Nâng cao ý thức PCCC cho người sử dụng ô tô

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh. Ảnh: VGP/Thanh Liêm

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh, Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cho biết, Thông tư 57 được ban hành trên cơ sở tình hình cháy nổ phương tiện cơ giới diễn biến phức tạp. Hiện nay, cả nước có 2,6 triệu ô tô đang lưu hành và sẽ tiếp tục gia tăng trong những năm tới, tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ trong lĩnh vực này.

Còn cơ sơ pháp lý của Thông tư tuân thủ Luật Phòng cháy chữa cháy và Nghị định 79/2014/NĐ-CP của Chính phủ.

Thưa Thiếu tướng, Thông tư 57 được ban hành nhằm mục đích cụ thể nào?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Việc ban hành Thông tư trước hết là để nâng cao ý thức PCCC cho người quản lý, người sử dụng phương tiện, trong đó có ô tô.

Việc thực hiện đúng quy định tại Thông tư sẽ giúp người sử dụng, quản lý phương tiện giao thông cơ giới có phương án, phương tiện để kịp thời xử lý cháy, nổ ô tô ngay từ khi mới phát sinh, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản, nhất là trong các tình huống khẩn cấp.

Sau khi Thông tư có hiệu lực, hầu hết cơ quan, doanh nghiệp và cá nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp vận tải đã bày tỏ sự đồng tình với quy định này, và cho rằng việc đầu tư không tốn kém, nên không ảnh hưởng đến kinh doanh của doanh nghiệp.       

Thưa ông, nhiều người dân chưa tin tưởng lắm về độ an toàn của bình chữa cháy khi để trên ô tô trong điều kiện khí hậu nóng, ẩm như nước ta và thực tế đã xảy ra một số vụ cháy, nổ bình chữa cháy. Với vai trò đại diện cho cơ quan quản lý nhà nước về PCCC, xin ông khuyến cáo về vấn đề này để người dân yên tâm khi sử dụng.

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Trước hết tôi xin khẳng định bình chữa cháy thì không thể cháy được. Có thể có trường hợp bình bị nổ do áp suất trong bình tăng quá cao (có thể do van của bình bị hỏng, không còn khả năng điều áp cho bình nên gây ra nổ). Nhiều người cho rằng trên thực tế đã xảy ra một số vụ nổ bình chữa cháy, gây thiệt hại cho nội thất của xe. Tuy nhiên, trước mỗi một vụ việc xảy ra cần phải có điều tra, phân tích khoa học mới có kết luận chính xác được.

Đến nay, cơ quan Cảnh sát PCCC chưa ghi nhận một cách chính thức một vụ nổ bình chữa cháy xảy ra bên trong ô tô và các phương tiện giao thông cơ giới khác.

Các bình chữa cháy dành cho ô tô đều có khuyến cáo đặt ở nơi thoáng mát, nhiệt độ không quá 50-55 độ C. Do đó, khi đặt bình chữa cháy trên ô tô, cần tránh không để ở những nơi ánh nắng chiếu trực tiếp như khu vực táp-lô, khay để đồ dưới kính hậu (xe hatchback), cột A... bởi vào mùa hè khi nhiệt độ lên cao (có lúc tới 70 độ C ở trong xe) sẽ gây ảnh hưởng đến tuổi thọ và chất lượng của bình chữa cháy.

Vị trí tốt nhất để đặt bình chữa cháy là ở dưới gầm ghế ngồi, dưới chân hành khách phía trước; hoặc hốc để đồ trên cánh cửa. Điểm cốt lõi là phải đặt bình chữa cháy ở vị trí gần với người lái để thuận tiện sử dụng khi có sự cố xảy ra; lưu ý không để bình chữa cháy ở cốp sau của ô tô bởi vì vị trí này dễ xảy ra va đập, khó lấy, khó thao tác sử dụng.

Khi mua bình chữa cháy nên chọn cửa hàng uy tín, có dán tem kiểm định của cơ quan chức năng. Khi nhận bình phải kiểm tra kỹ hạn sử dụng ở dưới đáy bình, vòi phun, van hãm, thân bình.

