Làm tốt hơn nữa công tác phòng, chống HIV/AIDS và ma tuý, mại dâm

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì cuộc họp trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Ảnh: VGP/Đình Nam

Sáng 8/12, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ tịch Uỷ ban quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm đã chủ trì hội nghị của Uỷ ban trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố cả nước.

Theo báo cáo của thường trực Ủy ban, ước tính đến hết năm 2017, cả nước phát hiện mới khoảng 9.800 trường hợp nhiễm HIV, 1.800 người nhiễm HIV tử vong. So với năm 2016, giảm 1,1% số người nhiễm mới, giảm 15% số người tử vong. Số người nhiễm HIV còn sống là trên 208.000 người. Hiện hay có khoảng 122.000 người nhiễm HIV được điều trị thuốc ARV và sẽ đạt 124.000 người vào cuối năm 2017.

Trong công tác can thiệp, giảm tác hại, hiện 53 tỉnh, thành phố đã tiếp cận, phân phát bơm kim tiêm sạch cho 126.000 người nghiện ma túy, phát bao cao su miễn phí cho trên 120.000 người thuộc nhóm nguy cơ cao.

Trong năm 2018, ngành y tế xác định đẩy mạnh và mở rộng các hoạt động chuyên môn trong dự phòng, can thiệp giảm tác hại và truyền thông thay đổi hành vi, giảm kỳ thị phân biệt đối xử với người nhiễm HIV. Đặc biệt, tập trung xét nghiệm, tư vấn, phát hiện mới người nhiễm HIV nhằm sớm đạt mục tiêu đầu tiên trong mục tiêu 90-90-90 của Liên Hợp Quốc là 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng của mình. Mở rộng nâng cao chất lượng công tác điều trị HIV/AIDS tại các cơ sở điều trị ARV, cung cấp dịch vụ điều trị và chăm sóc HIV/AIDS qua bảo hiểm y tế, nhất là tại tuyến huyện, xã.

Đối với công tác phòng, chống ma túy, Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết tình hình tội phạm ma túy diễn biến phức tạp. Các lực lượng chức năng đã phát hiện, điều tra, bắt giữ 22.346 vụ, 34.494 đối tượng (tăng 3.031 vụ và 3.493 đối tượng), thu giữ 906,7 kg heroin, 856,9 kg và gần 1 triệu viên ma túy tổng hợp…

Trong năm 2018, lãnh đạo Bộ Công an cho biết sẽ tập trung chỉ đạo đẩy mạnh tấn công, triệt phá địa bàn trọng điểm về ma túy ở khu vực Tây Bắc, bắc miền Trung giáp Lào và biên giới Việt Nam-Trung Quốc, hiện chiếm khoảng 50% lượng heroin và ma túy tổng hợp so với cả nước.

Ảnh: VGP/Đình Nam

Hiện cả nước có 222.582 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, tăng 11.831 người so với năm 2016, trong đó số người phát hiện mới chủ yếu sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần.

Đáng chú ý, chương trình điều trị người nghiện ma túy bằng Methadone được triển khai ở cả 63 tỉnh, thành phố với 294 cơ sở, 52.818 bệnh nhân.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định hiện nay nguồn thuốc Methadone để điều trị người nghiện ma túy không thiếu, cơ sở vật chất cho công tác điều trị không yêu cầu cao. Vì vậy các địa phương cần đẩy mạnh hơn nữa công tác điều trị bằng thuốc Methadone.

Hiệu quả của công tác điều trị người nghiện bằng Methadone đã chứng minh được hiệu quả. Tỷ lệ người nghiện heroin sau 24 tháng điều trị Methadone đã giảm tần suất sử dụng từ 3-5 lần/ngày xuống 2-3 lần/tháng; tỷ lệ vi phạm pháp luật từ 40,8% xuống 1,34%...

Bộ LĐTB&XH sẽ đẩy nhanh việc chuyển đổi mô hình các cơ sở điều trị người nghiện ma túy từ bắt buộc sang tự nguyện, đa chức năng, thí điểm các mô hình điều trị bằng thuốc đông y.

Trong hoạt động phòng, chống mại dâm, cả nước thống kê được hơn 11.900 người, tuy nhiên trên thực tế con số này lớn hơn rất nhiều, hình thái đa dạng, phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ như gái gọi, du lịch tình dục, mại dâm nam, mại dâm đồng tính… Lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt giữ 1.177 vụ về hoạt động mại dâm với 3.053 đối tượng.

