Nếu không kiểm soát được, phải nâng cấp độ dịch

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường: Chúng ta đã nhìn thẳng vào sự thật, không tô hồng cũng không bôi đen. Ảnh: VGP/Phương Liên

Thảo luận tại tổ sáng 21/10, các đại biểu Quốc hội bày tỏ sự đồng tình, thống nhất cao với báo cáo của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Xã hội. Báo cáo của Chính phủ đã đánh giá khách quan, toàn diện về những mặt đã đạt được, những hạn chế tồn tại, nguyên nhân và đề xuất các nhiệm vụ, mục tiêu và giải pháp trong năm 2022.

Không tô hồng cũng không bôi đen

Theo đại biểu Bùi Văn Cường, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, trong lĩnh vực phòng chống dịch COVID-19, báo cáo đã chỉ ra những hạn chế, tồn tại như công tác phòng, chống dịch có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Vẫn còn thiếu nhất quán trong triển khai biện pháp phòng, chống dịch, nhất là yêu cầu thực hiện giãn cách xã hội tại cơ sở. Việc thực hiện các quy định đi lại của người dân, lưu thông hàng hoá còn thiếu thống nhất giữa các địa phương, gây ách tắc, phiền hà cho nhân dân. Ngoài ra, việc tiếp cận nguồn vaccine so với một số nước còn chậm và gặp nhiều khó khăn…

“Chúng ta đã nhìn thẳng vào sự thật, không tô hồng cũng không bôi đen”, ông Bùi Văn Cường nói. Ông nhấn mạnh đến thành công trong việc ngoại giao vaccine của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, từ Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội trong các cuộc điện đàm, trao đổi cấp cao, gặp gỡ song phương, đa phương đều có những đề nghị liên quan đến hỗ trợ vaccine. Nhờ đó, chúng ta đã có nguồn vaccine để việc chống dịch căn cơ hơn.

Đại biểu cũng nêu ra những sự cố gắng của đội ngũ tuyến đầu, y tế cơ sở trong cuộc chiến chống dịch COVID-19, đồng thời đề nghị cần có quản trị quốc gia, chỉ huy thống nhất thì mới tạo ra về sự phát triển kinh tế, cũng như quyền tự do đi lại của người dân.

Về giải pháp cho năm 2022, ông Bùi Văn Cường cho biết, đã có 12 nhóm nhiệm vụ giải pháp căn cơ. Tuy nhiên, ông cũng đề xuất cần một nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để tập trung thực hiện trong năm 2022.

Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội lấy ví dụ về vấn đề phòng, chống dịch thì cần tập trung giảm tỉ lệ tử vong, tiêu chí xác lập tình trạng bình thường mới như thế nào để các địa phương cùng áp dụng, giúp cho giao thương, đi lại của người dân thuận lợi. Các địa phương có thể ban hành các quy định phù hợp, nhưng không vi phạm các tiêu chí về bình thường mới. Đặc biệt, cần tập trung về vấn đề vaccine, nhất là với những “vùng trũng”, vùng miền núi và dân tộc thiểu số. 

Về phục hồi và phát triển kinh tế, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nêu câu hỏi phục hồi ra sao với các gói kích cầu, giải ngân vốn đầu tư công thế nào mới thúc đẩy tăng trưởng. Bên cạnh đó, cần xem xét đến việc sản xuất, lưu thông hàng hoá, cải cách hành chính…

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long: Chấm dứt chuyện “ngăn sông cấm chợ” và “mỗi nơi một thế giới”. Ảnh: VGP/Phương Liên

‘Cuộc chiến’ chưa có tiền lệ và những quyết định khó khăn

Tại tổ thảo luận số 2, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã chia sẻ về quãng thời gian chống dịch trong 2 năm qua,  nhấn mạnh đây là “cuộc chiến” chưa có tiền lệ và những quyết định khó khăn.

Hiện nay, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ của nhân dân, người đứng đầu ngành y tế khẳng định dịch cơ bản được kiểm soát tốt, kể cả ở những vùng tâm dịch như TPHCM, Bình Dương, Long An… với các chỉ số về ca nhiễm, ca tử vong giảm rõ rệt. Đây là “cuộc chiến” chưa có tiền lệ, phạm vi và mức độ ảnh hướng rất lớn, tác động sâu sắc, toàn diện đến mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội và sinh hoạt của nhân dân, đặc biệt, ảnh hưởng sinh mạng, sức khỏe người dân.

Nói về đợt dịch bùng phát lần thứ 4, ông Nguyễn Thanh Long nêu nhiều yếu tố cho thấy tính phức tạp của tình hình. “Với biến thể Delta, thế giới coi đây như một đại dịch mới, gây ra tác động đảo ngược lại tất cả thành tựu chống dịch của các nước, kể cả nước phát triển và có tỷ lệ tiêm chủng cao”, Bộ trưởng Bộ Y tế nhận định và nói thêm, chúng ta “rất căng thẳng” khi ứng phó với biến chủng virus này.

Cũng qua 2 năm chống dịch, người đứng đầu ngành y tế chia sẻ rằng đã có nhiều quyết định rất khó khăn, điển hình như việc giãn cách xã hội. Việc giãn cách xã hội được áp dụng từ tháng 4/2020, nhưng khi đó số ca nhiễm không lớn. Còn với giai đoạn vừa qua, giãn cách xã hội rất khó khăn, nhất là với 19 tỉnh, thành phố phía Nam.