Tùy từng loại bình chữa cháy (dạng bột hoặc dạng khí) sẽ có thời gian sử dụng khác nhau, do đó cần lưu ý để bảo đảm rằng bình cứu hỏa trong xe luôn trong tình trạng tốt nhất (thường đối với bình chữa cháy dạng bột loại 1 kg có thể tới 5 năm, đối với bình khí CO2 thì phụ thuộc vào lượng khí bên trong, thường đo bằng cách cân bình).

Có ý kiến cho rằng chỉ có Việt Nam mới quy định về việc trang bị bình chữa cháy, còn các nước khác thì thế nào thưa ông?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Khi ban hành Thông tư chúng tôi đã tìm hiểu, tham khảo quy định ở nhiều nước trên thế giới. Có rất nhiều nước đã có quy định về việc này.

Theo thống kê của Hội liên hiệp Ô tô Vương quốc Anh, ở châu Âu, các nước có quy định bắt buộc trang bị bình chữa cháy trên ô tô, gồm: LB Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine, Hy Lạp, Bỉ, Ba Lan, Bulgaria, Belarus, Estonia, Latvia, Romania, Macedonia, Lithuania.

Chẳng hạn, ở LB Nga, tiêu chuẩn an toàn cháy do Bộ Nội vụ ban hành năm 1997, quy định rõ: Xe loại nhẹ (4 chỗ, 7 chỗ), xe tải cần trang bị bình chữa cháy bằng bột hoặc bình làm lạnh có dung tích bình không dưới 2 lít. Xe buýt (xe chở khách) siêu nhỏ cần trang bị ít nhất 1 bình 2 lít, xe buýt nhỏ trang bị 2 bình 2 lít, xe buýt cỡ trung và các phương tiện vận chuyển người khác phải trang bị 2 bình (1 bình 5 lít trong khoang hành khách, 1 bình 2 lít trong cabin). Xe vận chuyển xăng dầu và các chất nguy hiểm cháy nổ cần trang bị ít nhất 2 bình 5 lít (1 bình lắp trên khung xe, 1 bình lắp trên thùng hoặc trong khoang hàng…).

Ở châu Á, tại Ấn Độ, để nâng cao an toàn và giảm thiểu tai nạn giao thông chết người, Chính phủ Ấn Độ đang đề xuất bắt buộc trang bị bình chữa cháy cho tất cả các loại phương tiện giao thông (cá nhân và thương mại).

Một số nước khác như Nam Phi, quốc đảo Mauritius, Nigeria… cũng quy định trang bị bình chữa cháy trên xe buýt và mini buýt và nếu không trang bị sẽ bị phạt.

Thưa ông, hiện nay có tình trạng “cháy hàng”bình chữa cháy do người dân đổ xô đi mua vì lo sẽ bị phạt. Từ đó cũng có ý kiến cho rằng, có sự “bắt tay” giữa cơ quan công an với các doanh nghiệp trong lợi ích nhóm. Ông có thể cho ý kiến về vấn đề này?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Việc “cháy” hàng trên thị trường như phóng viên phản ánh là có nguyên nhân của nó. Thông tư 57 được ban hành ngày 26/10/2015 đến nay đã hơn 2 tháng. Khi ban hành Thông tư đã có thông cáo, tuyên truyền của cơ quan chức năng để cơ quan, tổ chức và người dân có thể chuẩn bị cho việc này.

Tuy nhiên, do nhiều người chưa quan tâm, để ý nên đến lúc Thông tư có hiệu lực (ngày 6/1/2016) mới đổ xô đi mua. Nguyên nhân nữa là do nước ta hiện nay có rất ít doanh nghiệp sản xuất bình chữa cháy mà chủ yếu là nhập khẩu nên trước việc nhu cầu mua tăng đột xuất sẽ dẫn đến tình trạng nêu trên.

Trước thực tế đó, cần có sự vào cuộc của các cấp, các ngành, các doanh nghiệp cung ứng bình chữa cháy cùng chung tay để bảo đảm nguồn cho nhu cầu thị trường.

