POS từng bước thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt

POS là hình thức thanh toán thẻ qua điểm chấp nhận thẻ.

Để đạt mục tiêu này, NHNN yêu cầu các ngân hàng thương mại (NHTM) thực hiện các giải pháp toàn diện để phát triển mạng lưới POS và giao dịch thanh toán qua thẻ POS... Theo đó, tính đến cuối tháng 6/2014, cả nước có 37 NHTM lắp đặt được 149.000 POS, tăng khoảng 15% so với cuối năm 2013, đạt 75% kế hoạch năm 2014.

Trong số này, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam có trên 49.600 máy, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam có trên 49.400 máy, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam có trên 10.600 máy, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam có trên 9.100 máy. Đây là 4 ngân hàng có số lượng POS lớn nhất, chiếm gần 80% tổng số POS trên thị trường.

Các điểm chấp nhận thẻ POS tập trung tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh với số lượng lần lượt là trên 19.200 máy và trên 28.000 máy. Hai địa phương này chiếm trên 30% tổng số POS trên toàn quốc.

Đến cuối tháng 6/2014, trên 14,6 triệu giao dịch đã được thực hiện qua POS, đạt 18% kế hoạch năm 2014 (trong đó giao dịch rút tiền mặt chiếm khoảng 3,8%); tổng giá trị giao dịch đạt trên 75.700 tỷ đồng, trong đó giá trị giao dịch rút tiền mặt chiếm 50%.

Theo báo cáo của NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, khu vực có số lượng giao dịch lớn là các tỉnh, thành phố lớn có điều kiện kinh tế phát triển, nơi tập trung nhiều trung tâm mua sắm, khu du lịch, khu vui chơi giải trí. Dẫn đầu là TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, tiếp đó là Hải Phòng, Cần Thơ, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Bà Rịa-Vũng Tàu và một số địa phương khác; số lượng POS và giá trị giao dịch thanh toán thẻ qua POS tại các tỉnh ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa còn thấp.

Tại TP Hồ Chí Minh - địa phương dẫn đầu trong việc triển khai phát triển thanh toán thẻ qua POS, NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh đã phối hợp với Sở Giáo dục TP Hồ Chí Minh, Công ty Văn hóa Ngôi Nhà Xanh và một số NHTM triển khai Đề án Thẻ học đường (SSC - School Smart Card) nhằm giúp học sinh thanh toán học phí mà không sử dụng tiền mặt.

Theo đó, thẻ học đường SSC là thẻ dành cho học sinh, có tên và mã số học sinh. Phụ huynh sẽ đứng tên chủ tài khoản và mở thẻ phụ SSC cho con theo quy định của ban Đề án SSC. Vào kỳ đóng học phí, trung tâm thông tin SSC sẽ thông báo đến phụ huynh số tiền học phí phải đóng. Phụ huynh sẽ chuyển khoản học phí của con vào thẻ SSC.

Theo đánh giá của NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh, các NHTM có thể mở rộng thu hộ tiền cho các cơ sở y tế, trường học qua POS trên địa bàn và phát triển thêm khách hàng qua việc phát triển dịch vụ này.

NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh cũng phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông xây dựng sơ đồ thanh toán trực tuyến qua website của các đơn vị cấp phép dịch vụ công trực tuyến. Kết quả là, Sở Thông tin và Truyền thông đã đề xuất với UBND TP Hồ Chí Minh cho triển khai thí điểm hình thức thanh toán trực tuyến qua thẻ đối với dịch vụ công mức độ 4 về lĩnh vực đăng ký kinh doanh.

Có thể nói, với nỗ lực của ngành Ngân hàng và nhận thức chung của xã hội về tiện ích thanh toán không dùng tiền mặt, hoạt động thanh toán thẻ qua POS đã có chuyển biến rõ nét, các đơn vị chấp nhận thẻ đã có nhận thức tích cực về thanh toán thẻ qua POS và phối hợp tích cực với các NHTM trong việc mở rộng hoạt động thanh toán thẻ qua POS.

Bên cạnh việc sử dụng thẻ để rút tiền tại các máy giao dịch tự động (ATM), chủ thẻ đã dần quen với việc dùng thẻ để thanh toán khi mua hàng hóa, dịch vụ tại những nơi có lắp đặt POS. Các NHTM đã tích cực tuyên truyền, quảng bá về dịch vụ thanh toán thẻ qua POS và mạnh dạn đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ thanh toán thẻ như: Lắp đặt POS mới; kết nối liên thông hệ thống, nâng cấp đường truyền, liên kết với các đơn vị bán hàng hóa, dịch vụ (trung tâm thương mại, siêu thị, khách sạn, nhà hàng v.v), các đơn vị cung cấp dịch vụ công (trường học, bệnh viện) phát hành thẻ và lắp đặt POS.

Một số NHTM đã triển khai các chương trình khuyến mại, ưu đãi hấp dẫn đối với khách hàng dùng thẻ thanh toán qua POS; phối hợp với các đơn vị cung cấp giải pháp để nghiên cứu triển khai việc thanh toán thẻ qua mPOS. So với thanh toán qua thẻ POS, thanh toán qua mPOS có nhiều ưu điểm và chi phí đầu tư thấp hơn.

Trong sáu tháng đầu năm 2014, có 5 ngân hàng đề nghị NHNN chấp thuận triển khai dịch vụ thanh toán thẻ qua mPOS. Bao gồm, Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Quân đội, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam và Ngân hàng TMCP Á châu. Trong số này, Sacombank đã được NHNN chấp thuận cho phép triển khai và đang bổ sung hồ sơ theo hướng dẫn để triển khai thanh toán thẻ qua mPOS và thí điểm sử dụng hóa đơn thanh toán thẻ điện tử.

Nhìn chung, hoạt động thanh toán thẻ qua POS đang từng bước thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt trong nền kinh tế, nổi bật là tại các thành phố lớn, góp phần tích cực vào việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam.

Xuân Thanh