Tạo thuận lợi cho đại lý hải quan phát triển

Thống kê từ Cục Hải quan Lạng Sơn, hiện đơn vị đang quản lý 21 đại lý hải quan được Tổng cục Hải quan công nhận và cấp phép hoạt động trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn. Các đại lý hải quan chủ yếu làm thủ tục đối với loại hình quá cảnh và xuất nhập khẩu (XNK) chính ngạch qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Số ít làm thủ tục đối với loại hình kinh doanh tạm nhập tái xuất và gửi kho ngoại quan qua cửa khẩu Cốc Nam và Chi Ma. Còn lại tại cửa khẩu Tân Thanh và ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng không phát sinh hoạt động XNK qua địa lý hải quan.

Theo Cục Hải quan Lạng Sơn, 21 đại lý hải quan là con số khiêm tốn so với tiềm năng, lợi thế của Lạng Sơn, do đó, số lượng tờ khai, trị giá, số thuế thu nộp thông qua đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh còn hạn chế. Cụ thể, từ ngày 1/1 đến hết ngày 20/9, tổng số tờ khai thực hiện thủ tục hải quan qua đại lý hải quan là 230 bộ, chỉ chiếm 0,36% trên tổng số tờ khai toàn cục (62.643 bộ tờ khai). Tổng kim ngạch hàng hóa XNK đạt 8,3 triệu USD, chiếm 0,4% tổng số kim ngạch toàn cục (1.922 triệu USD) và tổng số thu NSNN đạt 10 tỷ đồng, chỉ chiếm 0,39% trên tổng số thu 2.559 tỷ đồng của toàn cục.

Ông Nguyễn Anh Tài, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn đánh giá, trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan, đa số các đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đều tuân thủ các quy định và có tinh thần phối hợp, hợp tác với cơ quan Hải quan. Tuy nhiên, hiện nay ngoài các trường hợp hoạt động thông qua ký kết hợp đồng đại lý hải quan, phần lớn chỉ thực hiện các dịch vụ thông qua thỏa thuận miệng như: nhập các chỉ tiêu thông tin khai báo, làm thuê các thủ tục bến bãi, điều xe, bốc xếp hàng hóa... việc đứng tên trên tờ khai hải quan, thực hiện các nghĩa vụ thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác vẫn do chủ hàng tự đứng ra thực hiện. Do đó, hoạt động của các đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn chưa thực sự đi vào chiều sâu và đạt hiệu quả cao như mục tiêu đề ra.

Trước những tồn tại đó, Hải quan Lạng Sơn đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ các đại lý hải quan, các tổ chức, cá nhân đến làm thủ tục hải quan để đảm bảo đúng đối tượng. Theo đó, người đến làm thủ tục hải quan phải là đại điện hợp pháp của DN có hoạt động XNK qua địa bàn. Trong đó, đơn vị đã rà soát, thu thập thông tin, đưa vào danh sách đối tượng quản lý rủi ro đối với các cá nhân, tổ chức, các hộ kinh doanh cá thể và cá nhân, tổ chức được DN XNK ủy quyền, giới thiệu làm thủ tục vận tải, giao nhận hàng hóa XNK trên địa bàn. Đặc biệt là các cá nhân làm thủ tục hải quan cho nhiều DN theo ủy quyền hoặc giới thiệu.

Kiểm tra chặt chẽ việc xuất trình giấy tờ, lưu hồ sơ hải quan đúng với quy định (nếu nghi ngờ cá nhân đi làm thủ tục là người khai thuê có thể yêu cầu bổ sung thêm một số giấy tờ để chứng minh như: Hợp đồng lao động, bảng lương, giấy xác nhận đóng bảo hiểm xã hội...).

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Anh Tài, đơn vị cũng đã và đang tích cực phối hợp với Cục Thuế Lạng Sơn và các cơ quan liên quan thực hiện rà soát cá nhân hoạt động dịch vụ XNK tại các cửa khẩu để có biện pháp ngăn chặn, tiến tới xóa bỏ hình thức dịch vụ khai thuê hải quan không chính thống, qua đó, tạo môi trường thuận lợi cho đại lý hải quan phát triển. Đẩy mạnh tuyên truyền tới các DN, chủ hàng tăng cường sử dụng dịch vụ đại lý hải quan trong hoạt động XNK hàng hóa qua địa bàn.

