Nghị quyết kịp thời cho các quyết sách quan trọng trong phòng, chống dịch COVID-19

Đây là nhận định được đưa ra tại hội nghị trực tuyến toàn quốc đánh giá tình hình thực hiện các chính sách phòng, chống dịch bệnh COVID-19 theo Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội ban hành ngày 28/7/2021, dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, tại điểm cầu trụ sở Văn phòng Chính phủ và UBND các tỉnh, thành phố.

Đặc biệt, việc Quốc hội cho phép triển khai các biện pháp cấp bách, tổ chức thực hiện các biện pháp chưa được luật quy định hoặc khác với quy định trong các luật, pháp lệnh hiện hành để đáp ứng yêu cầu cấp bách của công tác phòng, chống dịch COVID-19 về áp dụng cơ chế đặc biệt, đặc thù, đặc cách đã đáp ứng kịp thời yêu cầu phòng, chống dịch COVID-19, tạo cơ chế pháp lý đầy đủ hơn để huy động tối đa nguồn lực vaccine, thuốc, trang thiết bị, hóa chất, bệnh viện dã chiến, nhân lực, tài chính, quyết định những biện pháp đặc cách để tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý do những hệ lụy của dịch bệnh COVID-19 gây ra góp phần quan trọng quyết định kiểm soát được đợt dịch thứ 4.

Chính phủ đã chủ động, sáng tạo áp dụng linh hoạt, kịp thời các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 theo quy định tại mục 3 Nghị quyết số 30, đặc biệt là thực hiện thành công chiến lược vaccine và chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch kịp thời, đúng đắn tại những thời điểm quyết định

Công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ đối với bộ, ngành, địa phương trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 30 bảo đảm kịp thời, thống nhất, xuyên suốt và có sự điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn, góp phần đưa Nghị quyết số 30 thực sự phát huy hiệu quả trong phòng, chống dịch COVID-19 - một dịch bệnh nguy hiểm chưa từng có trong tiền lệ.

Tại Việt Nam, đến nay, tình hình dịch COVID-19 đã cơ bản được kiểm soát trên phạm vi toàn quốc. Việt Nam đã đạt được tỉ lệ bao phủ vaccine, tạo miễn dịch cộng đồng. Số ca mắc giảm thấp, giảm mạnh tỉ lệ chuyển nặng và tử vong. Hệ thống y tế đã được củng cố, các biện pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị, nguồn lực cho y tế đang được triển khai quyết liệt.

Tất cả các tỉnh, thành phố đều đã chuyển sang trạng thái "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19" theo Nghị quyết 128/NQ-CP, Nghị quyết 38/NQ-CP của Chính phủ. Các tầng lớp nhân dân tin tưởng, đồng lòng với các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong phòng, chống dịch. Tỉ lệ người dân Việt Nam hài lòng với các biện pháp phòng, chống dịch của Chính phủ vào loại cao nhất thế giới (96%).

Công tác phòng, chống dịch của Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao nhờ dịch bệnh được kiểm soát tốt, các hoạt động sản xuất, kinh doanh tiếp tục xu hướng phục hồi; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được chú trọng, đời sống người dân được cải thiện. Các hoạt động an sinh xã hội, chăm lo đối tượng chính sách, người nghèo, người lao động được triển khai tích cực, hiệu quả. Quốc phòng, an ninh được tăng cường; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; đối ngoại, hội nhập quốc tế được đẩy mạnh, xử lý nhịp nhàng, đúng hướng, kịp thời, phù hợp các vấn đề phát sinh.

Bên cạnh những kết quả đạt được, các ý kiến tại cuộc họp cũng thẳng thắn nhìn nhận những bất cập, hạn chế trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 30.

Các quy định của pháp luật hiện hành chưa bao quát được hết các tình huống ứng phó với bùng phát của dịch bệnh.

Một số biện pháp còn chưa sát với thực tiễn của từng vùng, từng địa bàn và chưa tính hết nhu cầu của người dân, khả năng đáp ứng tại chỗ của chính quyền. Một số nơi chưa thực hiện theo đúng quy định, hướng dẫn của các cơ quan quản lý cấp trên; chưa ứng xử thực sự đúng mực trong xử lý tình huống nảy sinh, gây bức xúc trong dư luận.

Trong thời gian đầu của đợt dịch thứ 4 với biến chủng Delta, công tác chỉ đạo điều hành ở các cấp có nơi, có lúc còn lúng túng, chưa thống nhất, bị động; chỉ đạo thực hiện một số biện pháp cụ thể có lúc nóng vội, thiếu nhất quán, chưa kịp thời điều chỉnh khi tình hình thay đổi; bộc lộ nhiều điểm yếu của hệ thống quản lý, năng lực quản lý các cấp. Công tác dự báo có lúc chưa sát với thực tiễn. Việc triển khai một số quyết sách như giãn cách xã hội, xét nghiệm phát hiện người nhiễm còn chậm, chưa nghiêm.

Hệ thống y tế bộc lộ hạn chế, nhất là y tế cơ sở và y tế dự phòng, chưa đáp ứng được yêu cầu khi dịch bùng phát. Người dân khó khăn khi tiếp cận với các dịch vụ y tế khi dịch bùng phát trên diện rộng, dẫn đến tình trạng quá tải.

