Một cách "giải mã" thành công của bóng đá Hà Lan

ĐT nữ hockey trên cỏ Hà Lan vừa giành chức vô địch thế giới lần thứ 7.

Khi ĐT Hà Lan mở màn chiến dịch World Cup 2014 với chiến thắng gây sốc 5-1 trước ĐKVĐ TBN tuần trước, họ không chỉ tạo ra một cơn địa chấn ở giải đấu này vì ở bất cứ thời điểm nào của lịch sử bóng đá thế giới, Hà Lan luôn có khả năng khuất phục những đối thủ mạnh nhất trong làng túc cầu. 

Câu hỏi đặt ra là làm thế nào mà một quốc gia với diện tích chỉ bằng khoảng 1/8 diện tích Việt Nam lại trở thành một siêu cường bóng đá như vậy?

Rất nhiều lời giải thích được đưa ra, từ hệ thống đào tạo HLV xuất sắc đến nền chính trị cấp tiến và cả vị trí địa lý thấp hơn mực nước biển của Hà Lan khiến người dân đất nước này lúc nào cũng sống trong lãng mạn và tinh thần vượt khó, giúp Hà Lan xây dựng được một thứ bóng đá tổng lực mang tính tập thể cao độ. Thế nhưng còn một bí mật ít người biết đến, đó là môn khúc côn cầu (hockey) trên cỏ đã góp phần đưa bóng đá Hà Lan lên đỉnh cao thế giới.

Cuối tuần vừa rồi, khi hàng triệu người hâm mộ bóng đá hướng sự chú ý về lễ khai mạc World Cup ở Brazil thì Giải vô địch thế giới Hockey vào giai đoạn cuối ở Hà Lan. Ở giải này, đội nữ Hà Lan đã đăng quang ngôi vô địch lần thứ 7, trong khi đội nam vào chung kết. Các kết quả đó là sự tiếp nối một truyền thống rất đáng tự hào với người Hà Lan, suốt từ những năm 1960 và nó đã ảnh hưởng mạnh mẽ lên bóng đá.

Đội bóng của HLV Louis van Gaal ở Brazil vừa đánh bại nốt Australia vào tối qua (19/6) và hiện đang hướng tới ngôi đầu bảng B World Cup 2014, đang có 2 cựu cầu thủ hockey chuyên nghiệp trong Ban huấn luyện.

Về ảnh hưởng của hockey lên bóng đá, cựu ngôi sao ĐT Hà Lan Edgar Davids nói: Nếu nhìn lại nhiều năm qua, phải nói rằng hockey có vai trò lớn với bóng đá Hà Lan.

Nhiều người có thể ngạc nhiên khi biết rằng nền bóng đá từng sản sinh những cầu thủ vĩ đại nhất, từ Johan Cruyff tới Marco van Basten và giờ là Robin van Persie và Arjen Robben, lại có liên hệ chặt chẽ như thế với môn hockey.

Hockey (mỗi đội cũng có 11 cầu thủ) là môn thể thao dùng gậy khống chế một quả bóng nhỏ, cần sự kết hợp giữa tay và mắt. Một sân hockey có diện tích khoảng 5.000 m2  (tương đương 70% diện tích một sân bóng đá tiêu chuẩn). Việc dùng gậy càng khiến khoảng trống cho các cầu thủ hockey ít ỏi, nên những chuyên gia về kiểm soát khoảng trống và di chuyển không bóng sẽ là những người chiến thắng.

Đó cũng là một môn thể thao mà quả bóng hiếm khi nào rời khỏi mặt đất. Luật Hockey có quy định trọng tài có thể thổi phạt nếu bóng bị đánh đi từ khoảng cách quá đầu gối (nhằm bảo vệ cầu thủ). Cách tiếp cận khung thành đối phương phổ biến nhất là chuyền bóng liên tục ở tốc độ cao. Mỗi cầu thủ phải cầm bóng thật thoải mái, chơi được nhiều vị trí với hiệu quả cao. Tất cả những tố chất đó đều rất giá trị với bóng đá.

Những tố chất này góp phần quan trọng đưa bóng đá Hà Lan thăng hoa vào những năm 1970, khi đội bóng của Cruyff đã làm ngất ngây các CĐV với lối chuyền bóng tốc độ cao, thông minh, không ngừng nghỉ.

Marc Lammers, cựu HLV ĐT hockey nữ Hà Lan, khẳng định rằng không phải quá lời khi nói bóng đá tổng lực bắt nguồn từ những sân hockey. Hockey ở Hà Lan ở thời điểm đó là tốc độ, sự sáng tạo và kỹ thuật cá nhân. Các cầu thủ hockey thay đổi vị trí liên tục và hockey Hà Lan đã mang đến nhiều sáng tạo cho bóng đá, và bóng đá đã học hỏi nhanh chóng.

Bên cạnh đó, chiến thuật “pressing”, khía cạnh cấp tiến nhất của bóng đá tổng lực, chính là bắt nguồn từ hockey ở đẳng cấp cao nhất. Trong hockey, các cầu thủ không được phép tranh chấp trực tiếp với đối thủ, tức là không có các tình huống “va chạm” mà buộc họ phải bủa vây và giành lại bóng nhờ vào cách bố trí người hợp lý và gây sức ép liên tục trên sân đối phương.

HLV hockey huyền thoại Horst Wein cho biết nhiều thế hệ HLV bóng đá Hà Lan đã lấy cảm hứng từ hockey và chính Cruyff  thường xuyên tới xem các trận hockey của ĐT hockey Hà Lan khi ông còn là HLV của Ajax Amsterdam. Cruyff  không tới đó để thưởng thức trận đấu mà là để rút tỉa kinh nghiệm, từ đó áp dụng cho đội bóng đá của mình.

Hà Lan không phải là nước duy nhất lấy cảm hứng cho bóng đá từ sân hockey. Năm 2006, LĐBĐ Đức đã bổ nhiệm cựu HLV ĐT hockey quốc gia, Bernhard Peters, làm cố vấn kỹ thuật cho bộ phận đào tạo trẻ. Những HLV lớn khác theo dõi hockey để tìm kiếm các sáng tạo chiến thuật đột phá.

Trước World Cup Argentina 1978, HLV ĐT bóng đá Argentina Cesar Luis Menotti đã tham dự một khóa huấn luyện do ĐT hockey Pakistan tổ chức, lúc đó Pakistan đang là thế lực lớn của hockey thế giới. 3 tháng sau, ĐT bóng đá Argentina của Menotti trở thành nhà vô địch thế giới. Điều này cũng không hẳn không có mối liên hệ nào giữa hockey và bóng đá.

“Ông ấy rất thích thú với việc đội hockey Pakistan sử dụng các pha phối hợp tam giác liên tục và đã áp dụng cho đọi bóng của mình”, Shiv Jagday, cựu HLV đội tuyển hockey quốc gia Mỹ, nhớ lại.

Xin nói thêm, có lẽ không HLV bóng đá nào bị "ám ảnh" bởi hockey như Van Gaal. HLV ĐT Hà Lan tin tưởng ở chiến thuật hockey tới mức đã chọn 2 thành viên trong Ban huấn luyện của ông là các cựu tuyển thủ hockey Hà Lan. Hans Jorritsma là thành viên của ĐT hockey Hà Lan vô địch Olympic 1976, trong khi Max Reckers là cựu tuyển thủ quốc gia. Họ đều có vai trò rất quan trọng trong bộ phận phụ trách chiến thuật và phân tích đối thủ của Van Gaal.

Đến đây có thể nói rằng hockey "nâng cánh" bóng đá Hà Lan!

Hải Minh