Cùng với đó, Hải quan Lạng Sơn đã chỉ đạo các chi cục hải quan hỗ trợ tối đa hoạt động của các đại lý khi thực hiện thủ tục hải quan. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị chức năng tại cửa khẩu tạo điều kiện để các đại lý hải quan có thể đăng ký trước lịch kiểm tra, vận chuyển, xếp dỡ hàng hóa,… từ đó phát huy tối đa vai trò, chức năng của đại lý hải quan.

Cần có cơ chế khuyến khích

Việc tạo điều kiện từ phía cơ quan Hải quan là thế. Tuy nhiên, trao đổi về hoạt động của đại lý hải quan, đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị cho biết, nhiều năm nay, cơ chế chính sách vẫn chưa phân định rõ ràng chế độ ưu đãi dành cho các DN là đại lý hải quan so với DN XNK thông thường. Do đó, các chủ hàng chưa nhận thức được sự khác biệt, hiệu quả, lợi ích, quyền ưu tiên khi thực hiện thủ tục hải quan qua các đại lý hải quan so với các cá nhân làm dịch vụ XNK trong đó có khâu khai báo hải quan.

Thực tế nhiều chủ hàng cũng không muốn ký hợp đồng đại lý hải quan với lý do thủ tục, giấy tờ phức tạp hơn; phát sinh thêm chi phí liên quan đến việc ký kết hợp đồng như: phí chuyển tiền, thuế GTGT... Do đó, phần lớn chủ hàng lựa chọn thực hiện thủ tục XNK (bao gồm của thủ tục hải quan) theo hình thức ủy quyền cho các cá nhân hoạt động dịch vụ XNK trên các cửa khẩu. Ngoài ra, năng lực của đa số các đại lý hải quan trên địa bàn hiện nay chưa cao, không đồng đều, số lượng nhân viên có chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan còn ít. Đội ngũ nhân viên đại lý hải quan chưa nắm bắt sâu các kiến thức về pháp luật hải quan, chính sách quản lý hàng hóa XNK, kê khai tính thuế, xác định trị giá tính thuế, áp mã số HS... để xảy ra sai sót trong quá trình làm thủ tục hải quan. Điều này khiến cho các DN có hàng hóa XNK, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ có tâm lý e ngại, thiếu tin tưởng đại lý hải quan...

Để công tác này thời gian tới đạt hiệu quả tối đa, bà Đoàn Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, tỉnh Lạng Sơn đang đề nghị Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành và cơ quan liên quan tạo điều kiện về cơ chế, chính sách, nguồn lực, tài chính để phát triển hoạt động đại lý hải quan và các dịch vụ có liên quan đến hoạt động XNK để tận dụng tối đa lợi thế kinh tế cửa khẩu. Có cơ chế hỗ trợ đào tạo, miễn giảm thuế và các nghĩa vụ tài chính khác để hỗ trợ và thu hút DN đầu tư phát triển hoạt động đại lý hải quan hướng tới hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả.

Trong đó, tỉnh Lạng Sơn kiến nghị Bộ Tài chính đẩy nhanh tiến độ sửa đổi văn bản pháp quy liên quan đến ưu tiên phát triển đại lý hải quan. Về lâu dài, trong quá trình sửa đổi hệ thống pháp luật hải quan, Bộ Tài chính cần nghiên cứu bổ sung thêm quy định về trách nhiệm của người đi làm thủ tục hải quan trong một số khâu; quy định về trình độ hiểu biết pháp luật hải quan, các yêu cầu cần đạt được về nghiệp vụ khai hải quan... nhằm đảm bảo việc khai thác sử dụng hệ thống Hải quan số, Hải quan thông minh.

Đồng thời chỉ đạo cơ quan Thuế, Hải quan thường xuyên rà soát, kiểm tra việc chấp hành nghĩa vụ nộp thuế đối với các hộ kinh doanh, cá nhân, tổ chức làm dịch vụ XNK theo quy định của pháp luật; có cơ chế hỗ trợ, đào tạo miễn phí nghiệp vụ hải quan, khai báo hải quan cho các tổ chức, cá nhân làm dịch vụ XNK trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn nhằm nâng cao năng lực khai báo và ý thức tuân thủ, chấp hành pháp luật hải quan khi thực hiện các dịch vụ liên quan hoạt động XNK...

Tỉnh Lạng Sơn cũng đề xuất Bộ Công Thương phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến cáo tới các cơ sở sản xuất, DN kinh doanh XNK về lợi ích, quyền ưu tiên khi thực hiện thủ tục hải quan thông qua đại lý hải quan có uy tín, đủ năng lực, đã được Tổng cục Hải quan cấp phép nhằm tránh các rủi ro và vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình làm thủ tục XNK hàng hóa.

NB