Về việc người dân lo bị phạt, tôi xin nói rõ là trong thời gian đầu, chúng tôi chỉ tiến hành tuyên truyền, hướng dẫn và nhắc nhở chứ chưa xử phạt.

Còn việc bắt tay giữa cơ quan Công an với doanh nghiệp như phóng viên đề cập, chúng tôi khẳng định là không có. Chúng tôi đề xuất ban hành thông tư này với mục tiêu như đã nêu ở trên và là vì sự an toàn của xã hội, của người dân.

Chúng tôi đã quán triệt cán bộ, chiến sĩ trong toàn lực lượng phải tuân thủ đúng pháp luật và quy định của ngành công an.

Nếu đơn vị, cá nhân, người dân nào phát hiện hành vi vi phạm của lực lượng chức năng, xin phản ánh về cơ quan Thanh tra của Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, số điện thoại 069.43087 hoặc 0913211258.

Ông có khuyến cáo gì với lái xe về cách PCCC cho ô tô và ứng phó với tình huống cháy nổ nếu không may xảy ra?

Thiếu tướng Đoàn Việt Mạnh: Để phòng chống cháy nổ cho ô tô, lái xe cần lưu ý một số điểm sau đây: Không lắp đặt thêm các thiết bị, phụ kiện có tiêu thụ điện, tránh quá tải về điện. Thường xuyên kiểm tra tình trạng kỹ thuật của xe. Tuân thủ quy trình vận hành, bảo trì, bảo dưỡng theo quy định và việc bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa nên thực hiện ở những nơi có uy tín, bảo đảm chất lượng. Tuân thủ các quy định an toàn vận chuyển hành khách, hàng hóa, hàng nguy hiểm cháy nổ. Chủ động kiểm tra phát hiện và khắc phục kịp thời các sự cố, hỏng hóc khi có dấu hiệu khác thường, nhất là hệ thống tiếp nhiên liệu.

Sử dụng nhiên liệu (xăng, dầu) đúng chủng loại, chất lượng quy định; không mua xăng, dầu ở các điểm bán không được phép kinh doanh. Không để các chất dễ cháy, dễ bắt cháy trong xe, trong khoang động cơ. Trang bị bình chữa cháy phù hợp theo quy định tại Thông tư số 57/2015.

Khi gặp sự cố cháy ô tô, cần bình tĩnh, dừng xe ở lề đường, tránh xa nơi đông người, nơi có nhiều chất dễ cháy. Thông báo cho mọi người trên xe thoát khỏi xe theo các cửa ra vị trí an toàn, nếu cửa xe đã bị kẹt thì sử dụng các dụng cụ, phương tiện phá dỡ được trang bị hoặc dùng vật cứng để phá cửa xe.

Tùy thuộc vào tình huống cháy cụ thể mà sử dụng những giải pháp thích hợp để chữa cháy, theo quy trình xử lý sau:

- Tắt khóa điện;

- Hô hoán để mọi người đến trợ giúp chữa cháy, gọi Cảnh sát PCCC và CNCH (điện thoại 114);

- Nếu bình nhiên liệu bị thủng, bị rò rỉ, có thể tìm cách bít lại, sau đó sử dụng các bình chữa cháy, cát, chăn chiên, bao tải, vải nhúng nước để dập lửa.

- Nếu phát hiện khói, lửa trong nắp ca pô cần tắt ngay khóa điện để ngừng việc bơm xăng cho động cơ. Trong trường hợp đã phát hiện có ngọn lửa, phải chuẩn bị sẵn sàng phương tiện chữa cháy trước khi thận trọng nở nắp ca pô để xử lý. Nếu thấy cháy ở các chỗ khác trong xe cần phải sử dụng các phương tiện chữa cháy sẵn có để dập lửa.

- Trường hợp xét thấy không có khả năng dập tắt đám cháy thì nên tránh xa để tránh nổ bình xăng gây tai nạn./.

Xin trân trọng cảm ơn Thiếu tướng!

Thanh Liêm (thực hiện)