Những trăn trở và tâm tư của Tư lệnh ngành Y tế

Nhiều kỹ thuật cao được chuyển giao cho các bệnh viện tuyến dưới trong năm 2017.  Ảnh: VGP/Hiền Minh

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Trong năm 2017, ngành y tế đã đạt được những thành tựu nổi bật như: Thí điểm liên thông kết quả xét nghiệm tại 38 BV Trung ương. Dự kiến, đến năm 2020 thực hiện liên thông xét nghiệm đối với các BV trong cùng một địa bàn tỉnh, thành phố, năm 2025, liên thông xét nghiệm ở tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc. Ghép tạng, thực hiện thành công ca ghép phổi từ người cho sống đầu tiên tại Việt Nam. Phẫu thuật nội soi được ứng dụng điều trị hiệu quả nhiều loại bệnh, ở một số lĩnh vực thậm chí đi đầu trong khu vực như nội soi ổ bụng, xương khớp, lồng ngực. Bước đầu thành công về ghép tế bào gốc tạo máu (ghép tế bào gốc tạo máu tự thân, ghép tế bào gốc tạo máu đồng loại) điều trị các bệnh máu, ứng dụng tế bào gốc (tủy xương, máu ngoại vị, máu cuống rốn) tạo máu trong điều trị các bệnh lý huyết học. Làm chủ nhiều công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản như: ứng dụng kỹ thuật giảm thiểu phôi, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn, chuyển phôi giai đoạn muộn, đông phôi và trữ phôi...

Năm 2017 cũng là năm Bộ Y tế đã thực hiện mở rộng Đề án bệnh viện vệ tinh. Xin Bộ trưởng chia sẻ về kết quả ban đầu thực hiện Đề án này?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Với mục tiêu giảm tải ở hai khu vực khám bệnh và điều trị nội trú, một trong những trọng tâm để thực hiện giảm tải là thành lập và phát triển mạng lưới bệnh viện vệ tinh tại 5 chuyên khoa đang xảy ra tình trạng quá tải nghiêm trọng. Phương án được vạch ra, trên cơ sở lấy một số bệnh viện tuyến Trung ương, bệnh viện tuyến cuối tại Hà Nội và TPHCM làm bệnh viện hạt nhân, phát triển hệ thống bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện làm bệnh viện vệ tinh của các bệnh viện hạt nhân. Song song với hoạt động này, ngành y tế có trách nhiệm triển khai các kế hoạch đào tạo cán bộ y tế, chuyển giao kỹ thuật, công nghệ cho bệnh viện vệ tinh, tư vấn khám bệnh, chữa bệnh từ xa giữa bệnh viện hạt nhân với bệnh viện vệ tinh… nhằm từng bước giảm số lượng người bệnh từ bệnh viện tuyến dưới chuyển lên tuyến trên.

Đến cuối năm 2017, số lượng bệnh viện hạt nhân tham gia Đề án là 22 bệnh viện, bao gồm 14 bệnh viện tuyến Trung ương, 8 bệnh viện thuộc Sở Y tế TPHCM và Hà Nội. Số lượng BV vệ tinh tham gia đề án là 117 bệnh viện, trong đó có 98  bệnh viện tỉnh, 15 bệnh viện huyện, 4 bệnh viện tư nhân.

Bệnh viện hạt nhân chuyển giao kỹ thuật cho bệnh viện vệ tinh 10 chuyên ngành là nội, ngoại-chấn thương, sản nhi, ung bướu, tim mạch, nội tiết, thần kinh, huyết học lâm sàng, hồi sức cấp cứu, chống độc.

Cũng trong năm 2017, có hơn 1000 kỹ thuật, gói kỹ thuật đã được đào tạo, chuyển giao tập trung các kỹ thuật cao, chuyên sâu thuộc danh mục kỹ thuật của tuyến Trung ương như mổ tim hở, phẫu thuật u não, thay khớp gối… Thiết lập được hệ thống công nghệ thông tin và kết nối giữa bệnh viện hạt nhân với bệnh viện vệ tinh, tăng cường ứng dụng CNTT (Telemedicine) trong hoạt động Đề án. Đảm bảo 100% các bệnh viện vệ tinh thường xuyên kết nối đào tạo, hội thảo, tư vấn khám bệnh, hội chẩn từ xa. 

Thưa Bộ trưởng, trong thời gian qua, việc áp dụng mô hình hợp tác công tư trong đầu tư y tế đạt hiệu quả như thế nào?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Trong thời gian qua, các đơn vị sự nghiệp công lập được phép hợp tác với các nhà đầu tư, vay vốn của các tổ chức tín dụng, liên doanh, liên kết với các tổ chức, cá nhân để đầu tư xây dựng, lắp đặt trang thiết bị cùng quản lý, vận hành và khai thác; được huy động vốn, vay vốn để thành lập các đơn vị hạch toán độc lập nhằm tăng thêm năng lực cung ứng dịch vụ y tế cho xã hội, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân.

Hiện, Bộ Y tế đã có chủ trương cho một số đơn vị triển khai dự án đầu tư theo hình thức hợp tác công tư như: Dự án Trung tâm chẩn đoán và điều trị kỹ thuật cao Bệnh viện Chợ Rẫy, Dự án xây dựng ký túc xá Đại học Y Dược Hải Phòng, Dự án xây dựng ký túc xá Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh... hay đầu tư theo hình thức BT để xây dựng trụ sở mới của Đại học Y tế công cộng cũng là một trong những dự án hợp tác công tư đã hoàn thành của ngành y tế trong thời gian qua. Việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư sẽ góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng ngành y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ.  

