Nhiều định hướng, hành động quyết liệt đưa giáo dục và đào tạo phát triển đột phá

Chiều 13/10, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030, đồng chí Nguyễn Kim Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy – Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có bài tham luận với chủ đề: "Đảng bộ Bộ Giáo dục và Đào tạo lãnh đạo triển khai thắng lợi Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/9/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo".

Những định hướng, hành động mạnh mẽ, quyết liệt

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, bối cảnh quốc tế và trong nước đang có những thay đổi sâu sắc, đặt ra những yêu cầu mới, toàn diện và cấp thiết đối với giáo dục và đào tạo.

Chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, sự phát triển của khoa học và công nghệ, đặc biệt trí tuệ nhân tạo đang định hình lại toàn bộ hệ thống giáo dục và đào tạo trên thế giới.

Các cường quốc công nghệ đều đã ban hành chiến lược mới về phát triển giáo dục, khoa học, công nghệ và nhân tài. Đất nước ta đứng trước yêu cầu phát triển nhanh và bền vững, thực hiện hai mục tiêu 100 năm, cần phải có thế hệ con người Việt Nam mới, những công dân toàn cầu có đủ bản lĩnh, trí tuệ, sức khỏe để kiến tạo tương lai.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết trong các cuộc làm việc gần đây về giáo dục và đào tạo, Tổng Bí thư Tô Lâm đều nhấn mạnh đột phá phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đội ngũ nhân tài là yêu cầu cấp bách để nâng cao năng suất lao động, phát triển kinh tế tri thức, bảo đảm chủ quyền công nghệ và tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu, thực hiện những chủ trương lớn trong các Nghị quyết gần đây của Bộ Chính trị. Đồng thời, cùng với tăng trưởng kinh tế phải bảo đảm thúc đẩy tiến bộ xã hội, mở rộng cơ hội cho mọi người dân tiếp cận giáo dục có chất lượng, học tập suốt đời và phát huy tối đa tiềm năng cá nhân.

Trong khi đó, các Nghị quyết trước đây của Đảng về giáo dục và đào tạo, đặc biệt là Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. mặc dù rất toàn diện và có tính chiến lược, tuy nhiên cần có định hướng và chỉ đạo triển khai cụ thể hơn, tính hành động cao hơn. Nhiều Nghị quyết ban hành qua thời gian dài, có nhiều nội dung triển khai trong thực tế gặp nhiều vướng mắc, cần điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới. Yêu cầu tình hình và nhiệm vụ mới cần có những định hướng, hành động mạnh mẽ, quyết liệt hơn.

Từ tình hình trên, Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu Đảng ủy Chính phủ trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (gọi tắt là Nghị quyết số 71).

Nghị quyết 71 đã đề ra những chủ trương, quyết sách mới, mạnh mẽ hơn để nhanh chóng khai thông các điểm nghẽn, tạo đột phá phát triển, hiện đại hóa, chấn hưng nền giáo dục nước nhà. Trên nền tảng những quan điểm, chủ trương đã có, bổ sung một số nội dung mới, điều chỉnh một số nội dung không còn phù hợp; xác định cụ thể các mục tiêu phát triển giáo dục, đào tạo gắn với mục tiêu phát triển của đất nước tới năm 2030, 2035 và tầm nhìn đến năm 2045; đề ra những giải pháp mới, đột phá, đáp ứng những yêu cầu mới, cao hơn cho phát triển đất nước bứt phá, vượt qua bẫy thu nhập trung bình, tiến vào kỷ nguyên thịnh vượng, hùng cường như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần nhấn mạnh.

Nghị quyết số 71 là trách nhiệm chính trị đặc biệt quan trọng

Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo tổ chức học tập, quán triệt cho công chức, viên chức, người lao động trong toàn ngành về các nội dung của Nghị quyết một cách kịp thời, thiết thực ngay tại các hội nghị giao ban, hội nghị công tác chuyên môn của ngành.

Các nhiệm vụ, giải pháp nêu trong Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71 đã được Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai ngay sau khi được ban hành. Trong đó, đã thể chế hóa nhiều nội dung của Nghị quyết 71 vào các dự án Luật đang triển khai xây dựng như Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); tích cực triển khai xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71 và Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035 để huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, bảo đảm tổ chức triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp được giao tại Nghị quyết số 71, trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 10 tới đây.

Để thực hiện yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục các cấp học, Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo xây dựng và triển khai Kế hoạch của Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi và ban hành các văn bản hướng dẫn địa phương thực hiện; hoàn thiện Chương trình giáo dục mầm non mới sau thẩm định và chuẩn bị các điều kiện để tổ chức thực hiện thí điểm ngay từ đầu năm học 2026-2027.

Tổ chức tổng kết, đánh giá việc triển khai đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; rà soát, điều chỉnh Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo hướng tăng thời lượng các môn khoa học, công nghệ, tin học, nghệ thuật; xây dựng phương án bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, sử dụng ngay từ năm học 2026-2027; xây dựng lộ trình, tính toán chi phí để phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.

Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành một số văn bản chỉ đạo quan trọng như: Hướng dẫn dạy học 2 buổi/ngày để các địa phương thực hiện từ năm học 2025-2026; hướng dẫn thực hiện mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo vào các hoạt động giáo dục. Hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án quốc gia từng bước đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2045.

Về sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục và đào tạo, Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai xây dựng các Đề án như: Đề án sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục đại học; Đề án sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; Đề án sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2026-2030.

Theo đó, sẽ tiến hành rà soát, sắp xếp, tái cấu trúc các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp; sáp nhập, giải thể các cơ sở đào tạo không đạt chuẩn; xóa bỏ cấp trung gian, bảo đảm quản trị tinh gọn, thống nhất, hiệu quả; phân cấp mạnh quản lý các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, một số cơ sở giáo dục đại học địa phương quản lý. Giảm đầu mối cơ quan quản lý đối với các cơ sở giáo dục, bảo đảm nguyên tắc gắn trách nhiệm quản lý chuyên môn với quản lý nhân sự và tài chính.

Tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục đại học triển khai thực hiện các Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2025, nhất là các Đề án về đào tạo nguồn nhân lực phục vụ công nghệ cao, chip bán dẫn, đường sắt tốc độ cao, điện hạt nhân… đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, với vai trò là cơ quan được Chính phủ giao quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình trong việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết 71 và Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71.

Tuy nhiên, để việc thực hiện Nghị quyết đạt hiệu quả thiết thực, đồng bộ và lâu dài, rất cần sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn thay mặt Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo trân trọng đề nghị đảng ủy các Bộ, cơ quan trung ương và các tỉnh ủy, thành ủy tiếp tục quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ ngành Giáo dục; khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch hành động của bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71.

Tập trung rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật theo yêu cầu của Nghị quyết 71 bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt về thể chế, cơ chế, chính sách; thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kiến tạo phát triển giáo dục, đào tạo. Đồng thời, quan tâm bố trí nguồn lực để thực hiện ngay một số nhiệm vụ nhằm tạo tiền đề cho đột phá phát triển giáo dục và đào tạo trong thời gian tới.

"Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận thức sâu sắc việc tổ chức triển khai thắng lợi Nghị quyết số 71 là trách nhiệm chính trị đặc biệt quan trọng, là nhiệm vụ thường xuyên, xuyên suốt trong cả nhiệm kỳ và những năm tiếp theo.

Với tinh thần đổi mới, hành động, quyết liệt, hiệu quả, toàn ngành Giáo dục cam kết sẽ tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, trách nhiệm, sáng tạo; chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và toàn xã hội để đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống", Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu.

Phương Liên