Nộp thuế dễ dàng nhưng kê khai khốn khổ

Bà Nguyễn Thị Cúc, nguyên Phó Tổng cuc trưởng Tổng cục Thuế, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam-Ảnh: Tạp chí Thuế

Cũng theo bà Cúc, Ford Việt Nam đã rất vất vả để giải thích với Ford toàn cầu cho lý do xin thêm nhân lực của mình, bởi nếu không trực tiếp làm việc thì khó mà biết được thủ tục tại Việt Nam vướng mắc thế nào.

Theo Báo cáo môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam là quốc gia có thời gian tiêu tốn cho nộp thuế gần như cao nhất khu vực với 872 giờ mỗi năm (gồm 537 giờ nộp thuế và 335 giờ thực hiện thủ tục BHXH). Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 18/3/2014 của Chính phủ đã đặt mục tiêu giảm số giờ nộp thuế và BHXH xuống còn 171 giờ vào năm 2015.

Là người trực tiếp sát cánh cùng các doanh nghiệp và cơ quan chức năng trong quá trình rà soát quy trình, thủ tục nộp thuế để thực hiện Nghị quyết số 19, bà Nguyễn Thị Cúc khẳng định thủ tục chuẩn bị kê khai thuế là đang là khâu khiến doanh nghiệp mất nhiều thời gian nhất mà nếu “không đi sâu thì không sao thấu hiểu được thực tiễn phát sinh tại doanh nghiệp trong quà trình nộp thuế ”.

Cụ thể, trong 320 giờ thực hiện thủ tục thuế GTGT, thì thời gian chuẩn bị kê khai thuế đã là 296 giờ, chiếm gần 93%. Còn trong số 217 giờ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, thời gian chuẩn bị kê khai là 198 giờ, tức chiếm trên 91%.

Kết quả này bất ngờ ngay cả với Bộ Tài chính. Tại một hội thảo mới đây về Nghị quyết số 19, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn thừa nhận trước đây Bộ từng đánh giá khâu mất thời gian nhất là nộp tờ khai, nhưng khi rà soát lại theo yêu cầu của Chính phủ thì vướng mắc lại nằm ở khâu chuẩn bị tờ khai.

Doanh nghiệp mỏi tay…

Nguyên nhân theo bà Cúc, là hiện các tờ khai thuế yêu cầu doanh nghiệp cung cấp quá nhiều thông tin, mà không ít trong số đó không thực sự cần thiết. Đơn cử, một tờ khai thuế GTGT phải có 9 phụ lục rất dài kèm theo với hơn 40 chỉ tiêu. Một ví dụ cụ thể: Thông tin trên một phụ lục về khai thuế GTGT của các đơn vị bán xe máy, ô tô phải có tên xe, loại xe, đời xe, năm sản xuất (ghi trên số khung của xe đó).

“Nhiều yêu cầu, mục tiêu đều mong muốn có được ở tờ khai thuế gây phức tạp cho doanh nghiệp. Nên thực hiện cơ chế người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật... Đưa quá nhiều thông tin là không cần thiết cho khâu nộp thuế. Khi thanh tra, kiểm tra, cơ quan thuế sẽ sử dụng cơ sở dữ liệu kết nối với cơ quan hải quan (tờ khai nhập khẩu), cơ quan đang ký xe để đối soát”, bà Cúc nói và phân tích, nếu doanh nghiệp gian lận, cơ quan thuế có quyền ấn định theo giá thị trường để xử lý hành vi gian lận thuế.

Hoặc tờ kê khai thuế GTGT áp dụng thuế suất 0% đòi hỏi doanh nghiệp có hóa đơn xuất khẩu, tờ khai hàng hóa xuất khẩu, hợp đồng xuất khẩu, chứng từ thanh toán qua ngân hàng và chưa hết, còn yêu cầu các tài liệu liên quan khác nếu có. “Tài liệu “nếu có” này tạo bất cập khi có thể yêu cầu thêm giấy tờ không cần thiết, nhưng không ai xác định loại giấy tờ nào là cần, là đúng ”, bà Cúc phân tích.