Trong năm 2018, ngành LĐTB&XH tiếp tục hỗ trợ các địa phương đã xây dựng, thí điểm các mô hình can thiệp giảm tác hại, phòng, chống bạo lực, tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ xã hội cho người bán dâm.

Hội nghị đã nghe ý kiến từ các tỉnh như TPHCM, Nghệ An, Điện Biên, Quảng Ninh… về công tác phòng, chống HIV/AIDS, ma tuý, mại dâm. Các đại biểu đánh giá công tác thanh, kiểm tra, phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm còn một số hạn chế: các quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Phòng, chống ma túy và một số văn bản quy phạm pháp luật khác còn nhiều bất cập.

Nguồn kinh phí Trung ương cho Chương trình phòng, chống ma túy măm 2016-2017 chậm được bố trí. Công tác phối hợp liên ngành chưa chặt chẽ, thường xuyên; còn thiếu những chương trình tuyên truyền có chiều sâu về kỹ năng phòng, tránh ma túy tổng hợp; vẫn còn tình trạng kỳ thị, phân biệt đối xử với người nghiệm ma túy, người nhiễm HIV/AIDS.

Công tác dạy nghề, tạo việc làm cho người sau cai còn nhiều khó khăn. Một số địa phương, cấp ủy Đảng, chính quyền chưa nhất quán về quan điểm, nhận thức trong đấu tranh phòng, chống mại dâm dẫn đến việc chỉ đạo, triển khai các nhiệm vụ chưa đồng bộ...

Khai trương hệ thống quản lý thông tin điều trị Methadone. Ảnh: VGP/Đình Nam

Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng dù tình hình số người nhiễm HIV/AIDS tiếp tục giảm năm thứ 9 liên tiếp nhưng không thể lơ là. Trong việc thực hiện mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020 của Liên Hợp Quốc, theo Phó Thủ tướng, khó nhất là tiêu chí 90% người nhiễm HIV/AIDS được điều trị thuốc kháng virus (ARV) khi hiện nay tỷ lệ này ở Việt Nam mới đạt khoảng 50%. Trách nhiệm của các Bộ Y tế, Tài chính, Bảo hiểm xã hội Việt Nam là phải bảo đảm đủ thuốc ARV cho người nhiễm HIV/AIDS. “Việc điều trị phải tiện lợi hơn nữa, phù hợp với tâm lý của người nhiễm”.

Liên quan đến vấn đề ma túy tổng hợp đang diễn biến rất phức tạp, Phó Thủ tướng nêu rõ: Nếu không có biện pháp quyết liệt sẽ rất khó để giải quyết. Các bộ, ngành, địa phương cần đổi mới phương thức điều trị người nghiện thao các phác đồ, hướng dẫn của Bộ Y tế, đẩy mạnh truyền thông qua các clip, chương trình phù hợp để cảnh báo toàn xã hội về tác hại của ma túy tổng hợp.

Lãnh đạo một số địa phương cần thay đổi tư tưởng "đưa vào cai nghiện bắt buộc để làm trong sạch địa bàn". Việc đổi mới công tác cai nghiện theo hướng đưa về cộng đồng cần được tiếp tục quan tâm, thực hiện với phương châm bảo đảm quyền lợi cho người bệnh nhưng vẫn giữ vững trật tự an toàn xã hội. Tại một số địa phương có dấu hiệu "chững" trong sử dụng Methadone điều trị cho người nghiện ma tuý, Phó Thủ tướng đề nghị "không lưỡng lự, không bàn lại, tỉnh nào không phải thực hiện sẽ phải chịu trách nhiệm".

Phó Thủ tướng nhấn mạnh hoạt động mại dâm này ngày càng tinh vi, khó phát hiện. Hiện, cả nước còn 408 tụ điểm về mại dâm cần giải quyết triệt để, giảm số tụ điểm, không để phát sinh điểm mới. Bộ Công an đã xây dựng các Đề án phòng chống tệ nạn này. Từng tỉnh, thành phố cần có chương trình/đề án/kế hoạch cụ thể để giảm số tụ điểm này, mục tiêu là cuối năm 2018, giảm xuống chỉ còn 200 điểm. Đây là việc làm hết sức khó khăn, cần sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương. 

Liên quan đến công tác xây dựng thể chế, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành khẩn trương sơ kết việc thực hiện các Luật, Nghị định, văn bản quy phạm pháp luật có liên quan theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đình Nam