Thủ tướng: Phải có khát vọng và thực hiện khát vọng nâng tầm Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Ngày 17/8, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có chuyến thăm và làm việc với Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

Tham gia đoàn công tác của Thủ tướng Chính phủ có các đồng chí: Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương, thành phố Hà Nội, các cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế tại Việt Nam.

Chuyến thăm và làm việc của Thủ tướng Chính phủ nhằm góp phần triển khai thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 30/10/2017 về việc phê đuyệt Đề án "Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025"; Quyết định số 844/QĐ-TTg ngày 18/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025".

"Ý tưởng khởi nghiệp dù nhỏ cũng đáng quý"

Học viện Nông nghiệp Việt Nam là một trong 4 trường đại học được thành lập đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Trải qua 66 năm xây dựng và trưởng thành, luôn nhận được sự quan tâm to lớn của các đồng chí Lãnh đạo Đảng và Nhà nước, hiện nay, Học viện là một trong 16 trường Đại học trọng điểm của quốc gia, là một trong 6 trường đại học tiên phong thực hiện thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động (tự chủ đại học) theo tinh thần của Nghị quyết 77/NQ-CP ngày 24/10/2014 của Chính phủ.

Theo các báo cáo tại cuộc làm việc, những năm qua, Học viện đã đào tạo cho đất nước và một số nước bạn trên 120.000 kỹ sư và cán bộ quản lý có trình độ đại học, hơn 10.000 thạc sĩ và hơn 600 tiến sĩ. 

Đội ngũ cán bộ của Học viện gồm 1.275 người, trong đó có 11 giáo sư, 78 phó giáo sư, 240 tiến sĩ, 281 thạc sĩ, số giảng viên có trình độ tiến sĩ hiện chiếm 54%, cao hơn so với mục tiêu 35% của Đề án nâng cao chất lượng giáo dục đại học giai đoạn 2019-2025.

Trên 90% giảng viên và nghiên cứu viên của Học viện được đào tạo sau đại học tại các nước có nền giáo dục đại học và khoa học công nghệ tiên tiến như Mỹ, Australia, Hà Lan, Nhật Bản, Đức, Đan Mạch, Na Uy, Pháp, Ireland...

Những năm gần đây, Học viện đã tiến hành đổi mới cơ chế quản lý tổ chức theo mô hình quản trị đại học tiên tiến, thực hiện cơ chế khoán lương, khoán việc và khoán kinh phí hoạt động đến từng đơn vị; đồng thời với đổi mới chương trình đào tạo, phương pháp đào tạo, mở ra nhiều ngành đào tạo mới và nâng cao chất lượng đào tạo để đáp ứng nhu cầu xã hội và yêu cầu phát triển KTXH của đất nước.

Việc đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, đổi mới nâng cao chất lượng trong các hoạt động đào tạo và quản trị đại học đã tạo ra môi trường học tập và làm việc chuyên nghiệp, hiện đại, phấn đấu trở thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực và trung tâm đổi mới sáng tạo uy tín trong khu vực về nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Học viện đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, góp phần quan trọng tiếp tục đổi mới, hoàn thiện chính sách, thể chế nâng cao năng lực quản lý nhà nước về đất đai, phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống nông dân; nghiên cứu và chuyển giao các giống cây trồng, vật nuôi và các chế phẩm vi sinh, phân bón cải tiến, vaccine, kít chẩn đoán, chế phẩm phòng trị bệnh gia súc, công nghệ xử lý ô nhiễm môi trường…

Cho rằng chuyến công tác của Thủ tướng rất có ý nghĩa khi Hội nghị Trung ương 5 vừa ban hành 3 nghị quyết có liên quan tới phát triển nông nghiệp, nông thôn, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhắc lại phát biểu của Thủ tướng mà ông thấy rất tâm đắc: "Khởi nghiệp không nhất thiết phải bắt đầu bằng những điều lớn lao, mà nhiều khi từ chính những trăn trở, những ý tưởng mới để giải quyết vấn đề thường nhật. Những điều khiến chúng ta trăn trở nhất, thúc đẩy chúng ta tìm tòi, sáng tạo mãnh liệt nhất. Ý tưởng khởi nghiệp dù nhỏ cũng đáng quý".

Chia sẻ với các nhà khoa học, Bộ trưởng cho biết ông vừa có chuyến làm việc tới xã Thái Bình, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang, nằm bên địa danh "bến Bình Ca" nổi tiếng trên dòng sông Lô, được nhắc đến nhiều trong văn chương, nghệ thuật, như trong thơ Tố Hữu. Địa  phương này có sản phẩm mật ong tham gia chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của Tuyên Quang.

Ông cho rằng, có thể hỗ trợ những người nông dân ở đây tăng giá trị bằng những cách như lọc mật ong trong hơn, sạch hơn, làm bao bì sản phẩm đẹp hơn, phát triển thương hiệu "mật ong Bình Ca" với không gian văn hóa – lịch sử nơi đây… Theo Bộ trưởng, những ý tưởng tưởng chừng đơn giản và nhỏ nhặt như vậy có thể mang lại ý nghĩa thiết thực, cụ thể trong thực tế.