Sau đó, lệnh tăng cường giãn cách xã hội tiếp tục được áp dụng ở một số nơi với tinh thần “ai ở đâu ở đó”, người dân hạn chế ra khỏi nhà. Lần này, biện pháp cao hơn được áp dụng nhờ Nghị quyết 30 của Quốc hội đã mở đường cho Chính phủ thực hiện các biện pháp tương tự trường hợp khẩn cấp, nhưng không ban bố tình trạng khẩn cấp. Dẫn chứng điển hình ở TPHCM, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, khi đưa ra quyết định giãn cách, tăng cường giãn cách đã phải rất cân nhắc, vì câu chuyện lo ăn cho 4 triệu người dân với TPHCM là một thách thức rất lớn.

Một quyết định lịch sử khác được Bộ trưởng Bộ Y tế nhắc đến là việc điều động lực lượng với số lượng lớn chưa từng có, lên tới khoảng 300.000 người, gồm cả y tế, công an và quân đội: “Đây là lần điều quân lớn nhất, là quyết định rất cam go trong thời khắc lịch sử”.

Quyết định thứ ba là việc thiết lập các phòng cấp cứu và trung tâm hồi sức tích cực ở TPHCM và các tỉnh phía Nam. “Khi ca nhiễm tăng nhanh trong thời gian rất ngắn, hệ thống y tế không thể đáp ứng nổi. TPHCM so với các nơi khác có nền tảng y tế tốt nhất, nhưng số bệnh nhân tăng nhanh, rất nhiều bệnh nhân nặng cấp cứu, nên chúng ta đã quyết định thành lập trung tâm hồi sức tích cực và phải điều những lực lượng thậm chí chưa bao giờ làm việc đó cùng vào cuộc”, người đứng đầu ngành y tế nhắc lại.

Cũng từ “cuộc chiến” chưa có tiền lệ, chúng ta đã rút ra được rất nhiều bài học kinh nghiệm quý. Đặc biệt nhắc đến chiến lược vaccine, Bộ trưởng cho biết, chúng ta đã phải vượt qua tất cả khó khăn về pháp lý để mua, nhập khẩu vaccine, chấp nhận toàn bộ rủi ro về việc giao hàng không đúng thời hạn, giá mua không được tính lại… Nhưng Nghị quyết 21 của Chính phủ đã mở đường cho tiếp cận vaccine và từ tháng 5, việc này được triển khai nhanh chóng hơn.

“Hiện nay chúng ta có những hợp đồng, thỏa thuận cung ứng, tài trợ vaccine của các tổ chức với tổng số 191 triệu liều và con số này sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới”, ông Nguyễn Thanh Long thông tin. Cùng với đó, ông chia sẻ về sự thành công trong ngoại giao vaccine nhờ sự tích cực của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Cho biết gần 70 triệu liều vaccine đã được tiêm, với ngày kỷ lục tiêm được 2 triệu mũi, Bộ trưởng Bộ Y tế nêu kinh nghiệm chia nhỏ các khu vực, bố trí điểm tiêm cố định và lưu động với mục tiêu, quyết tâm phủ vaccine mũi 1 cho ít nhất 80% người dân từ 18 tuổi trở lên và lên kế hoạch tiêm vaccine cho trẻ em.

Ông cho biết, Việt Nam sẽ tham khảo, học hỏi và nghiên cứu để từng bước mở động đối tượng tiêm cho đối tượng 12-17 tuổi, sau đó sang năm có thể mở rộng thêm tiêm cho trẻ trên 3 tuổi.

Bằng việc chuyển giao công nghệ và nghiên cứu sản xuất vaccine trong nước, lãnh đạo Bộ Y tế khẳng định tự tin trong việc chủ động vaccine vào 2022. Song song với đó là chủ động về thuốc điều trị khi các văn bản của Quốc hội, Chính phủ đã cho phép nhập khẩu nguyên liệu để bảo đảm nguồn cung cho sản xuất thuốc.

Cuối cùng, nhắc đến việc chuyển trạng thái chống dịch, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho rằng, chúng ta phải chấp nhận một thực tế là virus ngày càng nhiều biến thể và không thể triệt tiêu hoàn toàn mầm bệnh. “Chúng ta cũng không thể đưa số nhiễm của TPHCM hay các tỉnh khác về con số 0, vì điều này là rất khó khăn. Ta phải chấp nhận tỉ lệ nào đó, nhưng kiểm soát được vấn đề tử vong”. Để làm được điều đó, phải bảo đảm được 3 tiêu chí: Tỉ lệ bao phủ vaccine, chỉ số về mức độ lây nhiễm và chỉ số đáp ứng của hệ thống y tế.

Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh, muốn chuyển sang thích ứng an toàn với dịch thì không còn cách nào khác là phải bảo đảm độ phủ vaccine. Nếu hệ thống y tế không đáp ứng nổi, phải nâng cấp độ dịch, triển khai các biện pháp ngặt nghèo hơn.

“Khi mở cửa theo Nghị quyết 128, nếu không kiểm soát được thì phải nâng cấp độ”, ông Nguyễn Thanh Long nêu quan điểm và nhấn mạnh, điều quan trọng là giải pháp thống nhất trên toàn quốc, chấm dứt chuyện “ngăn sông cấm chợ” và “mỗi nơi một thế giới”.

Hải Liên