Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong bảo tồn, tu bổ, tôn tạo công trình, di sản văn hoá cấp bách

Báo cáo tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng cho biết, Bộ đã nghiên cứu, tiếp thu tối đa các ý kiến của thành viên Chính phủ về nội dung uỷ quyền lập pháp; phân cấp, phân quyền, rõ thẩm quyền, trách nhiệm quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá của Chính phủ, các bộ, ngành, chính quyền địa phương; cắt giảm tối đa thủ tục hành chính; quy định mua bán di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.

Cơ quan soạn thảo cũng làm rõ, rà soát, chỉnh lý quy định về bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể có phạm vi từ 2 tỉnh trở lên; bảo tồn tiếng nói, chữ viết, văn hoá các dân tộc; đào tạo đội ngũ giáo viên dạy tiếng nói, chữ viên các dân tộc Việt Nam, quy định sách giáo khoa chuẩn thống nhất sử dụng; chế độ, chính sách đối với nghệ nhân dân gian chưa được phong tặng danh hiệu; bổ sung "di sản văn hoá thuộc vùng tiếp giáp lãnh hải" thuộc sở hữu toàn dân…

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, ban hành Luật Di sản văn hoá không phải là bó hẹp trong bảo vệ, bảo tồn, mà cần phát huy giá trị di sản văn hoá, gắn với phát triển công nghiệp văn hoá.

Bộ VHTT&DL đã lấy ý kiến thành viên Chính phủ về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau: Cấm kinh doanh bảo vật quốc gia; cấm xuất khẩu di vật, cổ vật; bảo vệ và phát huy giá trị bảo vật quốc gia và di sản tư liệu là tài liệu lưu trữ có giá trị đặc biệt và tái liệu lưu trữ có giá trị đặc biệt.

Bên cạnh đó, Bộ VHTT&DL rà soát phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Di sản văn hoá (sửa đổi) với các luật liên quan, như dự thảo Luật Lưu trữ (sửa đổi), Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đầu tư, Luật Xây dựng…

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội Phan Viết Lượng đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát để bảo đảm sự đồng bộ, khả thi, thống nhất với các luật khác trong quá trình thực hiện, để giải quyết được những vấn đề cấp bách trong bảo vệ, bảo tồn, tôn tạo di sản văn hoá, thay vì "ưu tiên đầu tư, hỗ trợ, khuyến khích" chung chung.

Đại diện các Bộ: TN&MT, Nội vụ, Tài chính cũng thảo luận, góp ý về quy định sử dụng các tư liệu là di sản văn hoá; không quy định cứng các trường dữ liệu trong cơ sở quốc gia về di sản văn hoá; làm rõ hỗ trợ tài chính, vật chất đối với nghệ nhân; phương thức hợp tác công-tư trong bảo vệ, bảo tồn, tu bổ di tích; đánh giá tác động của cơ chế chi ngân sách cho hoạt động bảo tồn, tu bổ di tích.

Trong đó, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Triệu Văn Cường đề nghị đối với những di sản văn hoá là tài liệu lưu trữ cần thực hiện theo quy định của pháp luật di sản văn hoá và các luật liên quan.

Lãnh đạo các tỉnh Quảng Ninh, Ninh Bình, TP. Hà Nội bày tỏ đồng tình với quy định về cơ chế tài chính, phân cấp, phân quyền trong bảo vệ, bảo tồn, tu bổ các công trình, di sản cấp thiết, tránh tình trạng "thay một viên ngói cũng phải xin phép".

Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, công tác quản lý di sản văn hoá đòi hỏi sự tham gia của cả hệ thống chính trị, nhất là cần phân công, phân cấp triệt để cho địa phương. Tuy nhiên, trên thực tế, các thủ tục hành chính về phục hồi, tôn tạo, khai thác, sử dụng, phát huy giá trị di sản văn hoá còn phức tạp, thiếu phân cấp, cơ chế chính sách chưa đồng bộ, chưa huy động hiệu quả nguồn lực xã hội hoá.

Vì vậy, Luật Di sản văn hoá (sửa đổi) phải giải quyết được các vướng mắc, tồn tại, bất cập trong thực tiễn quản lý, bảo tồn, bảo vệ, tu bổ di sản văn hoá; đồng thời phát huy, truyền bá giá trị di sản văn hoá, tham gia đóng góp và phát triển kinh tế-xã hội.

Phó Thủ tướng giao Bộ VHTT&DL phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để rà soát, tiếp thu, làm rõ phạm vi điều chỉnh, mối quan hệ giữa Luật Di sản văn hoá và các luật khác, cũng như trách nhiệm, thẩm quyền quản lý nhà nước của ngành văn hoá và các bộ, ngành liên quan; cơ chế tài chính, mô hình hợp tác công – tư trong tu bổ, tôn tạo, phục hồi, quản trị di tích, di sản văn hoá; làm rõ giới hạn, phạm vi, nội dung uỷ quyền lập pháp đối với những vấn đề mới, chưa được đánh giá tác động trong lĩnh vực di sản văn hoá; quy định về điều kiện chuyển tiếp.

Minh Khôi