Các tập đoàn, tổng công ty cần tiếp tục nỗ lực khắc phục tồn tại để hoạt động hiệu quả hơn

Tách bạch chức năng đại diện chủ sở hữu và chức năng quản lý nhà nước là phù hợp

Báo cáo tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ làm việc với Ủy ban và 19 tập đoàn kinh tế, tổng công ty trực thuộc ngày 18/3, ông Hồ Sỹ Hùng nhấn mạnh sau 5 năm thành lập Uỷ ban, các doanh nghiệp tăng trưởng tốt, có hiệu quả về mặt kinh tế-xã hội, qua đó cho thấy việc tách bạch chức năng đại diện chủ sở hữu và chức năng quản lý nhà nước là phù hợp.

Thời gian qua, Ủy ban đã thực hiện cơ bản đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu Nhà nước theo quy định tại Nghị định số 131/2018/NĐ-CP ngày 29/8/2018 của Chính phủ.

Trong đó, có một số thay đổi tích cực như: Cơ bản khắc phục tình trạng một số công việc chưa được thực hiện đầy đủ, tồn đọng nhiều năm (trước khi Uỷ ban được thành lập); tích cực, chủ động cùng các cơ quan quản lý nhà nước tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đầu tư; quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước; đề cao nguyên tắc tuân thủ pháp luật và bảo toàn, phát triển vốn nhà nước; chủ động đề nghị hướng dẫn, làm rõ những vấn đề pháp luật chưa quy định hoặc quy định chưa rõ làm cơ sở pháp lý trong triển khai, thực hiện; ban hành và triển khai thực hiện nghiêm túc, có kết quả Kế hoạch kiểm tra, giám sát về tài chính doanh nghiệp, các dự án đầu tư, tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước, công tác cán bộ đối với các tập đoàn, tổng công ty.

Đồng thời, Uỷ ban đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật để triển khai thực hiện nhiều dự án đầu tư. Nổi bật trong số đó là 10 dự án lớn, quan trọng, cấp thiết đã chậm tiến độ từ nhiều năm, với tổng mức đầu tư khoảng 259.000 tỷ đồng .

Cũng theo lãnh đạo Uỷ ban, một điểm sáng nữa là thực hiện đầy đủ và có kết quả nhiệm vụ cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo xử lý các dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả ngành công thương. Đến nay, đã báo cáo, đề xuất, được cấp có thẩm quyền đồng ý phương án xử lý đối với 8/12 dự án, giao doanh nghiệp chịu trách nhiệm thực hiện.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Chủ tịch Uỷ ban cũng thẳng thắn nêu tồn tại, hạn chế, như: Một số công việc tuy không còn tồn đọng kéo dài như trước đây nhưng cũng chưa bảo đảm thời hạn giải quyết theo quy định; chưa tập trung nhiều cho việc định hướng chiến lược, kế hoạch phát triển để thúc đẩy, định hướng doanh nghiệp phát huy nguồn lực hiện có; chưa có cơ chế phối hợp hiệu quả với các bộ quản lý ngành liên quan trực tiếp và ảnh hưởng dẫn đến hoạt động của doanh nghiệp.

19 tập đoàn, tổng công ty thể hiện rõ vai trò nòng cốt của nền kinh tế

Thông tin về tình hình hoạt động và đầu tư phát triển của doanh nghiệp trực thuộc, ông Hồ Sỹ Hùng cho biết, cơ bản các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh đạt được hằng năm đều tăng trưởng. Riêng trong năm 2022, tổng doanh thu đạt 1 triệu 598 nghìn tỷ đồng (năm 2021 đạt 1 triệu 319 nghìn tỷ đồng); tổng lợi nhuận trước thuế đạt 83.167 tỷ đồng (năm 2021 đạt 67.478 tỷ đồng) và tổng nộp ngân sách nhà nước đạt 191.781 tỷ đồng (năm 2021 đạt 177.211 tỷ đồng).