Về thuế thu nhập doanh nghiệp, do quyết toán theo năm, nên quý chỉ là tạm nộp, nhưng tờ khai tạm nộp thuế TNDN theo quý cũng phải kê khai đầy đủ tới 36 chỉ tiêu, trong khi một biện pháp đơn giản là thực hiện quyết toán thuế theo năm, còn kê khai tạm nộp chỉ cần các thông số về doanh thu, tỷ lệ lãi, từ đó nhân với thuế suất. Bà Cúc cho rằng vì đây là tạm tính, nên không việc gì phải thêm nhiều chỉ tiêu chi tiết như: chi phí phát sinh, lợi nhuận phát sinh, chuyễn lỗ..., có thể bỏ đi những thông tin như vậy để doanh nghiệp có thể thực hiện rất nhẹ nhàng.

“Thay vì điền hơn 40 dòng, nếu sửa đổi chỉ trong khi chỉ cần 4, 5 dòng là đủ. Hãy hình dung, quý nào cũng phải kê khai thì không chỉ thêm thời gian mà còn tốn kém cả giấy tờ của doanh nghiệp nữa ?”, bà Cúc chia sẻ.

Đại diện Hội Tư vấn thuế cho rằng việc yêu cầu doanh nghiệp cung cấp nhiều thông tin để tránh gian lận có thể phù hợp với thời kỳ trước khi CNTT còn chưa phát triển, nhưng nay việc áp dụng CNTT đã rất phổ biến, có mã số thuế, có cơ sở dữ liệu kết nội giữa các cơ quan quản lý, có thể đối chiếu, kiểm tra được, thì có thể cắt giảm những thủ tục không cần thiết như vậy.

Tin tưởng quyết tâm của ngành Thuế

Theo Bộ Tài chính, kết quả rà soát cho thấy với các giải pháp như sửa đổi các biểu mẫu, tờ khai có thể giúp giảm 201 giờ. Cùng với các giải pháp khác, ngành Thuế có thể cắt giảm được ngay tổng cộng 354 giờ nộp thuế trong tổng số 537 giờ, còn 183 giờ. BHXH cũng có thể cắt giảm 227 giờ trong số 335 giờ, còn 108 giờ. Như vậy là cả hai lĩnh vực còn 291 giờ, trong khi mục tiêu của Nghị quyết số 19 là 171 giờ.

Bà Cúc tin tưởng ngành Thuế có thể cắt giảm tiếp 70 giờ nữa, còn BHXH có thể giảm tiếp 50 giờ. Bà cho rằng giải pháp tiềm năng tiếp theo của ngành Thuế để tiếp tục cắt giảm thời gian nộp thuế là đẩy mạnh kê khai, nộp thuế điện tử và phát triển hệ thống đại lý thuế (thực hiện các dịch vụ thủ tục về thuế cho doanh nghiệp).

Theo vị Chủ tịch Hội Tư vấn thuế, điều đáng mừng là Bộ Tài chính cũng như Tổng cục Thuế đang rất quyết tâm để triển khai chỉ đạo hết sức quyết liệt của Thủ tướng về cắt giảm thời gian nộp thuế. Sắp tới đây, Lãnh đạo Bộ Tài chính sẽ có các buổi làm việc, trực tiếp lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp về các thủ tục thuế, sau đó là thủ tục hải quan, để xây dựng phương án quản lý thuế hiệu quả nhất, góp phần cắt giảm ngày nộp thuế của doanh nghiệp về mức trung bình của các nước ASEAN 6 .

Hội Tư vấn thuế tin tưởng với quyết tâm này, ngành Thuế sẽ sớm đạt được mục tiêu của Nghị quyết số 19/NQ-CP, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ổn định và tiếp tục phát triển.

Hà Chính