OCOP - Đòn bẩy nâng tầm nông sản Phúc Hòa

Những năm gần đây, xã Phúc Hòa, tỉnh Bắc Ninh đã từng bước khẳng định vị thế là vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa trọng điểm, với nhiều mô hình liên kết hiệu quả, trong đó nổi bật là các sản phẩm OCOP được đầu tư bài bản, chú trọng chất lượng và giá trị gia tăng. Từ cây sâm nam núi Dành, ổi lê đến vải thiều sớm, mỗi sản phẩm không chỉ mang lại nguồn thu ổn định cho người dân mà còn góp phần định hình thương hiệu nông sản đặc trưng của địa phương.

Sâm nam núi Dành – sản phẩm OCOP giàu tiềm năng

Mô hình sản xuất sâm nam núi Dành của Hợp tác xã Đức Hạnh được triển khai từ năm 2022 và nhanh chóng được nhân rộng, với tổng diện tích khoảng 5 ha. Đáng chú ý, trong đó có gần 4 ha được sản xuất theo hướng hữu cơ, sử dụng chế phẩm sinh học, tuyệt đối không dùng thuốc bảo vệ thực vật, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường về sản phẩm an toàn, thân thiện với môi trường.

Không chỉ dừng lại ở quy mô nội bộ, HTX Đức Hạnh còn liên kết với 30 hộ dân trong thôn, hình thành vùng nguyên liệu tập trung lên tới 15 ha. Việc liên kết sản xuất đã giúp người dân tiếp cận quy trình kỹ thuật thống nhất, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và từng bước tham gia vào chuỗi giá trị OCOP.

Từ cây sâm, HTX đã phát triển đa dạng các dòng sản phẩm như: hoa sâm tươi và sấy khô, củ sâm tươi và sấy khô, rượu sâm, trà sâm, sâm ngâm mật ong, cây – rễ – lá sấy khô… Các sản phẩm được chế biến, đóng gói ngày càng chuyên nghiệp, phù hợp với nhiều phân khúc khách hàng. Giá bán cũng cho thấy giá trị kinh tế rõ nét: hoa sâm tươi từ 50–60 nghìn đồng/kg; hoa sấy khô khoảng 1 triệu đồng/kg; củ sâm tươi dao động từ 1–1,5 triệu đồng/kg.

Hiện nay, sản phẩm sâm nam núi Dành được tiêu thụ rộng rãi thông qua các gian hàng OCOP, cửa hàng nông sản sạch, kênh bán hàng trực tuyến và thị trường trong nước. Đặc biệt, HTX đang từng bước kết hợp sản xuất với phát triển du lịch trải nghiệm, gắn mùa hoa sâm (tháng 8–9) với các hoạt động tham quan, quảng bá sản phẩm, tạo thêm giá trị gia tăng và nâng cao nhận diện thương hiệu OCOP địa phương.

Bên cạnh sâm nam núi Dành, cây ổi lê cũng là một trong những sản phẩm OCOP tiêu biểu của xã Phúc Hòa. Hiện toàn xã có khoảng 178 ha trồng ổi, tập trung tại các thôn Hòa Minh, Lân Thịnh, Trung, Quất, Phúc Lễ, Phúc Đình, Quất Du 2, với sản lượng bình quân trên 8.000 tấn mỗi năm.

Ổi lê Phúc Hòa được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao vào năm 2024, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong xây dựng thương hiệu nông sản địa phương. Giá bán trung bình hằng năm khoảng 15.000 đồng/kg, có thời điểm tăng lên 25.000–30.000 đồng/kg, mang lại thu nhập ổn định cho người trồng ổi.

Sản phẩm chủ yếu được tiêu thụ dưới dạng quả tươi, phân phối trong tỉnh Bắc Ninh và mở rộng ra các thị trường như Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình, Hà Nội. Việc được gắn sao OCOP không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn tạo điều kiện để ổi lê Phúc Hòa từng bước tiếp cận hệ thống phân phối hiện đại, hướng tới chế biến sâu trong thời gian tới.

Song song với sâm và ổi, vùng sản xuất vải thiều sớm Phúc Hòa cũng đang cho thấy vai trò quan trọng trong cơ cấu sản phẩm OCOP và nông sản chủ lực. Toàn xã hiện có 858 ha vải thiều, với sản lượng năm 2025 ước đạt khoảng 13.000 tấn. Đáng chú ý, địa phương đã xây dựng được 25 mã số vùng trồng, tương ứng 670 ha, phục vụ xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Úc, Thái Lan, Trung Quốc.

Hiện nay, trên địa bàn xã có 6 HTX tham gia sản xuất vải sớm Phúc Hòa theo quy trình an toàn, từng bước nâng cao chất lượng và khả năng truy xuất nguồn gốc – yếu tố then chốt để phát triển sản phẩm OCOP gắn với xuất khẩu bền vững.

OCOP – động lực phát triển nông thôn bền vững

Ghi nhận thực tế tại địa phương, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Hồng Thái đánh giá cao sự nỗ lực, năng động và sáng tạo của bà con nông dân xã Phúc Hòa trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển các mô hình sản xuất gắn với OCOP. Các HTX đã phát huy tốt vai trò "đầu tàu", giúp sản phẩm tiêu thụ thuận lợi trong nước và từng bước vươn ra thị trường quốc tế, qua đó tạo việc làm, thu nhập ổn định và nâng cao đời sống cho người dân nông thôn.

Theo Bí thư Tỉnh ủy, đây là những mô hình sản xuất phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương. Do đó, cấp ủy, chính quyền cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nông dân mở rộng vùng nguyên liệu, hình thành các vùng sản xuất tập trung gắn với chế biến, xuất khẩu. Khi vùng nguyên liệu đủ lớn, việc thu hút đầu tư vào chế biến sâu sẽ trở nên khả thi hơn, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm OCOP và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng bền vững.

Bí thư Tỉnh ủy cũng đề nghị các địa phương phối hợp chặt chẽ với sở, ngành liên quan để đẩy mạnh ứng dụng khoa học – công nghệ, đổi mới phương thức sản xuất; tăng cường liên kết với doanh nghiệp trong khâu chế biến, đa dạng hóa mẫu mã, bao bì, xây dựng thương hiệu riêng cho từng sản phẩm OCOP đặc trưng. Đồng thời, cần chấp hành nghiêm ngặt quy trình sản xuất, chế biến, bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm – yếu tố sống còn để giữ vững niềm tin của thị trường.

Để OCOP thực sự trở thành động lực phát triển nông thôn, địa phương đang hướng tới kết hợp xây dựng thương hiệu nông sản với du lịch trải nghiệm. Việc tổ chức tham quan các mô hình nông nghiệp tiêu biểu trong cả nước, cùng với đầu tư hạ tầng giao thông nông thôn, chỉnh trang cảnh quan theo hướng sáng – xanh – sạch – đẹp sẽ tạo nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế nông thôn toàn diện.

Làm việc với chính quyền xã Phúc Hòa và Tân Yên, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh đánh giá cao những kết quả nổi bật về phát triển kinh tế – xã hội sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Trước các kiến nghị về hạ tầng giao thông, thu hút đầu tư và phát triển sản phẩm OCOP, đồng chí giao các cơ quan chức năng nghiên cứu, tham mưu giải pháp để tỉnh tập trung chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn trong thời gian tới.

Với định hướng đúng đắn và sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, HTX và người dân, các sản phẩm OCOP của Phúc Hòa đang từng bước khẳng định chỗ đứng vững chắc, trở thành "đòn bẩy" quan trọng đưa nông sản địa phương vươn xa, đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển nông thôn mới bền vững.

Thiện Tâm