Cơ sở y tế công hợp tác với các nhà đầu tư để đầu tư xây dựng cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở y tế công và nhà đầu tư cùng quản lý: Hiện nay đang thực hiện theo hình thức này có Bệnh viện đa khoa Đồng Nai; Bệnh viện đa khoa tinh Tiền Giang, Bệnh viện đa khoa Nghệ An... Bên cạnh đó, một số đơn vị thực hiện theo hình thức hợp tác kinh doanh (BCC) như bệnh viện Chợ Rẫy hợp tác với Đại học phúc lợi Nhật Bản để hợp tác triển khai hoạt động kiểm tra sức khỏe theo mô hình tiên tiến của Nhật Bản (bệnh viện góp vốn bằng cơ sở hạ tầng và nhân lực, phía Nhật Bản góp trang thiết bị).

Bộ cũng đang tiếp tục thực hiện liên doanh liên kết lắp đặt thiết bị nhằm góp phần phát triển kỹ thuật, nâng cao chất lượng chẩn đoán, điều trị, phát hiện sớm, chính xác bệnh tật, giảm tỷ lệ tử vong. Nhiều dịch vụ kỹ thuật cao đã được triển khai như chuẩn đoán hình ảnh (MRI, CT scan, siêu âm), xét nghiệm, nội soi, chẩn đoán và can thiệp..., giúp phát triển kỹ thuật tại các bệnh viện.

Nhìn lại năm 2017, trong công tác quản lý, điều hành công việc, Bộ trưởng có trăn trở hoặc tâm tư nhất về vấn đề gì?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Một trong những vấn đề mà tôi quan tâm và trăn trở nhất hiện nay là bảo đảm môi trường làm việc an ninh và an toàn cho người thầy thuốc. Năm 2017 vừa qua, chúng ta đã chứng kiến sự gia tăng đáng lo ngại số vụ hành hung cán bộ, nhân viên y tế. Không chỉ thầy thuốc làm việc tại các bệnh viện, các trung tâm y tế lớn, mà các thầy thuốc làm việc tại trạm y tế xã, hay các đơn vị cấp cứu 115 cũng bị hành hung, bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, cũng như tinh thần làm việc.

Ngoài những vụ hành hung thân thể, các thầy thuốc còn phải chịu đựng cả những hành vi hành hung khác về mặt tinh thần như đe dọa. Có một thực tế đáng buồn là đa số những kẻ hành hung thầy thuốc không phải là côn đồ hay những đối tượng có tiền án tiền sự, mà là những người dân bình thường, trong số đó có cả những cán bộ trong bộ máy nhà nước hay doanh nhân thành đạt.

Bộ Y tế ghi nhận sự vào cuộc tích cực của chính quyền và cơ quan chức năng ở nhiều địa phương như Hà Nội, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thái Bình… đã nhanh chóng bắt giữ những kẻ hành hung thầy thuốc và xử lý nghiêm theo pháp luật.

Chúng tôi sẽ tiếp tục kêu gọi chính quyền các cấp tăng cường các biện pháp giáo dục người dân, chỉ đạo các cơ quan chức năng áp dụng những biện pháp cần thiết để bảo đảm cho đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế được hoạt động chữa bệnh cứu người trong môi trường an toàn, nhân văn và phi bạo lực.

Trong những nhiệm vụ trọng tâm năm 2018, Bộ trưởng sẽ ưu tiên nhiệm vụ nào để người dân hài lòng hơn nữa và thêm tin tưởng vào ngành y nước nhà? Bộ trưởng có những quyết sách gì để giải quyết hiệu quả nhất những vấn đề ưu tiên đó?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Trong số những nhiệm vụ trọng tâm năm 2018, để người dân hài lòng hơn và thêm tin tưởng vào đội ngũ y, bác sỹ, ngành sẽ cần ưu tiên tập trung thực hiện các nhiệm vụ như: tiếp tục quán triệt nâng cao tinh thần thái độ phục vụ của cán bộ y tế, kỹ năng giao tiếp, ứng xử, đẩy mạnh học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ y tế, phối hợp chính quyền các cấp có chủ trương tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ ở y tế, nhất là các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh…

Đồng thời, Bộ Y tế sẽ thực hiện đồng bộ các nội dung như củng cố và nâng cao hiệu quả mạng lưới y tế cơ sở, y tế dự phòng, chủ động phòng, chống dịch bệnh, không để dịch bệnh lớn xảy ra, nâng cao chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh, giảm tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên, phát triển nguồn nhân lực, khoa học công nghệ y tế, bảo đảm cân đối hợp lý trong phân bổ, sử dụng nguồn nhân lực y tế giữa các vùng, các tuyến, giữa đào tạo và sử dụng nhân lực y tế.

Bên cạnh đó, đổi mới cơ chế tài chính, mở rộng tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập, gắn việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế với lộ trình bào hiểm y tế toàn dân, thực hiện tính đúng, tính đủ và công khai minh bạch giá dịch vụ y tế, phù hợp với chất lượng dịch vụ ở từng tuyến và khả năng chi trả của nhân dân, phát triển y tế ở vùng nghèo, vùng núi, vùng sâu, vùng xa và hỗ trợ cho người nghèo các đối tượng chính sách trong KCB…

Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Thúy Hà (thực hiện)