Petrovietnam: 50 năm kiến tạo năng lượng, khẳng định vai trò trụ cột kinh tế quốc gia

Bài 1: Hành trình 50 năm - câu chuyện của bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng

Nửa thế kỷ kể từ ngày đất nước thống nhất, ngành Dầu khí Việt Nam đã vươn lên để trở thành một trong những trụ cột vững chắc của nền kinh tế. Hành trình 50 năm của Petrovietnam là câu chuyện về bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng, được khắc họa bằng những thành tựu to lớn trong công cuộc kiến tạo năng lượng quốc gia.

Sự ra đời của ngành công nghiệp dầu khí không chỉ đơn thuần là một quyết sách kinh tế, mà bắt nguồn từ tầm nhìn thiên tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngay trong chuyến thăm Liên Xô năm 1959, Người đã khẳng định mong ước sau khi Việt Nam giành độc lập, Liên Xô và Azerbaijan sẽ giúp Việt Nam khai thác dầu khí để xây dựng đất nước giàu mạnh. Tư tưởng ấy đã trở thành kim chỉ nam cho các thế hệ cán bộ dầu khí sau này.

Chỉ 100 ngày sau khi đất nước thống nhất, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 244 ngày 9/8/1975 làm cơ sở chính trị để Quốc hội ban hành Nghị quyết số 33 ngày 20/8/1975 và Chính phủ ban hành Quyết định số 170/CP ngày 3/9/1975 - thành lập Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam, tiền thân trực tiếp của Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam ngày nay. Sự ra đời của Tổng cục ngay sau ngày thống nhất không chỉ thể hiện tính cấp bách của việc khai thác tài nguyên để tái thiết đất nước, mà còn khẳng định vị thế chiến lược của ngành dầu khí trong tầm nhìn phát triển quốc gia.

'Kỳ tích Bạch Hổ' - bước ngoặt lịch sử

Ngày 26/6/1986, dòng dầu thương mại đầu tiên từ mỏ Bạch Hổ được khai thác. Đây không chỉ là thành quả của những năm tháng miệt mài "đi tìm lửa", mà còn là cú hích mạnh mẽ cho nền kinh tế đang khủng hoảng và bước vào công cuộc Đổi mới. Từ đây, Việt Nam chính thức trở thành quốc gia sản xuất dầu mỏ, tạo nguồn thu ngoại tệ quan trọng, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an ninh năng lượng.

Phát hiện dầu trong tầng đá móng nứt nẻ ở Bạch Hổ được xem là "đột phá không tưởng" trong giới khoa học lúc bấy giờ. Nó khẳng định trí tuệ, ý chí và bản lĩnh của những người dầu khí Việt Nam - những "lính thợ" quả cảm nơi đầu sóng ngọn gió.

Hoàn thiện chuỗi công nghiệp dầu khí

Từ chỗ khởi đầu gần như trắng tay, chỉ sau vài thập kỷ, Petrovietnam đã xây dựng và phát triển được một chuỗi công nghiệp dầu khí đồng bộ và hiện đại. Chuỗi giá trị này trải dài từ thăm dò, khai thác đến chế biến, lọc hóa dầu, công nghiệp khí - điện, sản xuất phân bón, dịch vụ kỹ thuật và cả những bước đi tiên phong trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Ở lĩnh vực thượng nguồn, những giàn khoan nơi thềm lục địa đã không ngừng khai thác để đem lại hơn 440 triệu tấn dầu và gần 200 tỷ mét khối khí, cung cấp nguồn năng lượng thiết yếu cho nền kinh tế.

Xuống tới trung và hạ nguồn, hai Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn đã trở thành "trái tim" của ngành lọc hóa dầu Việt Nam, đáp ứng khoảng 60-70% nhu cầu xăng dầu nội địa, qua đó giảm đáng kể sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. 

Trong ngành điện, Petrovietnam cũng khẳng định vai trò trụ cột khi sở hữu công suất hơn 8.200 MW, tương đương 10% tổng sản lượng điện quốc gia, góp phần đảm bảo cân bằng và ổn định hệ thống điện trong bối cảnh nhu cầu tăng cao. Đối với lĩnh vực phân bón, hai Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Đạm Cà Mau đã giúp cung cấp 70-80% nhu cầu phân đạm trong nước, trở thành nhân tố quan trọng bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.

Nhiều công trình trọng điểm đã trở thành biểu tượng của tinh thần vượt khó, dám nghĩ dám làm của tập đoàn. Nhà máy Lọc dầu Dung Quất - "công trình thế kỷ" đầu tiên của ngành lọc hóa dầu; Nhà máy Đạm Phú Mỹ - "người bạn đồng hành" của nông dân cả nước; các dự án nhiệt điện như Sông Hậu 1, Thái Bình 2 - nguồn cung ổn định cho hệ thống điện; hay kho cảng LNG Thị Vải - bước đi chiến lược mở ra kỷ nguyên nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng… Tất cả đều là những dấu ấn đậm nét, khẳng định bản lĩnh và trí tuệ Petrovietnam.

Song hành cùng những công trình là những con số biết nói, minh chứng cho sức mạnh và vị thế của tập đoàn trong nền kinh tế quốc gia. Quy mô tài sản của Petrovietnam đã vượt ngưỡng một triệu tỷ đồng, với vốn chủ sở hữu đạt hơn 556.000 tỷ đồng. Tổng doanh thu lũy kế trong 50 năm đạt 605 tỷ USD và riêng giai đoạn 2020-2025, lợi nhuận đạt 316.000 tỷ đồng, kết quả cho thấy khả năng duy trì hiệu quả ngay cả trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động. Về đóng góp ngân sách, Petrovietnam đã nộp cho Nhà nước hơn 142 tỷ USD, chiếm trung bình 8-9% tổng thu ngân sách mỗi năm; có những thời kỳ con số này lên tới 30%, nghĩa là cứ ba đồng thu ngân sách thì có một đồng từ dầu khí.

Không chỉ dừng lại ở kinh tế, Petrovietnam còn là cái tên được nhắc đến nhiều trong lĩnh vực khoa học - công nghệ. Tập đoàn đã vinh dự nhận 6 Giải thưởng Hồ Chí Minh, 4 Giải thưởng Nhà nước, 46 giải thưởng Vifotec và WIPO cùng 4 bằng sáng chế quốc tế. Đặc biệt, trên phương diện trách nhiệm xã hội, Petrovietnam luôn tiên phong với những chương trình thiết thực cho cộng đồng. Giai đoạn 2011-2025, Tập đoàn đã đóng góp hơn 10.300 tỷ đồng cho y tế, giáo dục, xóa đói giảm nghèo, góp phần lan tỏa tinh thần nhân văn, đồng hành cùng sự phát triển của xã hội.

Tất cả những kết quả ấy đã tạo nên hình ảnh một Petrovietnam không chỉ là doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam mà còn là trụ cột năng lượng, điểm tựa kinh tế và niềm tự hào của quốc gia.

Vượt qua khủng hoảng

Petrovietnam từng đối diện nhiều cú sốc toàn cầu: Khủng hoảng tài chính châu Á 1997, khủng hoảng dầu mỏ 2008, giai đoạn giá dầu 20140-2016, đặc biệt là "khủng hoảng kép" COVID-19 và giá dầu lao dốc 2020-2021.

Trong bối cảnh đó, Tập đoàn đã lựa chọn cách tiếp cận "quản trị biến động": Chủ động dự báo, xây dựng kịch bản linh hoạt, tối ưu chi phí, tái cấu trúc đầu tư, đẩy mạnh chuyển đổi số. Kết quả, năm 2020 - một năm khó khăn nhất, Petrovietnam vẫn ghi nhận lợi nhuận dương trên 20.000 tỷ đồng, trở thành điểm sáng của nền kinh tế.

Thực hiện sứ mệnh '5 an - 5 nhất'

Từ thực tiễn phát triển, Petrovietnam đã định hình rõ sứ mệnh "5 An": An ninh năng lượng, an ninh kinh tế, an ninh lương thực, an ninh quốc phòng, an sinh xã hội. Đồng thời, Tập đoàn khẳng định "5 nhất": Quy mô lớn nhất, đóng góp ngân sách cao nhất, lợi nhuận cao nhất, giải thưởng KHCN nhiều nhất, an sinh xã hội nhiều nhất.

Những "an" và "nhất" này đã khắc họa Petrovietnam như một trụ cột quốc gia, vừa là doanh nghiệp kinh tế, vừa là lực lượng chiến lược trong bảo đảm chủ quyền, quốc phòng và an sinh.

Anh Thơ

>> Bài 2: Petrovietnam: Khát vọng vươn xa, kiến tạo tầm vóc toàn cầu