Thay đổi tư duy làm việc, khởi công 'thần tốc' 12 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam

Áp dụng hàng loạt cơ chế đặc thù

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Danh Huy cho biết, nếu như trước đây các dự án quan trọng quốc gia (dự án nhóm A) thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục thông thường, thời gian từ khi phê duyệt đến thời điểm khởi công thường mất tối thiểu là 2 năm.

"Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 với hàng loạt cơ chế đặc thù được Chính phủ cho phép áp dụng cùng sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ GTVT, sự vào cuộc rốt ráo của các địa phương có dự án đi qua cùng sự ủng hộ, đồng thuận của nhân dân vùng dự án đi qua, một khối lượng công việc khổng lồ đã được giải quyết, rút ngắn 1/2 thời gian thực hiện thủ tục đầu tư so với dự án thông thường”, Thứ trưởng Huy nói.

Cụ thể, Bộ GTVT bắt đầu bàn giao cọc GPMB cho các địa phương từ ngày 15/3/2022. Đến ngày 30/04/2022 đã bàn giao 60% và đến ngày 30/6/2022 bàn giao 100% cọc GPMB.

Bộ Tài nguyên và môi trường phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của 12 dự án thành phần trước ngày 17/6/2022.

Thủ tướng Chính phủ phê duyệt khung chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư vào ngày 25/5/2022. Bộ GTVT phê duyệt dự án đầu tư 12 dự án thành phần vào ngày 13/7/2022.

Đối với 12 gói thầu khởi công trong năm 2022, chủ đầu tư đã phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán từ tháng 11/2022. Đến nay đã lựa chọn nhà thầu xây lắp, thương thảo, ký hợp đồng trong tháng 12/2022. 13 gói thầu còn lại cũng đang được Bộ GTVT đang chỉ đạo các đơn vị hoàn thành phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán, lựa chọn nhà thầu để tổ chức thi công trước tết Quý Mão (yêu cầu của Nghị quyết 18/NQ-CP thi công đồng loạt trước ngày 31/3/2023).

Khởi công đồng loạt 12 gói thầu đầu tiên

Cũng theo Thứ trưởng Bộ GTVT, trên cơ sở điều kiện khởi công đã được đảm bảo, Bộ GTVT đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho khởi công 12 gói thầu đầu tiên thuộc 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 vào ngày 1/1/2023.

Lễ khởi công lần này sẽ được triển khai đồng loạt với 12 điểm cầu. Trong đó, điểm cầu trung tâm được đặt tại Quảng Ngãi. Hai điểm cầu chính được tổ chức tại Quảng Bình, Hậu Giang và 9 điểm cầu phụ khác.

Cách thức tổ chức này cũng là chủ trương mới thực hiện đúng phương châm đổi tư duy, cách làm nhằm cụ thể hóa mục tiêu đột phá kết cấu hạ tầng giao thông trong thời gian sớm nhất theo Nghị quyết Đại hội Đảng XIII.

Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết, trước khi khởi công dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, vào ngày 31/12 tới đây, cao tốc Bắc - Nam đoạn Cam Lộ - La Sơn cũng sẽ được thông xe, đưa vào khai thác.

Chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu ưu tú

Một trong những cơ chế đặc thù nổi bật của việc triển khai cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2 đó là cơ chế chỉ định thầu. Theo ông Lê Quyết Tiến, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT), Bộ đã chỉ đạo các Ban QLDA xây dựng tiêu chí lựa chọn nhà thầu đúng theo quy định pháp luật. Quy trình lựa chọn nhà thầu cũng theo đúng các bước, đúng trình tự. 

Bộ GTVT còn chỉ đạo chủ đầu tư, Ban QLDA đăng thầu về dự án trên Báo Đấu thầu, Cổng TTĐT Bộ GTVT, trang điện tử của các Ban QLDA để các nhà thầu nắm bắt thông tin, lựa chọn đối tác đủ khả năng thực hiện dự án. Ban QLDA sẽ dựa vào các tiêu chí đánh giá và lựa chọn nhà thầu có năng lực.

Về việc xây dựng tiêu chí lựa chọn nhà thầu, các tiêu chí được xây dựng trên cơ sở tuân thủ pháp luật về đấu thầu. Bộ KHĐT đã có Thông tư 08 để các Ban QLDA dựa vào đánh giá. Nghị định 15 của Chính phủ cũng quy định về năng lực nhà thầu.

Công tác chuẩn bị lựa chọn nhà thầu đã được lựa chọn cùng với công tác khảo sát thiết kế, dự toán. Đến nay, các Ban QLDA đã phê duyệt kết quả chỉ định thầu, đảm bảo tuân thủ pháp luật, lựa chọn nhà thầu đáp ứng yêu cầu của dự án. Về quy trình thủ tục đều tuân thủ theo quy định pháp luật.

Ngoài ra, để đảm bảo công khai minh bạch công tác lựa chọn nhà thầu đáp ứng yêu cầu của dự án, Bộ GTVT nhiều lần tại các cuộc họp, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, đăng tải thông tin nhà thầu công khai rộng rãi để đảm bảo tuân thủ pháp luật và Bộ GTVT cũng nghiêm cấm các hành vi không minh bạch trong lựa chọn nhà thầu.

"Bộ GTVT hiểu rằng việc lựa chọn nhà thầu quyết định sự thành công của dự án. Ngay từ khi lập quy trình chỉ định thầu, Bộ GTVT đều thực hiện đúng quy định của Chính phủ về chỉ định thầu. Bộ GTVT cũng yêu cầu các chủ đầu tư có trách nhiệm chính trong việc thẩm định việc phê duyệt các bước, các khâu trong công tác chỉ định thầu. Cục Quản lý đầu tư xây dựng của Bộ GTVT cũng giám sát theo dõi để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh nếu có.

Hiện nay, quá trình lựa chọn nhà thầu bằng chỉ định thầu đảm bảo quy định đạt kết quả là Bộ GTVT đã ký hợp đồng của 14 gói thầu, đáp ứng điều kiện khởi công", ông Tiến nói.

Để xác định được nhà thầu nào là mạnh hay đủ năng lực, ngoài quy định pháp luật về đấu thầu, căn cứ hướng dẫn Thông tư 08 của Bộ KH-ĐT, Nghị định 15 của Chính phủ, ông Lê Quyết Tiến cho biết, Ban QLDA 6 đã được Bộ GTVT giao xây dựng bộ tiêu chí mẫu, các cơ quan tham mưu của Bộ cũng đã tham gia, thống nhất một số tiêu chí quan trọng.

Ví dụ, về yêu cầu năng lực hành nghề thi công xây dựng, khảo sát thiết kế, tất cả các nhà thầu phải là hạng I.

Về tiêu chí năng lực tài chính, doanh thu, nguồn lực tài chính, với gói thầu từ 3.000 - 8.000 tỷ đồng, nhà thầu phả có năng lực tài chính tương ứng với quy mô gói thầu.

Đối với tiêu chí kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự trước đây, theo quy định cũ, nhà thầu đã từng thi công hợp đồng có giá trị bằng 70% giá trị gói thầu đang xét. Song, nếu áp dụng quy định này sẽ khó lựa chọn được nhà thầu phù hợp.

Căn cứ theo Thông tư 08 của Bộ KH-ĐT, yêu cầu được đưa ra là nhà thầu phải từng thực hiện các hợp đồng dự án có giá trị bằng 50% giá trị gói thầu đang xét. Với tiêu chí này, chỉ có những nhà thầu thi công dự án quy mô lớn mới đáp ứng được.

Phan Trang