Người lập di chúc có quyền huỷ bỏ, thay thế di chúc

Hiện nay, mẹ ông Tuấn muốn đổi thừa kế cho người con khác. Ông Tuấn muốn được biết mẹ ông có quyền thay đổi người thừa kế không? Nếu thay đổi thì ông Tuấn có được đền bù nhà cửa đã xây trên mảnh đất đó không?

Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng Luật sư Khánh Hưng, Đoàn Luật sư Hà Nội trả lời thắc mắc của ông Tuấn như sau:

Khi còn sống di chúc chưa có hiệu lực

Theo quy định tại Điều 649 và Khoản 1 Điều 670 Bộ luật Dân sự năm 1995 (Điều 646 và Khoản 1 Điều 667 Bộ luật Dân sự năm 2005) thì :

- Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết;

- Di chúc có hiệu lực pháp luật từ thời điểm mở thừa kế.

Có quyền thay thế di chúc bất cứ lúc nào

Tại Khoản 1, Khoản 3 Điều 662 và Khoản 5 Điều 667 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định:

- Người lập di chúc có thể sửa đổi, bổ sung, thay thế, huỷ bỏ di chúc vào bất cứ lúc nào;

- Trong trường hợp người lập di chúc thay thế di chúc bằng di chúc mới thì di chúc trước bị huỷ bỏ;

- Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực pháp luật.

Trường hợp ông Lý Anh Tuấn phản ánh, trước năm 2000 mẹ ông Tuấn có lập di chúc bằng văn bản để lại tài sản là quyền sử dụng đất ở cho ông. Cho đến thời điểm này mẹ ông đang còn sống, do đó bản di chúc đó chưa có hiệu lực pháp luật và quyền về tài sản vẫn thuộc về mẹ ông.

Việc ông Tuấn đã làm hồ sơ để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên ông Tuấn là trái quy định.

Theo các quy định viện dẫn nêu trên, mẹ ông Tuấn có quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc mà bà đã lập vào bất cứ lúc nào. Tại bản di chúc mới mẹ ông Tuấn có quyền chỉ định người khác hưởng di sản. 

Trường hợp ông Tuấn đã xây nhà trên đất của mẹ ông, được mẹ ông đồng ý, không có sự phản đối, thì sau này khi mẹ ông chết, người được hưởng di sản là quyền sử dụng đất theo di chúc của mẹ ông Tuấn, có nghĩa vụ đền bù giá trị xây dựng căn nhà cho ông Tuấn.

Nếu khi ông Tuấn xây nhà, mà mẹ ông có ý kiến phản đối, thì khi bà chết, người nhận di sản không phải đền bù.

Luật sư Trần Văn Toàn

VPLS Khánh Hưng – Đoàn Luật sư Hà Nội

* Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật.