Nuôi dưỡng sức sáng tạo của thanh thiếu niên, nhi đồng

Sáng tạo ngay trong học tập

Năm em học sinh Trường THCS Cầu Giấy (quận Cầu Giấy, Hà Nội) vừa đoạt giải đặc biệt Cuộc thi sáng tạo của thanh thiếu niên nhi đồng toàn quốc lần thứ 19 với sản phẩm hỗ trợ học tập "Hành trình về miền di sản Quan họ-website http://dancaquanho.vn".

Em Cao Nguyên Đăng, học sinh lớp 8A4, THCS Cầu Giấy, Hà Nội cho biết: "Ý tưởng website của chúng em dựa trên mong muốn lan tỏa và bảo tồn nét đẹp của dân ca quan họ Bắc Ninh, dựa trên ứng dụng công nghệ thông tin.

Tuy nhiên, hiện nay có rất ít website giới thiệu về di sản văn hóa phi vật thể này, vì vậy chúng em đã xây dựng website học tập này để đưa nền văn hóa Việt Nam đi sâu vào lòng mỗi người dân nước Việt và quảng bá đến với bè bạn trên khắp thế giới".

Webiste có 2 ngôn ngữ chính là tiếng Việt và tiếng Anh, được thiết kế công phu bao gồm các hình ảnh đồ họa có nội dung sinh động với các làn điệu dân ca quen thuộc kết hợp với những trò chơi, câu hỏi tương tác...

Tại đây, người dùng sẽ được giới thiệu lược sử về quan họ, các không gian gắn liền với sự ra đời và biểu diễn của quan họ, các loại nhạc cụ biểu diễn, chinh phục game trang phục dùng cho quan họ, tìm hiểu về quan họ và trải nghiệm không gian Văn hóa của Hội làng Diềm, Hội Lim.

Điều đặc biệt nhất là trong mục trải nghiệm "Em là truyền nhân quan họ", người dùng được thưởng thức các bản nhạc do chính các tác giả của dự án tấu và diễn xướng, nhằm đưa người dùng đến với không gian đồng bằng Bắc Bộ đậm chất thơ, giàu tình người và thêm yêu nền văn hóa nước nhà.

Các em học sinh cho biết, trong thời gian sắp tới sẽ dịch website sang nhiều thứ tiếng khác như tiếng Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…để giới thiệu đến bạn bè quốc tế; nghiên cứu nâng cấp website thành một app trên điện thoại để các thầy cô giao, bạn bè học sinh có thể tiếp cận dễ dàng hơn; đồng thời tiếp tục tìm hiểu xây dựng các website khác về các di sản văn hóa của Việt Nam.

Một mô hình học tập sáng tạo khác đã đoạt giải Nhất trong Cuộc thi đó là "Mô hình học tập Hà Nội, Thủ đô Văn hiến-Sáng tạo-Phát triển” của 5 em học sinh đến từ các trường Tiểu học, THCS trên địa bàn quận Long Biên, Hà Nội và TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, trong đó có hai em học sinh mới 9 tuổi.

Mô hình thể hiện lại hình ảnh Hà Nội xưa và nay, giúp các em học sinh học tập bộ môn Lịch sử, giáo dục địa phương, bồi dưỡng niềm tự hào dân tộc về một Thủ đô nghìn năm văn hiến. Khi mô hình đóng, Hà Nội xưa hiện lên với 3 sự kiện lịch sử tiêu biểu: Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập năm 1945 tại Quảng trường Ba Đình; trận chiến Hà Nội 60 ngày đêm năm 1946, Điện Biên Phủ trên không năm 1972.

Khi nhấn nút công tắc điều khiển, phần mô hình Hà Nội xưa sẽ dịch chuyển sang bên, mô hình sẽ mở ra, phần mô hình về Hà Nội ngày nay hiện lên với những hình ảnh đặc trưng, làng nghề truyền thống của Hà Nội như: Hồ Gươm, Làng Gióng, gốm sứ Bát Tràng, nón làng Chuông, Tượng đài liệt sĩ, các toà cao ốc. Đây là những danh lam thắng cảnh, làng nghề truyền thống, lễ hội đặc trưng của Hà Nội, thể hiện một Hà Nội yên bình, văn hiến nhưng cũng rất phát triển. Từng địa điểm sẽ có mã QR để độc giả tra cứu thông tin. 

Khơi dậy sức sáng tạo không giới hạn ở mọi lứa tuổi

Đây chỉ là hai trong 106 đề tài, giải pháp xuất sắc được trao giải tại Cuộc thi Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 19.

Xuất phát từ tinh thần ham học hỏi, niềm đam mê khoa học và ước mơ làm ra những sản phẩm có ích phục vụ cho cuộc sống, trong nhiều năm qua, các em thanh thiếu niên, nhi đồng trên cả nước đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để xây dựng những ý tưởng, những mô hình sáng tạo để tham gia Cuộc thi.

TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Quỹ Vifotec, cho biết, chăm sóc và giáo dục tốt các cháu thiếu niên, nhi đồng là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân. Trong nhiều năm qua, Quỹ Vifotec-Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã phối hợp với Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức thành công 19 lần Cuộc thi sáng tạo dành cho các em thanh thiếu niên từ 6 đến 18 tuổi trong cả nước.

Cuộc thi đã triển khai sôi nổi và rộng rãi trên khắp các tỉnh, thành phố, đạt được nhiều kết quả, khơi dậy niềm đam mê sáng tạo đối với thế hệ trẻ trên cả nước, giúp các em nuôi dưỡng và thắp sáng ngọn lửa đam mê sáng tạo công nghệ để trở thành những nhà khoa học, những nhà sáng chế trẻ trong tương lai.

Trải qua 19 lần tổ chức (2004-2023), Cuộc thi đã thu hút được hàng vạn các em tham gia với hơn 10.000 đề tài tham dự, 1.742 đề tài đã được Ban Chỉ đạo trao giải cho các em đến từ 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Hằng năm, Quỹ Vifotec thành lập đoàn cho các em và các công trình sáng tạo xuất sắc đại diện cho Việt Nam tham gia triển lãm quốc tế dành cho các nhà sáng tạo trẻ tại các nước như: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Malaysia... Nhiều đề tài đoạt Huy chương Vàng, Bạc, Đồng... mang vinh quang về cho đất nước.

Năm 2023, Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 19 có 760 đề tài, mô hình trong cả nước gửi về dự thi, qua đó lựa chọn 106 đề tài đoạt giải, tập trung vào 5 lĩnh vực: Đồ dùng dành cho học tập; phần mềm tin học; sản phẩm thân thiện với môi trường; các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế. Nhiều sản phẩm dự thi của các em đã được hiện thực hóa trong cuộc sống.

TSKH. Phan Xuân Dũng mong muốn, các em thanh thiếu niên, nhi đồng tiếp tục chứng minh sức sáng tạo không giới hạn ở mọi lứa tuổi để mang đến cuộc thi các năm tiếp theo thật nhiều sản phẩm trí tuệ và có khả năng ứng dụng vào thực tiễn; các tổ chức, cá nhân, nhà trường, thầy cô, bậc phụ huynh luôn tạo điều kiện về vật chất và tinh thần cho các em học sinh thắp sáng mơ ước, hoài bão, từ đó đẩy mạnh phong trào sáng tạo trong lao động và học tập trên cả nước.

Hoàng Giang