Một năm triển khai Nghị quyết 57: Chuyển đổi số tăng tốc, đổi mới sáng tạo khởi sắc

Chiều 18/12, tại Hội nghị sơ kết 01 năm triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị; 5 năm thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước; 04 năm triển khai Đề án 06, Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân đã trình bày báo cáo toàn diện, làm rõ những kết quả nổi bật, bài học kinh nghiệm và nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới đối với lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Dấu mốc quan trọng mang tính chiến lược

Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ KH&CN Vũ Hải Quân, năm 2025 đánh dấu một dấu mốc đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ở Việt Nam. 

Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW và đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm trực tiếp làm Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương đã thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong việc xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, là trụ cột chiến lược cho phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Trên tinh thần đó, Quốc hội và Chính phủ đã vào cuộc đồng bộ, khẩn trương và quyết liệt. Quốc hội ban hành Nghị quyết số 193, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 71 nhằm cụ thể hóa Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ, bảo đảm tính khả thi trong tổ chức triển khai.

Cùng với hoàn thiện thể chế, bộ máy chỉ đạo, điều hành từ Trung ương đến địa phương được thiết lập đầy đủ, thống nhất, bao gồm Ban Chỉ đạo Trung ương, Ban Chỉ đạo của Chính phủ, các tổ giúp việc và các tổ công tác chuyên đề, bảo đảm sự chỉ đạo xuyên suốt, thông suốt trong toàn hệ thống.

Chỉ đạo quyết liệt, điều hành đồng bộ, phạm vi rộng lớn

Trong năm 2025, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo của Chính phủ được triển khai quyết liệt, liên tục, có trọng tâm, trọng điểm, tạo nền tảng quan trọng để thúc đẩy hiệu quả các nhiệm vụ về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chính phủ đã ban hành khối lượng lớn các văn bản chỉ đạo, điều hành với 14 chỉ thị, 25 công điện, 40 báo cáo kết luận và khoảng 80 văn bản chỉ đạo chuyên đề. Đồng thời, tổ chức 5 phiên họp của Ban Chỉ đạo Chính phủ và 30 phiên họp của lãnh đạo Chính phủ nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, đôn đốc tiến độ, phân công rõ trách nhiệm thực hiện.

Tổng số nhiệm vụ được giao cho các bộ, ngành và địa phương lên tới 1.298 nhiệm vụ, cho thấy quy mô, phạm vi và mức độ chỉ đạo bao trùm trên nhiều lĩnh vực, nhiều cấp độ.

Một trong những điểm nhấn nổi bật trong năm 2025 là công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành 27 dự luật liên quan, cùng nhiều nghị định, thông tư hướng dẫn triển khai.

Riêng Bộ KH&CN đã tham mưu xây dựng 10 luật, 20 nghị định và 44 thông tư, thể hiện vai trò nòng cốt trong việc hoàn thiện khung khổ pháp lý theo tinh thần kiến tạo, thúc đẩy phát triển.

Chuyển đổi số tăng tốc, lan tỏa sâu rộng

Báo cáo cho thấy, Việt Nam là một trong những quốc gia sớm ban hành Chương trình chuyển đổi số quốc gia từ năm 2020, với ba trụ cột chính là chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Đến năm 2025, việc thực hiện Nghị quyết 57 tiếp tục tạo động lực mạnh mẽ để chuyển đổi số được đẩy nhanh hơn, đồng bộ hơn, đặc biệt gắn với yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương hai cấp.

Sau 5 năm triển khai chuyển đổi số, Việt Nam đạt nhiều kết quả rõ nét như: Chỉ số hạ tầng viễn thông xếp hạng 67 (tăng 41 bậc), tốc độ internet xếp hạng 18 (tăng 42 bậc), Chính phủ điện tử xếp hạng 71, an toàn thông tin xếp hạng 17. Kinh tế số tăng trưởng 8,6%, doanh thu ngành công nghiệp ICT tăng 26%.

