Ngành thuế đẩy mạnh cải cách, phối hợp, kiến tạo môi trường minh bạch cho hộ kinh doanh

Hệ sinh thái thuế hướng đến hộ kinh doanh

Chiều 19/6, Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức Hội nghị trao đổi giải pháp hỗ trợ người nộp thuế, triển khai Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân.

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn khẳng định: Phát triển khu vực tư nhân đã được cụ thể hóa trong Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 138/NQ-CP của Chính phủ. Từ đó, ngành thuế xác định mục tiêu đồng hành cùng người nộp thuế để đưa các chủ trương này vào cuộc sống một cách đồng bộ, hiệu quả và thực chất.

Ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 88/CĐ-TTg yêu cầu Bộ Tài chính, cơ quan Thuế triển khai mạnh mẽ các nhiệm vụ cải cách, hướng tới mục tiêu đổi mới toàn diện quản lý thuế, hỗ trợ tối đa hộ, cá nhân kinh doanh và doanh nghiệp (DN) siêu nhỏ. Từ đó, một hội nghị chuyên đề đã được tổ chức nhằm tập trung thảo luận, tháo gỡ khó khăn và đề xuất giải pháp cải cách thuế thực chất.

Trọng tâm là đẩy mạnh số hóa quản lý thuế, đơn giản hóa chính sách, giảm chi phí tuân thủ. Cơ quan thuế cam kết hợp tác chặt chẽ với các hiệp hội, DN công nghệ và đại lý thuế nhằm thiết kế hệ sinh thái hỗ trợ người nộp thuế hiệu quả và minh bạch.

Theo ông Sơn, cần cá thể hóa giải pháp theo từng phân khúc hộ kinh doanh để thiết kế phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử đơn giản, dễ sử dụng, chi phí hợp lý. Đồng thời, ngành Thuế khuyến khích mở rộng giải pháp miễn phí như phần mềm kế toán dùng chung, nền tảng kê khai, nộp thuế, hỗ trợ đào tạo và tư vấn pháp lý.

Từ phương châm "lấy người nộp thuế làm trung tâm", toàn ngành đã tập trung cải cách hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và triển khai chương trình "Tháng cao điểm hỗ trợ hộ, cá nhân kinh doanh". Một nội dung trọng tâm là thúc đẩy việc sử dụng hóa đơn điện tử có kết nối máy tính tiền – yếu tố được đánh giá có tính đột phá trong nâng cao tính minh bạch và tiện lợi cho người nộp thuế.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vẫn còn nhiều khó khăn. Đặc biệt, việc tiếp cận và sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền của từng hộ kinh doanh vẫn chưa đồng đều, đòi hỏi sự phối hợp sâu sắc hơn giữa cơ quan thuế, DN công nghệ, đại lý thuế, đơn vị tư vấn và báo chí.

Cũng tại hội nghị, các đại biểu đánh giá cao sự vào cuộc mạnh mẽ từ nhiều đơn vị như hiệp hội ngành nghề, DN cung cấp giải pháp công nghệ và truyền thông, góp phần làm cầu nối giúp hộ kinh doanh hiểu và tuân thủ chính sách dễ dàng hơn.

Chuyển đổi thuế, người kinh doanh cần được hỗ trợ thiết thực

Bà Nguyễn Thị Thanh Hằng – Trưởng ban Chính sách Thuế-Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết: Theo dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi, từ ngày 1/1/2026, thuế khoán sẽ bị xoá bỏ. Hộ và cá nhân kinh doanh sẽ chuyển sang hình thức tự khai, tự nộp và phải thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, đồng thời tuân thủ hậu kiểm.

Các hộ kinh doanh được phân loại theo bốn nhóm doanh thu, từ dưới 200 triệu đồng đến trên 10 tỉ đồng mỗi năm. Căn cứ vào phân loại, cơ quan thuế sẽ áp dụng hình thức quản lý phù hợp, sử dụng dữ liệu như giao dịch điện tử hay ngành nghề kinh doanh để hậu kiểm.

Đặc biệt, hộ kinh doanh dưới ngưỡng chịu thuế nếu thực hiện đầy đủ hóa đơn và kế toán sẽ được miễn thuế, đồng thời có thể nhận hỗ trợ chi phí phần mềm hóa đơn tối đa trong 12 tháng.

Để tạo điều kiện thuận lợi, bà Hằng đề xuất một số cải cách pháp lý như: nâng ngưỡng miễn thuế VAT và thuế thu nhập cá nhân từ mức 200 triệu đồng/năm hiện tại lên gấp đôi; thống nhất định danh người nộp thuế theo căn cước công dân; bỏ khái niệm "hộ kinh doanh" để chuyển hẳn sang "cá nhân kinh doanh" phù hợp với Luật DN.

Ngoài ra, Thông tư 88 về chế độ kế toán cũng cần sửa theo hướng đơn giản hóa biểu mẫu, giảm thủ tục để tiết kiệm chi phí và thời gian cho hộ kinh doanh.

