Số ca bệnh Whitmore tăng cao trong mùa lũ

Bệnh nhi mắc abces tuyến mang tai do vi khuẩn Burkhoderia pseudomalei đang điều trị tại Trung tâm Nhi  Bệnh viện Trung ương Huế. Ảnh: Báo SK&ĐS

Bệnh viện Trung ương Huế cho biết, trong 28 bệnh nhân này, chiếm 50% là người dân Thừa Thiên-Huế, còn lại là các bệnh nhân từ các tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị... Điều đáng lo ngại là không ít bệnh nhân đến bệnh viện ở giai đoạn muộn, khi đã có tình trạng nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn, hoặc suy đa tạng... khiến cho việc điều trị khó khăn, chi phí điều trị cao nhưng kết quả không khả quan.

Theo thống kê tại Bệnh viện Trung ương Huế, từ năm 2014 đến năm 2019, có 83 trường hợp được chẩn đoán Whitmore. Trong 9 tháng năm nay có 11 bệnh nhân mắc bệnh Whitmore.

Sự tăng đột biến số lượng ca bệnh Whitmore từ tháng 10 đến nay tuy có tăng đột biến so với trung bình hằng năm, nhưng hoàn toàn giống với các nghiên cứu ở các vùng dịch bệnh khác trên thế giới, vì số lượng ca bệnh có liên quan chặt chẽ và tỷ lệ thuận với lượng mưa hàng năm, đặc biệt tăng cao sau lũ lụt do sự phát triển mạnh mẽ của vi khuẩn Burkholderia pseudomallei.

Biểu hiện của bệnh Whitmore

Bệnh Whitmore, hay còn gọi là bệnh Melioidosis, do trực khuẩn gram âm Burkholderia Pseudomallei gây ra. Vi khuẩn này được tìm thấy trong đất, nước bẩn, hay tại các cánh đồng lúa gạo và các vùng nước tù đọng, có thể lây lan sang người và động vật bằng việc tiếp xúc trực tiếp với các nguồn ô nhiễm.

Người mắc bệnh Whitmore chủ yếu do vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua vết thương bị xây xước, hoặc hít phải bụi, hơi nước, uống nước có nhiễm khuẩn. Tại chỗ xâm nhập vi khuẩn gây thành các mụn mủ to hoặc nhỏ tùy theo mức độ, đôi khi là một ổ ápxe lớn. Những người có sức đề kháng kém, mắc bệnh đái tháo đường (khoảng 37-60% bệnh Melioidosis gặp ở bệnh nhân đái tháo đường), mắc bệnh nhiễm trùng mạn tính, bệnh thận, sử dụng corticoid kéo dài, hoặc người nghiện rượu, nghiện ma túy... khi vi khuẩn xâm nhập dễ gây nhiễm khuẩn huyết nặng.

Nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng, bệnh sẽ diễn tiến trầm trọng, có thể sốc nhiễm khuẩn, gây suy nhiều cơ quan, nhiều tạng, dễ tử vong. Tỷ lệ tử vong trung bình của Whitmore là 40- 60%.  

Thời kỳ ủ bệnh ngắn nhất được ghi nhận là 1 ngày, trung bình 9 ngày và dài nhất là 62 năm. Hầu hết các bệnh nhân mắc Whitmore có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, không rõ ràng, tổn thương đa cơ quan. Chẩn đoán dễ bỏ sót và dễ nhầm với bệnh khác, đặc biệt là lao do tính chất tổn thương giống lao.

Triệu chứng phổ biến nhất của Melioidosis xuất phát từ nhiễm trùng ở phổi. Tình trạng bệnh có thể diễn tiến nhẹ từ viêm phế quản, đến viêm phổi nặng, có thể hình thành một khoang chứa mủ. Bệnh còn có thể biểu hiện khu trú bằng các ổ nhiễm trùng trên da (viêm mô tế bào) kèm với sốt và đau cơ.

Mặc dù hiện nay chưa có vaccine phòng bệnh, nhưng bệnh Whitmore hoàn toàn có thể phòng tránh và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm, điều trị bằng các loại kháng sinh đặc hiệu. Ở vùng có bệnh lưu hành, những người thuộc nhóm nguy cơ cao nên tránh tiếp xúc với đất và nước bị ô nhiễm, đặc biệt là ở các khu vực trang trại.

Khi nghi ngờ nhiễm bệnh cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện, xét nghiệm xác định nhiễm vi khuẩn Burkholderia pseudomallei và điều trị kịp thời.

Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế Hoàng Thị Lan Hương cho biết, sau bão lũ sẽ có rất nhiều vi sinh vật, bụi, rác, chất thải… theo dòng nước tràn ra gây ô nhiễm môi trường, người dân phải đối mặt với rất nhiều bệnh lý truyền nhiễm tiềm ẩn, vì vậy xử lý môi trường ô nhiễm, đảm bảo nguồn nước sạch... và chăm sóc sức khỏe người dân sau lũ lụt là hết sức quan trọng và cấp thiết.

Trước tình trạng bệnh nhân mắc Whitmore nhập viện tăng đột biến trong mùa mưa lũ, Bệnh viện Trung ương Huế đã tổ chức tập huấn nâng cao cảnh giác về bệnh cho các bác sĩ tại bệnh viện. Trong thời gian tới, bệnh viện sẽ kết hợp với Viện Vi sinh vật và công nghệ sinh học (Đại học Quốc gia Hà Nội) sàng lọc để phát hiện các ca bệnh nghi ngờ bằng kỹ thuật Elisa, hy vọng sẽ mở ra nhiều cơ hội cho bệnh nhân được chẩn đoán, điều trị sớm và có kết quả khả quan hơn.

BT