Nhiều điểm mới về nghĩa vụ, hợp đồng dân sự

Ảnh minh họa

Tại dự thảo, về nghĩa vụ và hợp đồng, Bộ Tư pháp đã đề xuất những quy định về căn cứ phát sinh, đối tượng của nghĩa vụ; thực hiện nghĩa vụ dân sự; bảo đảm nghĩa vụ bằng các biện pháp đặt cọc, ký cược, ký quỹ và bảo lãnh; trách nhiệm dân sự khi không thực hiện đúng nghĩa vụ dân sự; chuyển giao quyền yêu cầu và chuyển giao nghĩa vụ; chấm dứt nghĩa vụ; giao kết, thực hiện, sửa đổi, bổ sung và chấm dứt hợp đồng; các hợp đồng thông dụng; thực hiện công việc không có ủy quyền; nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật và trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.

Theo Bộ Tư pháp, so với quy định của Bộ luật dân sự năm 2005, quy định về nghĩa vụ và hợp đồng có một số điểm sửa đổi, bổ sung cơ bản như: Dự thảo không quy định lại những vấn đề pháp lý đã được quy định tại Phần Những quy định chung liên quan đến các nguyên tắc cơ bản, hành vi pháp lý, đại diện, thời hiệu; các quy định về các biện pháp cầm cố, thế chấp, cầm giữ và bảo lưu quyền sở hữu được chuyển vào Phần thứ hai - Quyền sở hữu và các vật quyền khác để phù hợp với bản chất pháp lý của các biện pháp bảo đảm này.

Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm dân sự và trách nhiệm do không thực hiện đúng nghĩa vụ, theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn của Việt Nam, bảo đảm sự an toàn, thông thoáng của giao lưu dân sự, trong đó có quy định về trách nhiệm chứng minh về việc miễn trừ nghĩa vụ bồi thường của bên vi phạm, về nghĩa vụ của bên bị vi phạm trong việc hạn chế thiệt hại của mình.

Dự thảo cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định chung về hợp đồng để bảo đảm các quy định của Bộ luật dân sự là các quy định chung nhất về hợp đồng, định hướng trong việc xây dựng các quy định về hợp đồng trong luật chuyên ngành; đủ để áp dụng trong trường hợp các luật chuyên ngành thiếu quy định về hợp đồng.

Ngoài ra, Dự thảo còn bổ sung một số quy định mới phù hợp với thông lệ quốc tế, thực tiễn Việt Nam, nhất là các quy định về điều kiện giao dịch chung, điều chỉnh hợp đồng khi có thay đổi hoàn cảnh, hủy bỏ và hậu quả của hủy bỏ hợp đồng...

Bổ sung quy định hợp đồng hợp tác

Bộ Tư pháp cho biết, dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung quy định về hợp đồng thông dụng theo hướng Bộ luật dân sự chỉ quy định về những hợp đồng mang tính đặc trưng và đại diện. Do đó, Bộ luật dân sự không quy định về hợp đồng mua bán nhà ở, hợp đồng thuê nhà ở, hợp đồng bảo hiểm.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng bổ sung một loại hợp đồng mới là hợp đồng hợp tác để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn về hợp tác trong sản xuất, kinh doanh. Đối với một số hợp đồng cơ bản như hợp đồng mua bán tài sản, hợp đồng vay tài sản, hợp đồng thuê tài sản... đã được bổ sung nhiều quy định để bảo đảm các quy định này có thể áp dụng cho các hợp đồng có liên quan và cũng bao quát được những dạng thức hợp đồng phái sinh, đặc thù có thể phát sinh trong thời gian tới.

Dự thảo cũng hoàn thiện chế định bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, theo đó, người bị thiệt hại không có nghĩa vụ chứng minh lỗi của bên gây thiệt hại để thay thế cho quy định hiện hành đang tạo gánh nặng chứng minh của người bị thiệt hại. Bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về bồi thường thiệt hại cho cộng đồng, góp phần bảo vệ môi trường, tính mạng, sức khỏe của người dân.

Mời bạn đọc xem toàn văn dự thảo và góp ý tại đây.

Tuệ Văn