được ra viện trong niềm vui của các thầy thuốc và gia đình. Tuy nhiên, các tổn thương phổi sau đó có thể sẽ còn tồn tại và cần phải theo dõi trong thời gian dài.

Thông qua trường hợp bệnh nhân này, bác sĩ Nguyễn Bá Cường khuyến cáo, việc lạm dụng corticoid diễn ra thường xuyên ở Việt Nam trong điều trị nhiễm cúm và các bệnh xương khớp (được trộn lẫn trong các thành phần thuốc cổ truyền không rõ nguồn gốc). Vì vậy, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc theo đúng chỉ định và liều lượng của bác sĩ; không được tự ý mua và sử dụng thuốc hoặc mua theo đơn cũ, theo lời mách bảo của người thân, người quen vì hậu quả sẽ là khôn lường.

Việc lạm dụng corticoid sẽ làm suy giảm khả năng đề kháng và rất dễ bội nhiễm vi khuẩn. Trong đợt dịch cúm và sốt xuất huyết năm nay, Trung tâm Hồi sức tích cực tiếp nhận rất nhiều các ca nhiễm virus nguy kịch, điều đặc biệt ở các ca này, ngoài vấn đề nặng do nhiễm virus thì các bệnh nhân đều bội nhiễm thêm vi khuẩn đa kháng thuốc (tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh, phế cầu...) dẫn đến sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng. Một số ca phải can thiệp ECMO dài ngày, mặc dù có thể sống sót nhưng cũng để lại hậu quả tổn thương lâu dài.

HM