Bà Lê Thị Duyên Hải- Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho biết: Việc triển khai hóa đơn từ máy tính tiền còn gây nhiều e ngại cho hộ kinh doanh vì họ thiếu thông tin đầy đủ và rõ ràng. Theo bà Hải, khi nhận được hướng dẫn cụ thể từ cơ quan thuế, hộ kinh doanh sẽ tin tưởng hơn và chủ động thực hiện...

Còn đại diện Viettel nhận định, khó khăn lớn nhất là hộ kinh doanh chưa có nền tảng kiến thức tài chính – kế toán, dẫn đến lệ thuộc vào nhân sự thuê ngoài, làm tăng chi phí. Vì thế, cần thiết kế các giải pháp công nghệ đơn giản, dễ sử dụng, giúp hộ tự thực hiện các nghĩa vụ thuế.

Hiện tại, Viettel cho biết 80% hộ kinh doanh có thể sử dụng được các gói giải pháp đang cung cấp, với phần còn lại sẽ có chính sách ưu đãi riêng. Tuy nhiên, DN kiến nghị không nên kéo dài thời gian miễn phí dịch vụ quá lâu vì sẽ tạo áp lực tài chính cho các nhà cung cấp.

Hướng tới số hóa, giải pháp thuế hiệu quả

Phó Cục trưởng Mai Sơn khẳng định: Ngành thuế cũng sẽ tiếp tục số hóa toàn diện quy trình quản lý, hỗ trợ người nộp thuế sử dụng dịch vụ dễ dàng, an toàn và tiết kiệm chi phí.

"Chúng tôi mong muốn thiết kế các gói dịch vụ theo từng phân khúc người nộp thuế, từ quy mô nhỏ đến lớn, theo ngành nghề và địa phương, sao cho vừa phù hợp, vừa dễ sử dụng", ông Sơn nói.

Đồng thời, ông Mai Sơn cũng đề nghị các DN công nghệ cùng tham gia đánh giá nhu cầu thực tế để cung cấp sản phẩm có tính tùy biến cao, giúp nâng cao hiệu quả tuân thủ và giảm gánh nặng hành chính, đặc biệt là giả cả phải hợp lý.

Về chính sách giá, các nhà cung cấp phần mềm như MISA, VNPT, Viettel đều cam kết giữ mức chi phí thấp, tích hợp đủ 3 chức năng: hóa đơn điện tử, chữ ký số và kế toán.

Tuy vậy, một số vướng mắc vẫn tồn tại như: thủ tục cấp chữ ký số còn rườm rà; hướng dẫn từ cán bộ thuế còn chưa thống nhất và hộ kinh doanh vẫn gặp khó trong xác minh tính pháp lý khi chưa đăng ký kinh doanh.

Nhấn mạnh yêu cầu về tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh, bà Đinh Thị Thúy – Phó Chủ tịch HĐQT Công ty MISA lưu ý: Việc chuyển từ thuế khoán sang tự khai, tự nộp có thể khiến hộ kinh doanh phải lập đến nhiều loại sổ sách, theo Thông tư 88. Đây là thách thức lớn, theo hướng phần mềm dùng chung nếu do Nhà nước phát triển có thể dẫn đến độc quyền.

Thay vào đó, đại diện MISA cho rằng: Cần xây dựng một chuẩn dữ liệu mở, cho phép các nhà cung cấp tích hợp giải pháp riêng để hộ kinh doanh, DN có thể lựa chọn đa dạng, tránh rơi vào thế độc quyền và đảm bảo cạnh tranh lành mạnh.

Chuyên gia Đặng Thị Bình An (Công ty TNHH Tư vấn Thuế C&A) cũng có nhiều chia sẻ thẳng thắn. Theo bà Đặng Thị Bình An, ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm để miễn thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân là quá thấp.

"Ở các nước trong khu vực, mức ngưỡng này phổ biến là 800 triệu đồng/năm. Nếu Việt Nam không điều chỉnh, DN nhỏ sẽ gặp khó," bà Đặng Thị Bình An nói. Đồng thời, bà An đề xuất nên phân loại DN theo doanh thu để áp dụng mức thuế suất phù hợp, thay vì một cơ chế đồng loạt như hiện nay.

Một vấn đề khác được bà An nhấn mạnh là hàng hóa tồn kho của các tiểu thương khi đóng cửa hoặc ngưng kinh doanh. Theo bà Đặng Thị Bình An, cần có hướng dẫn phân loại hàng hóa để DN biết cách xử lý, hàng nội địa rõ ràng nguồn gốc thì cho phép tiếp tục bán; hàng không rõ nguồn gốc cần có biện pháp xử lý cụ thể.

Đại diện Ngành Thuế khẳng định sẽ tiếp thu đầy đủ các kiến nghị, từ đó nghiên cứu báo cáo cấp có thẩm quyền để tiếp tục hoàn thiện mô hình quản lý thuế, đồng hành thực chất với người nộp thuế, đặc biệt là khu vực hộ kinh doanh, DN nhỏ trên con đường chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Huy Thắng