"Các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước đã thể hiện rõ vị trí, vai trò nòng cốt trong nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế quan trọng; bảo đảm các cân đối lớn cho nền kinh tế và nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước, là công cụ để Nhà nước ổn định kinh tế vĩ mô và thực hiện chính sách an sinh xã hội", Phó Chủ tịch Uỷ ban nhấn mạnh.

Cùng với đó, hoạt động đầu tư được các tập đoàn, tổng công ty đẩy mạnh thực hiện; trong đó có nhiều dự án đầu tư lớn, quan trọng có tính kết nối, lan tỏa, tạo tiền đề và động lực quan trọng cho phát triển các ngành, lĩnh vực và cả nền kinh tế; đặc biệt là trong các lĩnh vực năng lượng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, viễn thông, công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Ngoài ra, thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao, các doanh nghiệp trực thuộc Uỷ ban đã kết hợp sản xuất, kinh doanh với góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và chủ quyền quốc gia; điển hình như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam,...

Tuy nhiên, đại diện Uỷ ban cũng chỉ ra một số điểm cần tập trung khắc phục trong hoạt động đầu tư, kinh doanh của các tập đoàn, tổng công ty. Đơn cử như: Chưa phát huy hết nguồn lực vốn, tài sản được Nhà nước giao trong việc đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư; phân bổ nguồn vốn đầu tư chưa tập trung vào các ngành, lĩnh vực có tính dẫn dắt; năng lực quản trị và triển khai dự án còn yếu; một số dự án đầu tư ra nước ngoài có vốn đầu tư lớn nhưng không thành công, rủi ro cao như dự án tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí, khai thác khoáng sản hoặc các dự án đầu tư tại các quốc gia bất ổn về chính trị,… dẫn đến thua lỗ trong nhiều năm, tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý.

Để phát huy hiệu quả hơn hoạt động của các doanh nghiệp, lãnh đạo Uỷ ban đưa ra một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cho các tập đoàn, tổng công ty trong thời gian tới.

Thứ nhất, xây dựng chiến lược, kế hoạch sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển gắn với phát triển ngành, lĩnh vực kinh tế-kỹ thuật của tập đoàn, tổng công ty và quy hoạch, chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.

Thứ hai, hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, trong đó, tập đoàn, tổng công ty có thế mạnh, điều kiện thuận lợi phải phấn đấu vượt kế hoạch được giao

Thứ ba, chủ động đầu tư theo chiến lược, kế hoạch và Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội của Chính phủ, bảo đảm hiệu quả tổng thể, phát triển bền vững, phù hợp cơ chế thị trường.

Thứ tư, đẩy mạnh đổi mới, hiện đại hóa quản trị doanh nghiệp theo các nguyên tắc, chuẩn mực quốc tế; thiết lập hệ thống quản trị, kiểm soát nội bộ có hiệu lực, hiệu quả; nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, sử dụng tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường.

Thứ năm, nâng cao hiệu quả hoạt động thông qua đẩy mạnh tiết kiệm trong các khâu sản xuất; nghiên cứu phương án kỹ thuật, công tác cải tiến sử dụng nguyên phụ liệu thay thế phù hợp vừa bảo đảm chất lượng sản phẩm, dịch vụ và hạ giá thành.

Thứ sáu, tiếp cận có hiệu quả hơn các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước để bảo đảm nguồn vốn đầu tư dài hạn, có chi phí thấp.

Cùng với các giải pháp trên, ông Hồ Sỹ Hùng cho rằng, Uỷ ban và các tập đoàn, tổng công ty cần tập trung nâng cao chất lượng công tác dự báo, phân tích, cảnh báo, phòng ngừa rủi ro; đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, đẩy mạnh phương thức kinh doanh trực tuyến phù hợp với xu hướng phát triển của công nghệ; nâng cao năng lực, hiệu quả, sức cạnh tranh, uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế; phát huy vai trò của tổ chức Đảng tại doanh nghiệp; vai trò của Đảng ủy Khối doanh nghiệp Trung ương./.

Minh Ngọc