Trăn trở, giải quyết nhiều vấn đề đặt ra trong nông nghiệp

Phát biểu tại cuộc làm việc, thay mặt các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao những thành tích của Học viện Nông nghiệp Việt Nam trong thời gian vừa qua, được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng và danh hiệu cao quý.

Đồng thời, Thủ tướng chia sẻ với những khó khăn, vất vả của đội ngũ cán bộ, giảng viên, sinh viên, người lao động của Học viện trong hơn 2 năm phòng chống dịch vừa qua; đề nghị quyết liệt, tích cực triển khai việc tiêm vaccine trong Học viện.

Theo Thủ tướng,  nền nông nghiệp nước ta đã có bước phát triển vượt bậc trong những năm qua. Tuy nhiên, vẫn còn không ít vấn đề như nông nghiệp dựa trên kinh tế hộ manh mún, thiếu liên kết, năng suất thấp; hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã chưa cao.

Việc nghiên cứu, ứng dụng KHCN, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực còn hạn chế, chưa trở thành động lực chính để tạo đột phá phát triển; nhiều loại giống cây trồng, vật nuôi, vật tư nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu.

Đào tạo nghề, giải quyết việc làm, chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn còn nhiều bất cập; biến đổi khí hậu, nước biển dâng, mất cân bằng sinh thái đã và đang ảnh hưởng đến tính bền vững của nền nông nghiệp nước nhà, nhất là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên và ven biển…

Chia sẻ với những phát biểu đầy trăn trở, tâm huyết, trách nhiệm tại cuộc làm việc, Thủ tướng cho rằng, đất nước ta trải qua nhiều năm chiến tranh, bị tàn phá nặng nề, là nước đang phát triển, nền kinh tế đang chuyển đổi, đang tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, Nhà nước pháp quyền XHCN, nền dân chủ XHCN.

Thủ tướng nhắc lại quan điểm xuyên suốt là lấy con người là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, động lực, nguồn lực cho sự phát triển; phát huy tối đa trí tuệ, tài năng, phẩm chất, đạo đức của con người Việt Nam; không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội, môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ ngày càng cao gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế thực chất, sâu rộng, hiệu quả.

Thủ tướng cho rằng, đổi mới là một quá trình, do đó, không thể giải quyết trong "một sớm, một chiều" tất cả các vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển. "Những vấn đề đó đặt ra câu hỏi lớn là chúng ta phải định vị nền nông nghiệp của Việt Nam trong giai đoạn tới đây như thế nào và định hướng nghiên cứu, giảng dạy nông nghiệp ra sao cho phù hợp với tình hình mới; chuyển đổi như thế nào để bắt kịp với thời đại, biến thách thức thành cơ hội?", Thủ tướng phát biểu.

Chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp

Thủ tướng nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước ta luôn coi nông nghiệp, nông dân, nông thôn là ba thành tố có quan hệ mật thiết, gắn bó, không thể tách rời; có vai trò, vị trí rất quan trọng trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; là cơ sở, lực lượng to lớn trong phát triển KTXH, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá, con người Việt Nam.

Vừa qua, Hội nghị Trung ương 5 đã ban hành 3 nghị quyết rất quan trọng liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn; trong đó Nghị quyết số 19-NQ/TW Trung ương đề ra mục tiêu đến năm 2030 nông dân và cư dân nông thôn có trình độ, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng cao, làm chủ quá trình phát triển nông nghiệp, nông thôn. Nông nghiệp phát triển nhanh, bền vững, hiệu quả, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, quy mô sản xuất hàng hoá nông sản ngày càng lớn, bảo đảm môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu. Nông thôn phát triển toàn diện, có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, cơ cấu kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, môi trường sống an toàn, lành mạnh, giàu bản sắc văn hoá dân tộc.

Thủ tướng bày tỏ nhất trí với quan điểm phải chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Để nông nghiệp Việt Nam phát triển bền vững, hiệu quả và sức cạnh tranh cao, phải kết hợp nhuần nhuyễn giữa kinh nghiệm truyền thống với KHCN hiện đại và đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng đề nghị Học viện cần quán triệt các Nghị quyết Trung ương 5 về nông nghiệp, nông thôn, nông dân, về kinh tế tập thể và về đất đai, cũng như Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo, tập trung thực hiện tốt một số nội dung trọng tâm.

Theo đó, bám sát chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp phát triển nông nghiệp và nông thôn.

Hai là, có khát vọng và thực hiện khát vọng nâng tầm Học viện về chất lượng đào tạo, về khoa học công nghệ… Việt Nam là nước xuất khẩu hàng đầu trên thế giới về nông sản, Học viện cần phải trở thành một đại học hàng đầu trên thế giới về nông nghiệp. Muốn vậy, Học viện phải không ngừng đổi mới tư duy dạy và học, thay đổi  mạnh mẽ phương thức cung cấp kiến thức cho người học, đào tạo, phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của người học, chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số. Phải gắn đào tạo với nghiên cứu chuyển giao công nghệ tạo ra sản phẩm mới; thu hút cán bộ, sinh viên tham gia vào các hoạt động đào tạo, nghiên cứu.

Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức nhà giáo cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, phấn đấu tăng nhanh tỉ lệ giảng viên có trình độ cao. Các thầy cô giáo phải là tấm gương sáng về tự học và sáng tạo để sinh viên noi theo. Xác định nhà trường là nền tảng, sinh viên là trung tâm, thầy cô là động lực. Đồng thời quan tâm, chăm lo đến đời sống tinh thần và vật chất, chế độ đãi ngộ đối với cán bộ, giảng viên, công nhân viên của mình nhằm động viên, khích lệ sự đoàn kết, gắn bó xây dựng Đảng bộ Học viện trong sạch, vững mạnh; tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên. Quan tâm công tác phát triển đảng trong sinh viên.

Phải tạo điều kiện thuận lợi và khuyến khích để sinh viên học tập, nghiên cứu, tự bồi dưỡng, tự rèn luyện kiến thức, nhân cách, lý tưởng, hoài bão, phát huy năng lực bản thân. Học viện phát huy và đẩy mạnh phong trào khởi nghiệp trong sinh viên và cả tập thể cán bộ, giảng viên, nhà khoa học của Học viện; có các chính sách cụ thể khuyến khích sinh viên khởi nghiệp, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Đảng ủy, Ban Giám đốc, các đoàn thể. Đồng thời, cần phải đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức, lối sống và chăm lo đời sống, sinh hoạt của học sinh, sinh viên ngày càng tốt hơn. Quan tâm bảo đảm tốt các điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật và các phương tiện phục vụ để sinh viên chủ động, sáng tạo trong học tập và tham gia nghiên cứu khoa học.

Chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học của Học viện tham gia vào thực tiễn phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, đẩy mạnh sản xuất hàng hóa, nâng cao hàm lượng khoa học công nghệ trong sản phẩm nông nghiệp để nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới.

Tăng cường hợp tác quốc tế để tranh thủ nguồn lực, kiến thức khoa học công nghệ tiên tiến, nâng cao trình độ giảng dạy, nghiên cứu; mở rộng các hình thức liên kết đào tạo đa dạng với các doanh nghiệp, tổ chức xã hội nhằm bảo đảm chất lượng học viên đào tạo ra trường có năng lực, có việc làm.

Mạnh dạn thí điểm với những vấn đề chưa có quy định

Cũng tại cuộc làm việc, Thủ tướng cùng lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan và Hà Nội đã cho ý kiến cụ thể về các đề xuất, kiến nghị của Học viện.

Trong đó, Thủ tướng đánh giá cao đề xuất của Học viện về doanh nghiệp spin-off (khởi nguồn công nghệ), theo đó, sớm thực hiện thí điểm mô hình này tại Học viện, như cho phép cán bộ viên chức được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, cho phép các spin-off hợp tác sử dụng các tài sản chưa khai thác hết công suất để tăng nguồn thu cho cơ sở giáo dục; cho phép sử dụng các sản phẩm nghiên cứu khoa học công nghệ để góp vốn vào các spin-off…

Đây là mô hình gắn kết giữa nhà trường với xã hội, nhiều trường đại học hàng đầu trên thế giới đang áp dụng và thành công như ở Hà Lan, Mỹ, Australia… Mục tiêu quan trọng nhất của các doanh nghiệp spin-off là nhanh chóng thương mại hóa các kết quả nghiên cứu từ phòng thí nghiệm ra thị trường, để KHCN nhanh chóng trở thành sức mạnh vật chất, tạo thành của cải và thúc đẩy phát triển KTXH.

Thủ tướng cho biết, Chính phủ đã giao Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng dự thảo Nghị định quy định về hoạt động KHCN trong cơ sở giáo dục đại học, đề nghị Học viện phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục và Đào tạo trong quá trình hoàn thiện Nghị định.

"Những vấn đề chưa có quy định hoặc vượt quy định thì mạnh dạn thí điểm, các đồng chí xây dựng đề án cụ thể, báo cáo cấp có thẩm quyền để triển khai, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội", Thủ tướng nói.

Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn và các cơ quan tiếp tục xuống làm việc trực tiếp, cụ thể hơn với nhà trường để trao đổi, thống nhất, tìm phương án xử lý các vấn đề đặt ra, các kiến nghị của Học viện, giải quyết các vấn đề thuộc thẩm quyền và với những vấn đề vượt thẩm quyền thì báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Thủ tướng mong muốn các thầy giáo, cô giáo, các chuyên gia, nhà khoa học và sinh viên của Học viện phát huy truyền thống của một trường đại học anh hùng, thi đua giảng dạy, học tập, nghiên cứu sáng tạo và khởi nghiệp thành công, để đạt được nhiều thành tích xuất sắc hơn nữa, tiếp tục tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của Học viện, thực hiện tốt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người về thăm Trường ngày 24/5/1959 "Đoàn kết chặt chẽ, cố gắng không ngừng, để tiến bộ mãi".

*Trong khuôn khổ chuyến công tác, Thủ tướng đã tham dự, phát biểu tại sự kiện Hành trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và Ngày hội việc làm Học viện Nông nghiệp Việt Nam năm 2022.

Hà Văn