Công tác an sinh xã hội nhiều nơi chưa được kịp thời bảo đảm, nhất là tại các địa phương thực hiện giãn cách xã hội và tăng cường giãn cách xã hội. Việc giải ngân các gói an sinh xã hội còn chậm, thủ tục hành chính còn phức tạp, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, thậm chí có nơi không đủ lương thực, thực phẩm. Việc chi trả phụ cấp chống dịch cho các lực lượng tuyến đầu chống dịch, đặc biệt là nhân viên y tế tại một số địa phương thực hiện còn chậm, thủ tục còn rườm rà.

Mặc dù Nghị quyết số 30 đã cho phép việc mua sắm với số lượng cao hơn nhu cầu thực tế; tuy nhiên vì nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan, việc triển khai mua sắm còn rất hạn chế, đặc biệt tại các địa phương dẫn đến thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị để bảo đảm công tác phòng, chống dịch và phục vụ nhu cầu khám, chữa bệnh của nhân dân.

Trong công tác triển khai, mua sắm, đấu thầu, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Chử Xuân Dũng đề nghị Bộ Y tế hoàn thiện các quy định về đấu thầu thuốc; quy định đấu thầu thuốc cụ thể, rõ ràng để các cơ sở y tế hiểu và thực hiện thống nhất; quy định rõ ràng rõ trách nhiệm, thời hạn của các cơ quan trong việc tổ chức thực hiện đối với từng nội dung liên quan.

Bên cạnh đó, UBND thành phố Hà Nội đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế và các cơ quan liên quan xem xét hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc trong công tác đặt hàng xét nghiệm SARS-CoV-2.

Bên cạnh đó, một số địa phương cũng phản ánh tình trạng, một số thuốc, vật tư, hoá chất, sinh phẩm mua từ ngân sách Nhà nước và  được viện trợ, tài trợ để phục vụ phòng, chống dịch COVID-19 có nguy cơ không sử dụng hết trước hạn do hiện tại nhiều nơi gần như không còn bệnh nhân điều trị COVID-19, đặc biệt là sinh phẩm xét nghiệm Realtime RT- PCR do chiến lược xét nghiệm thay đổi, tình hình dịch đã được kiểm soát.

Lãnh đạo Sở Y tế tỉnh Quảng Ninh cho rằng trong trường hợp dịch bệnh diễn biến phức tạp, phát sinh, "cần có quy định cho việc mua dự trù như thế nào là phù hợp" nhưng đồng thời cần có giải pháp không để xảy ra tiêu cực, hạn chế tối đa lãng phí trong phòng, chống dịch và đề xuất cần phải có hướng dẫn chi tiết để hạn chế tối đa lãng phí. Việc hạn chế được tình trạng lãng phí trong cơ chế mua sắm còn giúp gỡ bỏ phần nào gánh nặng và ảnh hưởng tâm lý cho ngành y tế.

Ứng dụng công nghệ thông tin, an ninh, an toàn mạng còn bộc lộ hạn chế, hiệu quả chưa cao. Việc tích hợp thành một ứng dụng duy nhất trong quản lý, truy vết, tổ chức khám, tiêm chủng, xét nghiệm, quản lý đi lại còn chậm, chưa tạo thuận lợi cho người dân.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức đề nghị khẩn trương hoàn thiện các hạ tầng, hệ thống công nghệ thông tin được phát triển trong quá trình phòng, chống dịch để nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực y tế…

Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, đại dịch COVID-19 chưa có tiền lệ, vô cùng phức tạp, rất khó lường, đã ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế, xã hội ở nhiều quốc gia. Đến nay, thống kê chưa đầy đủ, thế giới có trên 620 triệu người nhiễm, 6,5 triệu người chết. Cả những nước có hệ thống y tế lớn mạnh cũng "thất thủ". Trong khi đó, Việt Nam là nước đang phát triển, thu nhập trung bình thấp, nền y tế phát triển hơn các nước có cùng trình độ, nhưng chưa thể bằng các nước phát triển.

Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc với tinh thần "chống dịch như chống giặc", bảo vệ tính mạng, sức khoẻ của người dân trên hết, trước hết. Trong quá trình chỉ đạo phòng, chống dịch, nhiều vấn đề phát sinh chưa được luật quy định hoặc khác với quy định trong các luật, pháp lệnh hiện hành.

Tại kỳ họp đầu tiên, Quốc hội khoá XV đã ban hành Nghị quyết số 30, trong đó có quy định về các chính sách phòng, chống dịch COVID-19, tiếp đó Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành 2 nghị quyết để giải quyết những vướng mắc rất cụ thể của các bộ, ngành, địa phương. Điều đó thể hiện sự phối hợp chặt chẽ giữa Quốc hội và Chính phủ, giữa các cơ quan nhà nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng trên tinh thần "tất cả vì sức khoẻ, tính mạng của nhân dân".

Qua các ý kiến phát biểu, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế bổ sung, làm rõ hơn các vướng mắc thể chế, trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 30, cần tiếp tục được hoàn thiện, làm rõ thẩm quyền, trách nhiệm ở cấp nào; quan điểm, hướng xử lý đối với việc mua sắm cao hơn so với nhu cầu thực tế để dự phòng trường hợp dịch bệnh có diễn biến phức tạp, phát sinh tại các địa phương.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế tiếp thu và kiến nghị: Kéo dài thời gian thực hiện việc gia hạn hiệu lực giấy đăng ký lưu hành thuốc; tiếp tục thực hiện cơ chế thanh toán chi phí khám, chữa bệnh cho người mắc COVID-19; đánh giá sâu hơn các chế độ, chính sách hỗ trợ người dân, bảo đảm an sinh xã hội.

Đình Nam