Tăng cường tiềm lực quốc phòng, củng cố vững chắc nền quốc phòng toàn dân

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, chiều 26/5, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Tờ trình về dự án Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng (CTQP) và khu quân sự (KQS).

Hoàn thiện pháp luật về quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng, khu quân sự

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang cho biết, sau 28 năm thực hiện, Pháp lệnh Bảo vệ CTQP và KQS đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập, một số nội dung chưa theo kịp với tình hình phát triển kinh tế-xã hội và các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đồng thời, một số nội dung quy định về hạn chế quyền con người, quyền công dân tại Pháp lệnh không phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013. Do đó, đặt ra yêu cầu cần thiết phải xây dựng một đạo luật về quản lý, bảo vệ CTQP và KQS.

Các chủ trương, quan điểm của Đảng (Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 22/9/2008 của Ban chấp hành Trung ương - khóa X, Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 25/10/2013 của Ban chấp hành Trung ương - khóa XI và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng) cần phải được tiếp tục cụ thể hóa đầy đủ để tạo cơ sở pháp lý cho tổ chức thực hiện, trong đó có việc hoàn thiện pháp luật về quản lý, bảo vệ CTQP và KQS nhằm góp phần tăng cường tiềm lực quốc phòng, xây dựng củng cố vững chắc nền quốc phòng toàn dân, gắn kết chặt chẽ với phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang cho biết, mục đích việc xây dựng Luật nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong tổ chức thực hiện xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc trong tình hình mới. 

Đồng thời tăng cường các biện pháp quản lý, bảo vệ CTQP và KQS; xây dựng chính sách hỗ trợ, ưu tiên các chương trình đầu tư để phát triển kinh tế-xã hội đối với địa phương, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tại địa bàn bị ảnh hưởng lớn về phát triển kinh tế-xã hội, hạn chế đầu tư nước ngoài; chính sách đối với các khu vực bị hạn chế về quyền sử dụng đất và các quyền, lợi ích hợp pháp khác do yêu cầu quản lý, bảo vệ, bảo đảm an toàn cho CTQP và KQS.

Theo Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang, quan điểm chỉ đạo việc xây dựng luật là tiếp tục thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong tình hình mới.

Bảo đảm sự phù hợp với Hiến pháp, đồng bộ, thống nhất với Luật Quốc phòng và các luật có liên quan.

Nâng cao tính chủ động, hiệu quả trong quản lý, bảo vệ CTQP và KQS; kết hợp hài hòa giữa hoạt động quản lý, bảo vệ với phát triển kinh tế-xã hội; đồng thời, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân nhằm củng cố, tăng cường sức mạnh quốc phòng trong quá trình phát triển của đất nước.

Dự thảo Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự gồm 6 chương, 34 điều. Nội dung của Dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở 4 nhóm chính sách đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 50/2022/QH15 ngày 13/6/2022 và chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 22/NQ-CP ngày 28/02/2022.

Cụ thể, chính sách 1: Hoàn thiện quy định về xác định phạm vi bảo vệ CTQP và KQS và nội dung quản lý, bảo vệ CTQP và KQS.

Chính sách 2: Chế độ quản lý, bảo vệ đối với khu vực cấm, khu vực bảo vệ, vành đai an toàn, vành đai an toàn kho đạn dược, hành lang an toàn kỹ thuật hệ thống anten quân sự của các CTQP và KQS.

Chính sách 3: Chuyển đổi mục đích sử dụng, phá dỡ, di dời CTQP và KQS.

Chính sách 4: Chính sách đối với địa phương, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tại địa bàn, khu vực bị ảnh hưởng do yêu cầu của công tác quản lý, bảo vệ CTQP và KQS.

Về cơ bản, các nội dung quy định tại dự thảo Luật bảo đảm phù hợp, thống nhất và không trái với quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có liên quan.