Đặc biệt, 100% công dân từ 14 tuổi trở lên đã có căn cước công dân; số lượng công dân trưởng thành có chữ ký số đạt 24 triệu, tăng 37 lần so với trước. Chỉ số phát triển con người (HDI) năm 2025 đạt 0,766, xếp thứ 93/193 quốc gia.

Đổi mới sáng tạo khởi sắc

Về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành danh mục 11 nhóm công nghệ với 35 sản phẩm, lựa chọn 6 sản phẩm trọng điểm triển khai ngay. Bộ KH&CN chủ động làm việc với doanh nghiệp, viện, trường, khảo sát mức độ tự chủ công nghệ lõi, công nghệ chiến lược và tỷ lệ nội địa hóa để đặt hàng nghiên cứu, sản xuất.

Vị thế đổi mới sáng tạo của Việt Nam tiếp tục được cải thiện, xếp hạng 44/139 quốc gia, dẫn đầu nhóm thu nhập trung bình thấp. Cả nước có khoảng 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trong đó đã xuất hiện 2 kỳ lân công nghệ.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) đang bảo trợ 10 mạng lưới tại 22 quốc gia, với hàng nghìn chuyên gia trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ. Cổng sáng kiến do Bộ KH&CN chủ trì đến tháng 12/2025 đã tiếp nhận hơn 1.000 sáng kiến, lựa chọn tài trợ cho 309 sáng kiến, trong đó có 22 sáng kiến đột phá và công nghệ chiến lược.

Địa phương, bộ ngành vào cuộc đồng bộ

Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ tới các địa phương. Các tỉnh, thành phố như Đà Nẵng, Huế đã vận hành hiệu quả trung tâm điều hành thông minh; Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng tiên phong trong các lĩnh vực giao thông thông minh, chiếu sáng thông minh, cảng thông minh.

Nhiều địa phương như: Thái Nguyên, Bắc Ninh, Tuyên Quang, Lào Cai, Đồng Tháp có tỉ lệ hoàn thành nhiệm vụ đúng hạn cao. Bắc Ninh tiếp tục dẫn đầu cả nước về chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng, Huế duy trì nhóm dẫn đầu về chỉ số đổi mới sáng tạo.

Các bộ, ngành cũng đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận: Bộ Ngoại giao xây dựng cơ sở dữ liệu 5.000 chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài; Bộ Nội vụ vận hành hiệu quả cơ sở dữ liệu cán bộ, công chức, viên chức; Bộ Công an giữ vai trò hạt nhân vận hành Trung tâm dữ liệu quốc gia; Ngân hàng Nhà nước tiên phong thanh toán không dùng tiền mặt…

Bên cạnh kết quả tích cực, báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế như độ lệch thể chế trong giai đoạn chuyển tiếp, tiến độ và chất lượng triển khai chưa đồng đều, tính chủ động ở một số nơi chưa cao, thủ tục hành chính và mức độ liên thông dữ liệu còn hạn chế....

Từ thực tiễn đó, nhiều bài học kinh nghiệm được rút ra, trong đó nhấn mạnh vai trò then chốt của sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, quyết liệt của Đảng, Chính phủ; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm; triển khai đồng bộ từ thể chế đến hạ tầng, dữ liệu và con người; gắn trách nhiệm người đứng đầu và bảo đảm “6 rõ” trong tổ chức thực hiện.

Trong thời gian tới, các nhiệm vụ trọng tâm được xác định là tiếp tục bám sát chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương; đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện; triển khai hiệu quả các chương trình khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo; tăng cường gắn kết “nhà nước – nhà khoa học – nhà trường – doanh nghiệp”; thúc đẩy hợp tác trong nước và quốc tế; đồng thời đẩy mạnh truyền thông chính sách, tạo đồng thuận xã hội.

Theo Thứ trưởng Vũ Hải Quân, kết quả triển khai Nghị quyết 57 trong năm qua đã tạo nền tảng quan trọng cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ tiếp tục là động lực then chốt cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Thu Giang