Nhất trí về sự cần thiết ban hành luật

Báo cáo thẩm tra dự án Luật Quản lý, bảo vệ CTQP và KQS, Trung ướng Lê Tấn Tới - Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh (QP&AN) cho biết, Ủy ban QP&AN nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Quản lý, bảo vệ CTQP và KQS như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Việc ban hành Luật trên cơ sở Pháp lệnh Bảo vệ CTQP và KQS năm 1994, nhằm tiếp tục cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng; quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; tạo hành lang pháp lý đầy đủ, khả thi để hoạt động quản lý, bảo vệ CTQP và KQS có hiệu lực, hiệu quả.

Hồ sơ dự thảo Luật kèm theo Tờ trình số 123/TTr- CP ngày 19/4/2023 của Chính phủ cơ bản đầy đủ theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; đã bổ sung Báo cáo lồng ghép bình đẳng giới, 2 dự thảo nghị định và 1 dự thảo thông tư; nhiều tài liệu nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng, công phu, đủ điều kiện báo cáo Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp này. 

Về một số nội dung cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban QP&AN Lê Tấn Tới nêu rõ, dự thảo Luật có 17 nội dung giải thích từ ngữ cơ bản cụ thể, rõ ràng. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị làm rõ sự thống nhất giữa "Công trình quốc phòng", "khu quân sự" với khái niệm "Tài sản đặc biệt tại đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân" quy định tại khoản 5 Điều 3 Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; phân biệt với "Công trình phòng thủ dân sự" trong dự thảo Luật Phòng thủ dân sự…

Về áp dụng pháp luật, Ủy ban QP&AN cơ bản nhất trí như dự thảo Luật. Tuy nhiên, đề nghị rà soát kỹ lưỡng các quy định của dự thảo Luật và các luật có liên quan để quy định cụ thể trường hợp nào áp dụng Luật Quản lý, bảo vệ CTQP và KQS và trường hợp nào áp dụng luật có liên quan (như Luật Quản lý sử dụng tài sản công; Luật Đất đai; Luật Xây dựng; Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo…).

Về sử dụng, bảo quản, bảo trì CTQP và KQS (Điều 10), Ủy ban QP&AN đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, làm rõ thêm về các quy định này, các căn cứ xác định phạm vi khu vực cấm, phạm vi khu vực bảo vệ, phạm vi vành đai an toàn, phạm vi vành đai an toàn kho đạn dược…; những nguyên tắc, tiêu chí, yêu cầu cụ thể về phạm vi, ranh giới của khu vực cấm, khu vực bảo vệ và vành đai an toàn CTQP và KQS.

Về xác định phạm vi bảo vệ CTQP và KQS (Điều 16), Ủy ban QP&AN đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, làm rõ thêm về các quy định này, các căn cứ xác định phạm vi khu vực cấm, phạm vi khu vực bảo vệ, phạm vi vành đai an toàn, phạm vi vành đai an toàn kho đạn dược…; những nguyên tắc, tiêu chí, yêu cầu cụ thể về phạm vi, ranh giới của khu vực cấm, khu vực bảo vệ và vành đai an toàn CTQP và KQS; quy định về chiều cao không gian, chiều sâu dưới mặt đất, trên mặt nước, dưới mặt nước, các công trình dân dụng liền kề phạm vi bảo vệ CTQP và KQS; tiếp tục rà soát quy định chặt chẽ, cụ thể, thống nhất giữa các khoản và bảo đảm tính khả thi.

Về xử lý công trình, vật kiến trúc; quản lý, sử dụng đất, mặt nước trong phạm vi bảo vệ CTQP và KQS (Điều 18), Ủy ban QP&AN cơ bản nhất trí như dự thảo Luật. Song có ý kiến cho rằng, quy định như dự thảo Luật sẽ có nhiều công trình dân sự vi phạm phạm vi bảo vệ CTQP và KQS, trong đó có nhiều công trình do lịch sử để lại hoặc trước đó hoàn toàn không vi phạm pháp luật về xây dựng, đất đai, quy hoạch…

Vì vậy, đề nghị làm rõ tính khả thi của quy định này và cần quy định rõ lộ trình giải quyết những vấn đề phát sinh sau khi Luật có hiệu lực thi hành.

Hải Liên